Ethereum için tarihi gün

S&Uuml;LEYMAN BARBAROS G&Ouml;RG&Uuml; Yeni bir blok zincir sistemine ge&ccedil;meyi planlayan Ethereum, bu &ouml;nemli s&uuml;re&ccedil;te bir de kara para aklama ve sans&uuml;r tartışmalarının odak noktası oldu. T&uuml;m bu s&uuml;re&ccedil; ve tartışmaları Mindstone Blockchain Labs CEO su Tansel Kaya Bloomberg HT ye değerlendirdi. Pop&uuml;ler kripto para birimi tıpkı &ouml;nc&uuml;s&uuml; Bitcoin gibi &ldquo;Proof Of Work&rdquo; yani iş ispatı denilen bir blok zincir sistemiyle &ccedil;alışmakta. Ethereum kurucusu Vitalik Buterin tarafından yapılan a&ccedil;ıklamalarla eski bir sistem olan iş ispatı (PoW) blok zincir sistemiyle &ccedil;alışmayı bırakarak, avantajları olduk&ccedil;a fazla olan hisse ispatı (Proof of Stake) ile &ccedil;alışmaya başlayacak. &Ouml;ncelikle Ethereum&rsquo;un &ccedil;ıkmak istediği iş ispatı (PoW) sistemini kısaca a&ccedil;ıklamak gerekirse; blok zincir &uuml;zerinde yapılmak istenen işlem i&ccedil;in madenci olarak adlandırılan &ldquo;sistem operat&ouml;rleri&rdquo; zincire yeni bloklar ekler. Ger&ccedil;ekleştirilen eylem diğer madenciler tarafından onaylanır ve blok zincire eklenir. Bu g&ouml;revi ger&ccedil;ekleştirmek i&ccedil;in madenciler sistemlerini &ccedil;alıştıracak elektriği harcar ve ger&ccedil;ekleştirilen her g&ouml;rev karşılığı &ouml;d&uuml;l&uuml;n&uuml; alır. İş İspatı (PoW) sistemi ilk başlarda devrimsel g&ouml;z&uuml;kse de artık olduk&ccedil;a eski bir sistem olarak eleştiriliyor. &Ouml;zellikle uzmanlar iki dezavantaja dikkat &ccedil;ekiyor. İlki &ldquo;İş İspatı&rdquo; sisteminde ger&ccedil;ekleştirilen g&ouml;revlerin diğer madenciler tarafından onayının gerekmesi. Bu konuda en b&uuml;y&uuml;k &ccedil;elişki, madencilik tekelinin ele ge&ccedil;irilmesi yani işlemci g&uuml;c&uuml;n&uuml;n &ccedil;oğunu elinde tutan (Y&uuml;zde 51) madencilerin ağda daha fazla s&ouml;z hakkına sahip olması ve sistemde g&uuml;venlik a&ccedil;ığı oluşturabilme ihtimali. İkinci dezavantajı ise g&ouml;rev ger&ccedil;ekleştirilmesi i&ccedil;in ciddi bir elektrik maliyeti ve devasa sistem kurulması gerekliliği. Bu sistem gereksinimi sağlayamayan ciddi bir kullanıcının sistemde s&ouml;z sahibi olamaması. İş İspatı &Ccedil;alışma Prensibi T&uuml;m bu dezavantajlar nedeniyle bir alternatif olarak ortaya &ccedil;ıkan hisse ispatı (Proof Of Stake) blok zincir protokol&uuml; bir&ccedil;ok kripto para birimi tarafından tercih edilmekte. Hisse ispatı (PoS) sistemi kısaca ş&ouml;yle &ccedil;alışıyor. İşlemlerden gelir elde etmek isteyen kripto para birimi sahibi elinde bulundurduğu varlıklarını sisteme yatırarak, &ccedil;ekilemez şekilde kilitler buna kripto para evrenin kısaca &ldquo;stake&rdquo; denir. Algoritma blok zincir &uuml;zerinde ger&ccedil;ekleştirilecek işlemleri, varlıklarını kitlemiş kullanıcılar arasında rastgele se&ccedil;erek ger&ccedil;ekleştirir. B&ouml;ylelikle varlıklarını kilitlemiş kullanıcı işlem ger&ccedil;ekleştirdiği i&ccedil;in gelir havuzundan pay alır. Hisse İspatı &Ccedil;alışma Prensibi Hisse ispatı (PoS) blok zincir protokol&uuml; &ccedil;alışmak i&ccedil;in b&uuml;y&uuml;k bir elektriksel bir sisteme ihtiya&ccedil; duymaz, ağ bağlantısı yeterlidir. Bu y&ouml;n&uuml;yle hem &ccedil;evreci hem de tekelleşme karşıtı bir yapı sunar. Hisse ispatı avantajlarıyla ilgili Tansel Kaya &ldquo;Bu sistemin en b&uuml;y&uuml;k avantajı ise iki y&uuml;zde bir oranında m&uuml;thiş bir enerji tasarrufu sağlaması. Yani sadece sunucularınız bir yazılım yardımıyla &ccedil;alışıyor, b&uuml;y&uuml;k hesaplama yarışları ile y&uuml;ksek elektrik t&uuml;ketecek bir durum yok, ağa bağlı olmanız yeterli. Bunun haricinde de bazı avantajları var, herkes dışarıdan gelip katılımcı olabilir. Bu &ccedil;ok uzun zamandır hayal edilen bir konu&hellip; Artık biz geleceğin akıllı kontrat platformlarında yaygın bi&ccedil;imde Hisse ispatı (PoS) olduğunu s&ouml;yleyebiliriz&rdquo; diyor. Ethereum bir s&uuml;redir hisse ispatı sistemine ge&ccedil;mek i&ccedil;in &ccedil;alışmalar y&uuml;r&uuml;t&uuml;yor. Bu ge&ccedil;iş s&uuml;recinde test ağlarında denemeler yaparak, işlemlerinin bir kısmını ger&ccedil;ekleştirdi. Pop&uuml;ler kripto para birimi 15 Eyl&uuml;l g&uuml;n&uuml; t&uuml;m ağını hisse ispatı (PoS) sistemine ge&ccedil;irerek kritik bir hamle yapacak. Bu ge&ccedil;iş s&uuml;recini ise Tansel Kaya &ldquo;Deneme ağı var. Bu ağın &uuml;zerinde de 32 Eth teminat g&ouml;steren herkes onaylayıcı olabiliyor. Bu yapısal bir bi&ccedil;imde &ccedil;alışıyor şuan. Bu deneme ağı ile Ethereum ana ağı birleşecek. Bu s&uuml;rece &lsquo;The Merge&rsquo; deniyor. Bu birleşme ardından b&uuml;t&uuml;n işlemlerini &ccedil;ok elektrik t&uuml;keten PoW ile değil PoS ile ger&ccedil;ekleştirecek. Heyecanlı bir s&uuml;re&ccedil;&rdquo; diyerek yorumluyor. Ethereum&rsquo;da sans&uuml;r ve Tornado Cash tartışmaları Birleşme işlemleri devam ederken ge&ccedil;tiğimiz g&uuml;nlerde Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı tarafından atılan bir tweet g&uuml;ndemi sarstı. Bakanlık, Ethereum ağında bulunan ve bir nevi mixer g&ouml;revi g&ouml;ren Tornado Cash uygulamasını Kuzey Kore&rsquo;nin kullandığına dair a&ccedil;ıklamada bulundu. Yaptırımların hedefi olan Tornado Cash sağladığı hizmetle kripto paralarda gizlilik sağlıyor. Sisteme yatırılan kripto paranın havuzda toplanıp rastgele şekilde geri verilerek iz s&uuml;r&uuml;lmesinin &ouml;n&uuml;ne ge&ccedil;iliyor. Dolayısıyla siber saldırganlar topladıkları varlıkları bu sistem aracılığıyla kaybettirebiliyordu. Tansel Kaya, Tornado Cash ile anılan siber saldırıları &ldquo;Burada Lazarus adlı, bir &ccedil;eşit hacker grubu olarak d&uuml;ş&uuml;nebileceğimiz bir grup var. Bu grup halihazırda ABD&rsquo;nin yaptırım listesinde yer alıyor. Bu listedeki kişi ve kurumlarla &ccedil;alışmak ise 30 yıla kadar hapis cezası getirebiliyor. Bu grubu en son Kuzey Kore yapımlı bir filme karşı tepki olarak Sony&rsquo;ye yapılan saldırı ile hatırlayabilirsiniz. İngilizce&rsquo;de bu gruplar &lsquo;persistent threat&rsquo; yani gelişmiş devlet destekli tehditler olarak ifade ediliyor. Bunlar eğitimleri son derece y&uuml;ksek seviyede değerlendirilebilecek, ordunun siber saldırıdan sorumlu takımı olarak d&uuml;ş&uuml;nebileceğimiz gruplar&rdquo; diyerek ifade ediyor. ABD&rsquo;den gelen a&ccedil;ıklamaların ardından sabit kripto para birimi USDC, Tornado Cash i&ccedil;erisindeki varlıklarını dondurdu. B&ouml;ylelikle ABD yaptırımlarına uyan bir duruş sergiledi. Merkeziyetsizlik altında toplanan kripto para ekosisteminde bu duruş b&uuml;y&uuml;k tartışmalara yol a&ccedil;tı. Mindstone Blockchain Labs CEO su Tansel Kaya Ethereum&rsquo;un sistemindeki kaygılara y&ouml;nelik ise şu yorumda bulunuyor: &ldquo;USDC, Amerikan menşeli bir stabil kripto para, ve varlıklarını dolar veya devlet tahvili olarak Amerika da tutuyorlar. D&ouml;rt denetim şirketlerinden denetim alıyor. Herhangi bir işlem tamamen durdurabiliyor veya belirli bir hesabı kara listeye alabiliyor. Bu şekilde &lsquo;Tornado Cash&rsquo; i&ccedil;erisinde bulunan USDC varlıkları dondurmuş oldular. ABD Hazine Bakanlığı&rsquo;nın da teyit ettiği şekilde orada sadece su&ccedil;lular yok, gizli işlem yapmak isteyen su&ccedil;suz kullanıcılar da var. İki insan arasındaki para aktarımının gizlenmesini istediğiniz durumlarda da Tornado Cash kullanılabiliyor. Bu yaptırımlar sonucunda iş ispatı (PoW) veya hisse ispatı (PoS) hangisinin bu tarz işler i&ccedil;in daha uygun olduğu tartışmaları başladı. Sans&uuml;rlenmiş hi&ccedil;bir şey olmasını istemiyorsak, onu madenciliğin &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir g&uuml;c&uuml;ne ihtiyacımız var. Hisse İspatı sisteminde varsayalım ki hisselerin %51&rsquo;i belirli bir grubun elinde ve bu grup da Amerikan yaptırımlarına uyum sağlayacağını s&ouml;yl&uuml;yor. Eğer buna karşılık vermek isterseniz bu durumda hisseleri o grubun elinden almanız gerekiyor. Şu anki duruma baktığımızda 15 Eyl&uuml;l de bu birleşme ger&ccedil;ekleşecek ve şu an Ethereum kilitlemelerinin (stake) y&uuml;zde 60-70 gibi bir oranı belli bir grubun elinde. Bu grubu da b&uuml;y&uuml;k oranda borsalar oluşturuyor. Burada herkesin canını sıkan ve bu konuyu tartışmaya iten şey de aslında bu.&rdquo; Tornado Cash a&ccedil;ıklamalarına rağmen ABD tarafından kripto paralarda yasaklayıcı bir &ouml;nlem g&ouml;rmemekteyiz. &Ouml;zellikle Bitcoin &ouml;zelinde ge&ccedil;tiğimiz yıllarda ABD tarafından sık&ccedil;a dile getirilen kara para aklama iddialarının ise tamamen g&uuml;ndemden d&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n&uuml; s&ouml;yleyebiliriz. Tansel Kaya bu konu hakkında &ldquo;Bitcoin madenciliğinin &uuml;zerinden kara para aklanıyor iddiaları bitti, burdan da anlayabiliriz ki ABD&rsquo;nin BTC&rsquo;yi uysallaştırmayla ilgili bir tasarrufu var&hellip; Bir noktada gitgide daha devlet onaylı, devlet destekli bir akıllı kontrat platformuna doğru gidiyoruz. Buradaki sıkıntı hangi devlet olduğu. &Ouml;rneğin ge&ccedil;tiğimiz g&uuml;nlerde Nancy Pelosi, Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Başkanı&rsquo;nın Tayvan&rsquo;a yaptığı bir ziyaretten dolayı, &Ccedil;in Pelosi ve onun varlıklarına yaptırım uyguladı. Bu durumda ya &Ccedil;in&rsquo;in yaptırım listesini kullanmanız ya da ABD&rsquo;nin listesini kullanmanız gerekiyor ve bu garip bir durum. Bankacılık sistemine de yine benzer bir durum var.&rdquo; yorumunda bulunuyor. --Ethereum birleşmesi, yaptırımlar ve daha fazla konuyu Mindstone Blockchain Labs CEO su Tansel Kaya ile yaptığımız video r&ouml;portajımızda izleyebilirsiniz.

Ethereum için tarihi gün

Kripto varlıklar içerisinde en büyük ikinci işlem hacmine sahip olan, Bitcoin'den sonra en popüler kripto para birimi Ethereum kritik bir süreç geçiriyor.

Öne Çıkanlar