Çin'in AB'nin yanındaki arka bahçesi
Çin, Balkanlarda altyapı projelerinin finansmanı için verdiği kredilerle Avrupa Birliği ve uluslararası finansal kuruluşlardan sonra bölgede en etkin üçüncü aktör konumunda
Unicredit Kıdemli Ekonomisti Mauro Giorgio Marrano, yayımladığı bir araştırma raporunda, Çin’in Balkanlardaki en büyük borç verenlerden biri olduğunu belirterek, bölgedeki ülkelerin ucuz ama koşullu Avrupa Birliği kredilerinden sonra ilk tercihinin koşulsuz Çin kredileri olduğunu vurguladı.
Çin’in Balkanlardaki ülkelere sağladığı kredilerin son zamanlarda giderek dikkat çektiğini belirten Marrano, AB’nin bölgede artan Çin varlığına karşı ülkeleri uyardığını söyledi.
Çin’in Balkanlarda verdiği kredilerin büyük bir çoğunluğunun Çin EXIM Bank tarafından verildiğini söyleyen ekonomist, bu kredilerin altyapı projelerinin finansmanı için sağlandığının altını çizerek “Bu krediler genelde 15-10 yıllık ve ilk 5 yıl ödemesiz şekilde verildi” dedi.
Sırbistan ve Karadağ ilk sırada
Raporda Çin’in sağladığı kredilerin Bosna Hersek’in gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 3’üne tekabül ettiği belirtilirken, Sırbistan için bu rakamın yüzde 7, Kuzey Makedonya için yüzde 7,5 ve Karadağ için yüzde 20,7 olduğu vurgulanıyor. Arnavutluk ise bölgede Çin kredisi almayan tek ülke konumunda.
| Kredi tutarı(Milyon Euro) | GSYH’deki payı (%) | |
|---|---|---|
| Bosna Hersek | 613 | 3,4 |
| Karadağ | 867 | 20,7 |
| Kuzey Makedonya | 803 | 7,5 |
| Sırbistan | 3,244 | 7 |
Verilen krediler aracılığıyla sağlanan finansmanın ödemelerin birkaç yıla dağıtıldığını belirten Marrano, bundan dolayı resmi borç istatistiklerindeki rakamların şimdilik daha düşük gözüktüğünü söyledi.
Raporda birçok ülke için yıllık geri ödemelerin GSYH’nin yüzde 1’inden az olacağı ifade edilirken, sadece Karadağ için bu rakamın yüzde 1,8 olacağı belirtiliyor.
Rapora göre, 2021-2040 yılları arasında Kuzey Makedonya yıllık 57 milyon euro, Bosna Hersek 60 milyon euro, Karadağ 77 milyon euro ve Sırbistan ise 233 milyon euro Çin’e borç ödemesi yapacak.
Çin'in dış borçlardaki payı artacak
Hükümetlerin dış borçlanmasında Çin’in payının AB ve diğer uluslararası finansal kurumlardan daha az olduğunu belirten Marrano, Eurobondların hükümetlerin dış borçlanmasında birinci sırada olduğunu arkasından ise AB ve uluslararası finansal kurumlar geldiğini söyleyerek “Çin çoğu ülke için üçüncü ya da dördüncü sırada geliyor” dedi.
Fakat Çin’in dış borçlanmadaki payının daha fazla sözleşmeli krediyle birlikte gelecek yıllarda artacağına dikkat çeken Marrano, bölgedeki ülkelerin altyapı projelerine olan ihtiyaçlarını ve buna ulaşmak için ödemeleri gereken maliyeti dengelemeleri gerektiğini söyledi.
Raporda uluslararası finansal kurumlar ve AB’nin daha kolay, erişilebilir ve ucuz kredi imkanları sunduğu fakat belirli koşullar koyduğu, Çin’in ise koşulsuz bir şekilde ama yüksek maliyetli kredi sağladığı vurgulanıyor.