FAO'nun küresel gıda üretim tahminleri yayınlandı
Küresel gıda emtia fiyatları Haziran'da büyük sıçrama kaydetti
Haziran’da küresel gıda emtia fiyatları bitkisel yağlar, şeker ve süt kotasyonlarındaki sıçrama ile yılın başından beri ilk kez yükseliş gösterdi.
Ancak, tahıl ve et piyasalarında COVID-19 salgınıyla oluşan belirsizlikler ve aşağı yönlü baskı sebebiyle çoğu fiyat alt seviyelerde kaldı.
En çok işlem gören gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarını takip eden FAO Gıda Fiyat Endeksi, Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 2.4 artarak, 93.2 puan ortalamasında seyretti.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, dört ay üst üste düşüş gösterdikten sonra Haziran ayında yüzde 11.3’lük yükseliş kaydetti. Bu sıçrama, birçok ülkede COVID-19 ile ilgili sokağa çıkma yasaklarının hafifletilmesi uzun süren göçmen iş gücündeki eksiklikler nedeniyle üretimdeki olası gerilemelere ilişkin endişelerin ardından küresel ithalat talebinin iyileşmesi ve palm yağı fiyatlarındaki keskin artışı yansıtıyor. Soya, ayçiçeği ve kolza tohumu yağlarının fiyat kotasyonu da yükseldi.
FAO Şeker Fiyat Endeksi, Haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 10.6 arttı. Ham petrol fiyatlarındaki artış, şeker pazarlarına güçlü destek sağladı ve Brezilya'daki şeker fabrikalarını, şeker yerine etanol üretmek için daha fazla şeker kamışı malzemesi kullanmaya teşvik ederek şeker ihracatını ve fiyatlarını olumlu yönde etkiledi.
FAO Süt Fiyat Endeksi, dört aydır devam eden düşüşün ardından Mayıs itibariyle yüzde 4 artış kaydetti. Özellikle Orta Doğu ve Doğu Asya'dan spot arz için yenilenen ithalat talepleri, Avrupa'da arzda görülen mevsimsel azalma ve Okyanusya'daki arzın kısıtlı mevcudiyetiyle birlikte yakın dönem fiyat artışlarının temelini oluşturdu.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Mayıs ayından itibaren yüzde 0,6 geriledi. Haziran ayında buğday fiyatları kısmen kuzey yarımküredeki yeni hasatlar ve Karadeniz bölgesi de dahil olmak üzere bazı büyük ihracatçı ülkelerin üretim beklentilerinin artmasıyla aşağı yönlü baskı oluşturdu.
Öte yandan, Temmuz 2020'den itibaren geçerli olan Gıda Fiyat Endeksi’nin fiyat kapsamı genişletildi ve baz dönemi 2002-2004'ten 2014-2016'ya revize edildi.
Stokları artırmak için rekor küresel tahıl üretimi
Dün yayınlanan FAO'nun Tahıl Arz ve Talebi Özeti’ne göre, küresel tahıl üretimi, Mayıs tahmininden 9.3 milyon ton yükselerek ve 2019'te kaydedilen rekor seviyeyi yüzde 3 aşarak, 2020’de 2 790 milyon tonluk yeni bir rekor seviyeye ulaşmaya hazırlanıyor.
AB ve İngiltere'nin beklenen ürünlerin azalmasının ötesinde, Hindistan ve Rusya Federasyonu için buğday üretim tahminleri artırıldı.
2020 yılında küresel iri taneli tahıl üretimi tahmini, Avustralya, AB ve Türkiye'de daha büyük arpa üretim beklentilerini yansıtarak, bir önceki aya göre 5.7 milyon ton artışla, 1 519 milyon ton olarak revize edildi.
FAO'nun 2020 için küresel pirinç üretimi tahmini, Haziran ayındaki rakamın 400 bin ton üzerinde olup, 509.2 milyon tonda sabitlendi. Bu rakam elverişli havanın tüm zamanların en yüksek verim beklentilerini artırdığı öncelikle Güney Amerika ülkelerinin iyileştirilmiş beklentilerini yansıtıyor.
Önümüzdeki yıl için küresel tahıl kullanımının, önceki beklentilere kıyasla iri taneli tahılların yem ve endüstriyel kullanımlarındaki artış ile bir önceki ayın tahmininden yüzde 1.6 artarak 2 milyar 735 milyon tona yükseleceği tahmin ediliyor. Küresel pirinç kullanımının, gıda tüketimindeki artışla Haziran ayından itibaren 2020/21'de 510.4 milyon ton ile yeni bir zirveye ulaşacağı tahmin ediliyor.
Yeni üretim ve tüketim tahminlerini yansıtan FAO, küresel tahıl stoklarının bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6'lık artışla, 2021 mevsim sonu itibariyle 929 milyon tona ulaşmasını öngörüyor. Bu 2020/21'teki küresel tahıl stok kullanım oranını yirmi yılın en yükseği olan yüzde 33.0 seviyesine çıkaracaktır.
Salgının gelirleri etkilemesi gıda yardımlarındaki artış ihtiyacını öne çıkarıyor
Dün yayınlanan üç aylık Tahıl Tahminleri ve Gıda Durum raporuna göre, çatışmalar ve hava şokları, gıda için dış yardım gerektiren ülkelerde yüksek düzeyde ciddi gıda güvensizliğine sebep olan kritik faktörler olmaya devam ederken, COVID-19 salgını özellikle gelir kaybına sebep oluyor.
Rapor, salgının bölgesel etkilerini net bir şekilde gözler önüne seriyor.
Buna rağmen, küresel tahıl hasadı Avrupa hariç tüm bölgelerde büyüme yolunda. Kıtanın kuzey, batı ve orta bölgelerinde düşüşler beklenmesine rağmen, 2020'de Afrika'da tahıl üretiminin yüzde 1 oranında artması öngörülüyor.
FAO’nun Gıda Açığı Yaşayan Düşük Gelirli Ülkeler için 2020/21 döneminde toplam tahıl üretimi tahmini 492. 7 milyon tondur. Ancak nüfusun hızlı artışı ve bu ülkelerdeki toplam tahıl ithalat gereksiniminin, geçen seneden yüzde 5 daha fazla olup 73.4 milyon ton olması birçok ülkede üretimde düşüş yaşandığını yansıtmaktadır.
Rapor aynı zamanda, 34’ü Afrika’da olan ve dış gıda yardımına ihtiyaç duyan 44 ülkeyi de listeliyor: Afganistan, Bangladeş, Burkina Faso, Burundi, Kabo Verde, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Chad, Kongo, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Cibuti, Eritre, Esvatini, Etyopya, Gine, Haiti, Irak, Kenya, Lesotho, Liberya, Libya, Madagaskar, Malavi, Mali, Moritanya, Mozambik, Myanmar, Namibya, Nijer, Nijerya, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye Arap Cumhuriyeti, Tanzanya, Uganda, Venezuella, Yemen, Zambiya ve Zimbabve.
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
