ABD, dünyadaki jeopolitik ortam ve ülkenin mali durumu doğrultusunda güvenlik ve savunma stratejisini değiştiriyor.

Irak ve Afganistan'daki savaşların maddi manevi zararlarından ders çıkaran ABD, yıllara yayılan ve hem manevi olarak askeri kayıplar hem de ABD bütçesini zarara uğratan maddi kayıplar yaşatan savaşların ardından, yeni bir karara imza atarak, tüm ordusunu yeniden yapılandırmak için harekete geçti.

Obama yönetimi, Soğuk Savaş sonrası ve son on yılın askeri yapılanmasının dışına çıkarak ''2020 yılının silahlı Kuvvetleri''ni oluşturmaya hazırlanıyor.

Bu kapsamda, en dikkati çeken nokta, geniş çaplı cephe savaşları yöntemi terk edilecek olması ve yerine, dünyanın farklı yerlerinde gelişebilecek olaylara hızlı ve etkili yanıt verebilecek daha küçük çaplı ama daha donanımlı askeri güçten oluşan bir yapılanmaya gidilecek olması. Bu sistem, strateji belgesinde, ''bugünün savaşlarına odaklanılan savunma sisteminden, geleceğin zorluklarına hazırlanan bir savunma sistemine'' geçiş olarak tanımlanıyor.


-Daha küçük ama hala ''en güçlü'' ordu

ABD'nin farklı birçok zorluğa aynı anda cevap verebilmesine yönelik düzenlenen yeni stratejinin ana hatları şöyle:

Yönetim, ''ABD ordusunun, ABD'nin dünya liderliğindeki eşsiz rolünü destekleyecek biçimde, dünyanın en iyi ordusu kalmaya devam edeceğini'' belirtiyor. Ama ordunun, ''büyük ve iyi hazırlanmamış'' bir askeri güç yerine, ''küçük, esnek, yaratıcı, hemen her şey için hazır ve iyi donatılmış bir askeri güç'' şeklinde yapılanmasını öngörüyor.

Buna göre, güvenlik ihtiyaçlarını cevaplamada, hızlı ve etkili davranan, aynı zamanda düşük bütçeli ve dar çerçeveli kaplama alanına hitap edecek yaklaşımlar geliştirilecek, rotasyonel konuşlanma ve diğer yaratıcı yaklaşımlar kullanılacak.

Tüm savunma bütçesinde azalmaya gidilmesine karşın, özel operasyon güçleri, ISR gibi yeni teknolojiler, uzay ve siber uzay kapasitesi ve hızlı hareket edebilmeye yönelik alanlardaki yatırımlar korunacak veya artırılacak.


-Yeni öncelikler: Asya-Pasifik ve Ortadoğu

Yeni stratejide ABD, gelecekte kendisi için en büyük zorlukların bulunduğu alanlar olarak gördüğü Ortadoğu ve Asya Pasifik'e odaklanacak.

Buna göre, Asya Pasifik'teki ABD askeri güçlerinin kurumsal varlığı geliştirilecek ve güçlendirilecek. Aynı zamanda ABD, Ortadoğu'daki askeri varlığı ve kapasitesine verdiği önemi sürdürecek.

Bu iki bölgeye daha çok eğilinmesinin nedenleri arasında ise terör örgütü El-Kaide, Çin'in bölgesel liderlikteki yükselişi ve askeri potansiyelini artırması, İran'ın nükleer faaliyetleri, Irak'taki göreceli istikrar, Arap ayaklanmaları, İsrail'in güvenliği, Kore Yarımadası'nın durumu gibi kabarık bir liste var.

Strateji belgesinde, El-Kaide lideri Usame Bin Ladin'in ortadan kaldırılması ve örgütün diğer birçok yetkilisinin ele geçirilmesi veya öldürülmesinin El-Kaide'nin kapasitesini azalttığı ama Pakistan, Afganistan, Yemen, Somali ve başka yerlerdeki bağlantılarının sürdüğü belirtilerek, yeni stratejiyle de terörle mücadelenin kararlıkla devam edeceği ifade ediliyor.

Şiddet yanlısı radikallerin özellikle Güney Asya ve Ortadoğu'yu kendilerine mekan olarak seçtiğine işaret edilerek, ABD'nin bu iki bölgeye odaklanmasının bir başka nedeni daha ortaya koyuluyor.

Ayrıca, stratejide, ABD'nin ekonomik ve güvenlik çıkarlarının Batı Pasifik'ten Doğu ve Güney Asya'ya kadar olan bölgedeki gelişmelerle bağlantılı olduğu da kaydediliyor. Dolayısıyla bu stratejiyle ABD'nin gözünü önümüzdeki dönemde yine Ortadoğu'dan ayırmayacağı ama bunun yanında Asya-Pasifik'e de önceki yılların aksine daha fazla ağırlık vereceği görülüyor.

Buna karşın, ABD, her ne kadar NATO'nun 5. maddesine bağlılıkları devam etse de Avrupa'daki Amerikan askeri varlığının, değişen yeni fırsat ve zorluklara göre adapte edileceğini belirtiyor. Bu da aslında ABD'nin Avrupa'daki askeri varlığını azaltacağı anlamına geliyor.

Ordudaki bu yeni düzenleme, sadece orduyu daha etkili hale getirmek için değil, bütçesel nedenlerle de yapılıyor. Bu kapsamda bazı programlarda kısıntılara gidilecek, bazıları kaldırılarak, personel sayısında da azalma olacak. Ancak bunların durumları bakanlık bütçesinin kesinleşmesinden sonra belli olacak.

-Obama: Geçmişteki hataları tekrarlamayacağız

ABD Başkanı Barack Obama, yeniden yapılanma ile Amerikan ordusunda küçülmeye gidilmesine rağmen, ülkesinin dünyadaki askeri üstünlüğünü muhafaza edeceğini söyledi.

Obama, ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Martin Dempsey ve diğer üst düzey askeri komutanlarla Pentagon'da düzenlediği basın toplantısında, stratejinin, uzun savaşlarla geçen son on yılın ardından ülkenin, gelecek için ihtiyaç duyduğu ordu yapılanmasının oluşturulması ve ulusal güvenlik önceliklerinin yeniden düzenlenmesi üzerine kurulduğunu belirtti.

ABD'nin bir dönüşüm anında olduğunu ifade eden Obama, ''Bugünün savaşlarını sona erdirirken ve ordumuzu yeniden yapılandırırken, ordumuzun çevik, esnek ve her türlü olaya karşı hazır olmasını sağlayacağız'' dedi.

Strateji ile savunma bütçesindeki kesintiler ve Amerikan ordusundaki küçülmeye rağmen, ABD'nin dünyadaki askeri üstünlüğünü muhafaza edeceğini vurgulayan Obama, ülkelerini başarıyla savunduklarını ve ABD'nin küresel liderliğini yeniden tesis ettiklerini dile getirerek, bunun da ordunun gelecekteki ihtiyaçlarına bakmalarına olanak sağladığını vurguladı.

Obama, ordunun yapısı ve savunma bütçesinin başka yöntemlerle değil, stratejiyle idare edilmesi gerektiğini belirterek, ''Tarihin derslerini hatırlamalıyız ve İkinci Dünya Savaşı, Vietnam savaşı sonrasında geriye, geleceğe iyi hazırlanmamış bir ordu bırakılması gibi geçmişte yaptığımız hataları tekrar etmemeliyiz. Başkomutan olarak bunun tekrar edilmesine izin veremem. Akıllı ve stratejik önceliklere ihtiyacımız var. Bugün yayımladığımız yeni rehber bunu sağlıyor'' dedi.

Barack Obama, Asya Pasifik'teki varlıklarını güçlendireceklerini, NATO dahil olmak üzere kritik ortaklık ve müttefikleriyle işbirliklerine devam edeceklerini ve özellikle Ortadoğu'da ihtiyatlı olmayı sürdüreceklerini bildirdi.

Soğuk Savaş döneminin modası geçmiş sistemlerinden kurtulacaklarını belirten Obama, istihbarat, izleme, takip, kitle imha silahları ve terörle mücadele gibi gelecek için ihtiyaç duydukları kapasitelere yatırım yapabileceklerini söyledi.

Obama ayrıca, son 10 yılda savunma bütçesindeki büyümenin yavaşlayacağını ama süreceğini, çünkü ABD'nin küresel liderliğinin bunu gerektirdiğini belirtti.



-Bunlar kabul edilebilir riskler

ABD Savunma Bakanı Panetta da toplantıda stratejinin içeriği konusunda bilgiler verdi.

Hazırlanan metnin bir strateji ve analiz ürünü olduğunu, sadece sayılara dayanmadığını belirten Panetta, orduda strateji değişikliğinin birtakım riskleri taşıdığını kabul etti ama değişen dünyada bu strateji değişikliğinin zaten yapılması gerektiğini ve bunların kabul edilebilir riskler olduğunu söyledi.

Panetta, bu strateji rehberinin, ''2020 Yılının Silahlı Kuvvetleri''ne ulaşmak için ilk adımlar olacağını bildirdi.

Leon Panetta, bir soru üzerine, ordudaki asker sayısının ne kadar azaltılacağının biraz da bütçeye bağlı olduğunu dile getirerek, bu gibi ayrıntıların, Başkan Obama'nın önümüzdeki günlerde Kongre'ye yeni savunma bütçesini sunmasıyla ortaya çıkacağını ifade etti.

Başka bir soru üzerine Panetta, Kongre'de bu strateji konusunda bazı eleştirilerin olabileceğini ama geneline bakıldığında bu yeni tabloyu onaylayacaklarını düşündüğünü belirtti.

Bütçe kesintilerinin ordunun genişliği ve kapasitesine etki edeceğine değinen Panetta, ''Gerçek ulusal güvenlik, güçlü bir ordu olmadan başarılamaz'' diyerek, askeri bütçeden çok fazla kesinti yapılmaması gerekliliği noktasında Kongre'ye mesaj gönderdi.



-Genelkurmay Başkanı Demspey

ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Martin Dempsey de ordunun ''iki savaşı aynı anda yürütme'' politikasında değişikliğe gidilmesine dair bir soru üzerine, stratejilerinin her zaman için, nerede ve ne zaman olursa olsun küresel olaylara karşılık verme yeteneği üzerine kurulu olduğunu belirterek, bunun değişmeyeceğinin altını çizdi.

Dempsey, ''Her zaman aynı anda birden fazla işi yapabiliriz ve yapacağız. Daha da önemlisi, nerede ve ne zaman bir ihtilafla karşılaşırsak karşılaşalım, kazanacağız. Konu, düşmanlarımızla savaşıp savaşmayacağımız değil, bunu nasıl yapacağımız'' diye konuştu.



-Strateji

Strateji, gelecek 10 yılda savunma bütçesi için hedeflenen yaklaşık 500 milyar dolarlık tasarruf kapsamında orduya ilişkin planlanan yeni yapılanmayı içeriyor.

ABD'nin kamuoyuna açıkladığı, ''ABD'nin Küresel Liderliğini Sürdürmek: 21'inci Yüzyıl Savunma Öncelikleri'' başlıklı strateji belgesi, Washington'ın, eskiden beri sürdürdüğü farklı cephelerde aynı anda iki savaşı yürütme ve kazanma stratejisi yerine, bir savaşı kazanabilecek, diğerinde ise karşısındaki düşmanın amaçlarını engelleyebilecek kapasiteye sahip bir gücü muhafaza etmesini öngörüyor.

Yeni strateji, ABD ordusunun, bir yandan şiddet içeren aşırılıkların ortaya koyduğu tehditle aktif biçimde mücadele etmeye devam ederken, diğer yandan da dengelerini Asya-Pasifik bölgesi üzerinde odaklanacak biçimde yeniden düzenlemesini içeriyor.

Siber savaş ve füze savunma alanlarında ABD'nin kapasitesinin artırılmasını da öngören belge, bazı askeri misyonların kapsamı daraltılacak olmasına karşın, hiçbirinin tamamıyla yürürlükten kaldırılmayacağına vurgu yapıyor.

Strateji belgesinde, orduda ne kadar askerin azaltılacağı konusunda ayrıntılar yer almıyor. Ancak belgenin açıklanmasından önce bilgi veren Amerikan yönetimi yetkilileri, kara ve deniz piyade personelinde gelecek 10 yılda yüzde 10 ila 15 oranında kesintiye gidilmesinin beklendiğini söylemişti ve bu oran, on binlerce askere tekabül ettiği şeklinde yorumlanmıştı.