Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Temmuz Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, temmuz ayı yıllık enflasyon oranındaki yükselişte baz etkileriyle son dönemde Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybının belirleyici olduğu bildirildi.
TCMB Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 0,31 oranında arttı ve yıllık enflasyon yüzde 8,88'e yükseldi. Temmuz ayı yıllık enflasyon oranındaki yükselişte Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti'nde de vurgulanan baz etkileriyle son dönemde Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybı belirleyici oldu. Temel enflasyon göstergelerinde ise Türk Lirası'ndaki değer kaybının etkileri hissedilmeye başlandı. Önümüzdeki aylarda işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltme ve enerji fiyatlarında olumluya dönecek baz etkisine bağlı olarak enflasyonun aşağı yönlü bir hareket sergileyeceği tahmin edildi.
Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla 0,38 ve 0,52 puanlık artış göstererek yüzde 6,49 ve yüzde 6,09 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya kıyasla gıda grubunun katkısında belirgin bir değişim gözlenmedi. Enerji ve temel mal gruplarının katkısı sırasıyla 0,34 ve 0,24 puanlık artış gösterdi. Hizmet grubunun katkısı ise sınırlı oranda arttı.
Hizmet fiyatları temmuz ayında yüzde 0,79 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 7,97'ye yükseldi.. Yıllık enflasyondaki yükseliş haberleşme ve diğer hizmetler alt gruplarından kaynaklandı. Bu dönemde ulaştırma yıllık enflasyonu gerilerken kira ve lokanta otel hizmetlerinde yıllık enflasyon yatay bir seyir izledi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet enflasyonunda ana eğilimin yüksek seyrini koruduğuna işaret etti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu temmuz ayında yaklaşık 1 puanlık artışla yüzde 4,23'e yükseldi. Büyük ölçüde Türk Lirası'ndaki değer kaybının yansımasıyla dayanıklı tüketim malları fiyatları yüzde 1,58 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu yüzde 3,47'ye yükseldi. Bu grupta otomobil ve mobilya fiyatlarındaki yükseliş ön plana çıktı. Temel malların diğer alt gruplarında ise yıllık enflasyondaki düşüş sürdü. Döviz kuru gelişmelerine hızlı tepki veren gruplardaki artışlar paralelinde temel mal fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış artış eğilimi temmuz ayında yükseldi.
Temmuz ayında enerji fiyatları yüzde 1,21 oranında arttı. Bu gelişmede uluslararası petrol fiyatlarındaki yükseliş ve Türk Lirası'nda gözlenen değer kaybı sonucunda sırasıyla yüzde 3,02 ile yüzde 2,48 oranında artan yurt içi akaryakıt ve tüp gaz fiyatları etkili oldu. Bu doğrultuda, enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisinin de katkısıyla 2,47 puan artarak yüzde 11,30 oldu.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,16 puanlık bir düşüşle yüzde 12,72'ye geriledi. İşlenmemiş gıda grubunda taze meyve-sebze fiyatları 0,30 oranında gerilerken, diğer işlenmemiş gıda fiyatları et fiyatları kaynaklı olarak yükseldi. Sonuç olarak, bu dönemde işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 19,35 ile geçen ayki yüksek seviyesini korudu. İşlenmiş gıda fiyatları temmuz ayında yüzde 0,32 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,90'a geriledi. Ekmek ve tahıllar alt grubu fiyatlarındaki artış eğilimi korudu, grup yıllık enflasyonu yüzde 11,63 oldu. Ekmek ve tahıllar dışındaki işlenmiş gıda ürünleri fiyatlarında yıllık enflasyon ise 0,27 puan gerileyerek 5,66 olarak gerçekleşti.
-ÜFE-
Rapora göre, temmuz ayında üretici fiyatları yüzde 0,99 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 6,61'e yükseldi. Tarım grubunda yıllık enflasyon yüzde 4,28 ile önceki aya kıyasla yatay seyretti. Bu grupta, bitkisel ürünler ile meyve ve sebze fiyatları bu ayda yüzde 0,93 oranında arttı ve canlı hayvan fiyatları yüzde 1,03 oranında düştü. Buğday fiyatları ise son iki aydaki sınırlı düşüşünü sürdürdü.
Temmuz ayında imalat sanayi fiyatları yüzde 1,16 oranında arttı. Türk Lirası'nda kaydedilen değer kaybı imalat sanayi alt grupları genelinde hissedildi ve en belirgin artış yüzde 5,76 ile petrol ürünlerinde gözlendi. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının yıllık artış oranı ise yüzde 5,54'e yükseldi.
MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, temmuz ayında dayanıklı tüketim malları dışındaki bütün gruplarda fiyat artış gözlendi ve en belirgin yükseliş sermaye mallarında gerçekleşti. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte önceki aya benzer şekilde demir, çelik ve demir alaşımları fiyatları, sermaye malları fiyat artışında ise cam kalıp fiyatları etkili oldu. Dayanıksız tüketim malları fiyatları da işlenmiş meyve-sebze fiyatlarının etkisiyle yükseldi. Sonuç olarak, imalat sanayi yıllık enflasyonu geçen aya göre 1,31 puan artarak yüzde 5,16 olarak gerçekleşti.