Advertisement

Bloomberg HT- Araştırma

Borsa İstanbul tarafında endeks geçtiğimiz cuma günü sert kayıplarla günü sonlandırmıştı. Borsa, 14 günlük yükseliş serisini sonlandırsa da, haftalık bazda getiri serüvenini 10. haftaya taşıdı. Haftanın son işlem gününe yükseliş ile başlayan ve gün içerisinde primini yüzde 5’in üstüne taşıyan endekste, öğleden sonra sert satış dalgası görülmüştü.

Bu yılın mart ayından sonra ilk defa devre kesici giren endekste, kayıplar gün içerisinde yüzde 9’u aştı. BIST 100 endeksi günü yüzde 8,52 kayıpla 2084 puandan sonlandırdı. Böylece endeks Mart 2020’den bu yana en kötü günlük performansını sergiledi. BIST 100 endeksinde 66 hisse yüzde 9 ve üzerinde satışla günü sonlandırdı.

Endeksteki işlem hacmi ise 77 milyar TL ile rekor kırarken, Garanti Bankası’nda 8,4 milyar TL ve Türk Hava Yollarında 4,9 milyar TL hacim gözlemlendi. 23 hissede, 1 milyar TL üzerinde hacim vardı. Dolar bazında endeks geçen haftaya 148 dolar seviyesinden başlarken, haftayı 126,2 dolardan kapattı. Haftalık dolar bazında yüzde 15 gerileyen endeks mevcut seviyesi ile birlikte son dönemlerin en düşük seviyesine indi.

Bloomberg HT'nin Araştırma biriminin piyasadan edindiği bilgiye göre, Cuma gün içerisinde yüzde 5’e varan prim gördüğümüz seviyede endeks, sadece 51 işlem gününde 1000 puan yükselmişti. Kısa vadede kuvvetli ralli yaşanan borsada risk algısının bozulması endeksteki satışların hızlı ve derin olmasında önemli rol oynadı.

Piyasa uzmanlarından alınan bilgilere göre, son dönemde kredili işlemlerin yüksek seviyede olması dolayısıyla satışlarla birlikte bu pozisyonlar hızla kapandı. Ayrıca algoritma işlemler satışların boyutunun derinleşmesine neden oldu. Piyasa tepkisinde yabancı kurumdan gelen yüklü miktardaki satış ve yurtiçi yatırımcıların panik satışları etkiliydi.

Teknik düzeltme ve kar realizasyonları da önemli unsurlar arasında yer aldı. Diğer taraftan, bazı uzmanlar reel sektörden gelen mesajlarında etkili olduğunu paylaştı. Cuma günü banka sermaye yeterlilik rasyolarını, kur artışına karşı koruyabilmek için çalışma yaptığına dair haberler ve bazı sanayi odalarının kur artışına dair endişe duyduklarını aktarması etkili oldu.

Mevcut oynaklık karşısında banka ve banka dışı aracı kurumlar ve regülatörlerden gelen mesajlar da öne çıktı. Borsa İstanbul’da vadeli ve opsiyon piyasası ile spot piyasa arasında oluşan anomali de etkili oldu. Kapanışa doğru teminat noktasındaki eksikler ve ‘margin call’ kapama sebepleri piyasa ilave pozisyon kapanmalara neden oldu. Geçtiğimiz cuma günü kapanış ve büyük oynaklık sonrasında aracı kurumlar müşterilerine bilgilendirme mesajı gönderdi. Buna göre, bazı kurumlar teminatlarını Takasbank’ın belirlediği seviyenin 1,5-2 katı olacak şekilde (kurumdan kuruma değişebilir) ve açık pozisyonlar için ekstra teminat talebinde bulundu.

Bazı kurumların bilgilendirme notunda, 20.12.2021 itibariyle tüm kontratlarda olağan dışı fiyat hareketleri sebebiyle VİOP sözleşmelerinde geçici olarak başlangıç teminat tutarlarının yüzde 100 fazlası uygulanacağı gibi ifadeler yer aldı.