Fitch Ratings yayımladığı raporda Türk bankalarını değerlendirdi. Fitch’in yayımladığı raporda Şubat ayında meydana gelen depremleri nedeniyle bankaların sorunlu kredilerinde artış görüleceği ancak çoğu bankanın en kötü etkilenen bölgelerde sınırlı riski bulunması ve halihazırda düşük not seviyeleri göz önüne alındığında bankaların notlarının daha fazla etkilenmesinin mümkün görünmediği kaydedildi.
Raporda, yaşanan afetin etkisinin bankaya, borçlu türüne ve yere bağlı olarak altı aya kadar süren düzenleyici kredi erteleme süresinin sona ermesinden sonra daha görünür hale geleceği kaydedildi.
Afetin finansal maliyeti 100 milyar doları bulabilir
Türkiye Strateji ve Bütçe Başkanlığı Ofisi’nin yayımladığı öncü bir değerlendirmeye atıf yapılan raporda onbinlerce insanın ölümüne ve 3 milyondan fazla insanın yer değiştirmesine sebep olan afetin finansal maliyetinin 100 milyar doları bulabileceği belirtildi. Bu rakam Türkiye’nin 2023 için öngörülen GSYİH’sının yüzde 10,6’sına karşılık geliyor.
Fitch, devam eden etkilerin hükümet harcama programları yürürlüğe girdikçe ve büyük ölçekli yeniden yapılanmanın başlamasıyla 2023 üçüncü çeyrekte toparlanma başlamadan önce yılın ilk çeyreğinde yakın vadeli ekonomik büyümenin baskılanmasını bekliyor.
Depremin bankacılık sektörü üzerindeki olası doğrudan etkilerini değerlendirmek için etkilenen bölgelerdeki bankların risklerinin analiz edildiğini belirten Fitch Ratings, bu bölgelerin 2022 sonunda bankacılık sektörünün genel kredi riskinin yaklaşık yüzde 9’unu (700 milyar TL veya 37 milyar dolar) oluşturduğunu tahmin edildiğin ancak en ağır etkilenen üç il olan Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’ın yaklaşık yüzde 2,4’ünü oluşturduğu belirtildi.
Bölgesel bankalar daha fazla etkilenecek
Raporda, bankacılık sektörüne etkilerin bu nedenle sınırlı göründüğünü ancak bölgede daha fazla riski bulunan bölgesel bankaların üzerindeki etkilerin daha yüksek olabileceğinin altı çizildi.
Bölgedeki kredilerin yaklaşık dörtte üçünün perakende olmayan müşterilere verildiği belirtilen raporda bunların büyük kısmının az etkilenen bölgelerde olduğu ve en kötü etkilenen bölgelerde oldukça az ticari faaliyet olduğu belirtildi.
Bununla birlikte bazı işletmelerin ciddi şekilde kesintiye uğrayabileceği bu durumun da bazı kredi düşüklüklerine neden olabileceğine dikkat çekildi.
Sektörün takipteki kredi oranı 2023 Ocak sonunda yüzde 2
Etkilenen bölgelerdeki toplam riskin yaklaşık yüzde 5’inin ulusal orana paralel olarak ipotek kredilerinden kaynaklandığı ve bunun bankacılık sektörünün toplam kredi riskinin yüzde 0,5’inden daha azına eşit olduğu vurgulanırken bu nedenle sektörün tamamının aktif kalitesi açısından önemli bir risk olmadığı belirtildi. Raporda, sektörün takipteki kredi oranının 2023 Ocak ayı sonunda yüzde 2 olduğuna yer verildi.
Fitch, bankaların ipotek kredisinin bir koşulu olarak ipotekli mülklerin deprem sigortası kapsamında olmasını zorunlu kıldığını ve bu sigortanın mülklerin yok edildiği çoğu durumda teminatın bir kısmını kapsaması gerektiğini ancak bunun yalnızca bir sigorta ödeme sınırına kadar olduğunu kaydetti.
Bankaların aktif kalitesinin depremlerin daha geniş ekonomik yansımalarıyla kötüleşeceği belirtilen raporda bununla birlikte varlık kalitesi üzerindeki baskının bireylere ve işletmelere yönelik devlet desteği ile hafifletilebileceği ifade edildi.