"Enerjini doğru kullan" sloganı ile yola çıkan Cantek Soğutma Sistemleri Yönetim Kurulu Başkanı Can Hakan Karaca, Ar-Ge'ye yaptıkları yatırım sonucu ortaya çıkan akıllı kumandalar sayesinde enerjide yüzde 70 tasarruf sağladıklarını belirtti.

Anahtar teslim otel, tatil köyü gibi turizm yatırımları, et, balık, tavuk işletme ve depolama tesisleri, süt ve sütlü mamuller üretim ve stoklama tesisleri, meyve ve sebze depolama tesisleri kuran işletme, bir süre önce Amerikan ordusunun soğuk tabut taleplerine de yanıt verdi; İngiliz Kraliyet Ailesi’nin yaşadığı Buckingham Sarayı’nın mutfaklarının soğuk odaları için 20 soğutma cihazı üretti. YKB Can Hakan Karaca, küçük bir atölyeden sanayiciliğe uzanan serüveni Süheyla Yılmaz'a anlattı.

-Küçük bir atölyeden sanayici Anadolu Kaplanı'na...

Can Hakan Karaca, 12 Eylül döneminde Karabük'te orta halli bir ailenin çocuğu. Babası, "Ben seni okutamam oğlum" diyor, fakat Karaca ve tüm kardeşleri zorluk dinlemeden, pes etmeden okuyorlar. Ülkenin halini gören Karaca, kurtuluşu sanayide görüyor ve orta halli bir ailenin çocuğu olarak girdiği Trakya Üniveristesi'nden yine orta halli fakat cebinde umutları, aklında projeleri olan bir makine mühendisi olarak çıkıyor.

Üniversitenin ardından askere giden Can Hakan Karaca, askerlik arkadaşının gösterdiği yol ile geleceği soğutma sektörü teknolojilerinde görüyor ve Antalya'nın yolunu tutuyor.

"Hayat vesilelerden ibarettir." diyen Karaca, "Askerden sonra Avustralya'ya gidecektim, fakat askerlik arkadaşım ile hayatımızda hiç soğuk depo bile görmemişken bu yola girdik. Çünkü biliyordum ki ben bir şey yapmalıydım. Karşıma bina çıksa bina yapacaktım, fakat soğuk depo çıktı. Hayatta iddialı olmak, kendi boyunuzu illa ki ölçmek lazım." yorumunda bulunuyor.

Önceleri yılda 50 - 100 tane soğuk depo yapan atölye bugün yılda binlerce soğuk depo üreten bir fabrikaya dönüşüyor.

"Her krizi doğru kullanmayı bildik." diyen Karaca, "Krizi daima fırsata çevirdik, her seferinde büyüyerek çıktık. Her yıl ortlalama yüzde 25 - 30 büyüdük." bilgisini aktarıyor.

Karaca, kendi kontrolör sistemlerini kendilerinin üretiyor olmalarının kendilerinden çok tüketiciye katma değer sağladığını belirtiyor. Müşterinin önceden kullandığı sıradan kontrolör ile yerli kontrolör arasındaki elektrik tüketim maliyetinin açısından uçurum olduğunu belirten Karaca, tüketicinin bu sayede yüzde 25-72 oranında enerji tasarrufu sağlayabildiğini vurguluyor.

Soğuk depoların Türkiye’de yılda 1 milyar euroluk enerji tükettiğini, yeni nesil akıllı makinelerin Türkiye ekonomisine yapacağı katkının yılda ortalama 300 milyon euro tasarruf sağlayacağını ifade eden Karaca, akıllı soğutma makineleri ile işletmelerin elektrik tüketimlerini, işletmeler adına uzaktan izleyerek tasarruf sağladıklarını belirtiyor. Soğuk odaların izlenmemesi durumunda işletmelerin yüksek elektrik faturaları ile karşılaştıklarını belirten Karaca, geliştirdikleri teknoloji sayesinde bu sorunun ortadan kalktığını vurguluyor.

Türkiye endüstriyel soğutma pazarının yüzde 35-40’ını ellerinde tuttuklarını belirten Karaca, üretimlerinin ise  yüzde 40’ını MENA Bölgesi'nden Avustralya'ya geniş bir hinterlandda ihraç ederek Türk dış ticaretine katkı sağladıklarını belirtiyor.

-"Türkiye sert havalara çıkıyor"

Türkiye'nin büyümesinin artık sadece kendi elinde olmadığını, çevresinde oluşan konjonktür ile de alakalı olduğunu belirten Karaca, "Denizci tabiri ile biz sert havalara çıkıyoruz. Türkiye önümüzdeki 2 yıl boyunca çok büyük değişimlere gebe. Çünkü hiçbir şeyin belli olmadığı sahalara giriyoruz. Ekonomimiz sağlam. İş insanlarımız ellerine çantayı alıp, kapı kapı dolaşarak her engeli aşıyorlar. Türkiye'nin gelişen bir ekonomik gücü var. Türkiye 1000 yılda bir rastlanabilecek ekonomik ve konjonktürel şartlara sahip şu an." yorumunda bulunuyor.

Gezi olaylarına kadar her şeyin yolunda gittiğini belirten Karaca, olayların ardından yıllık büyüme hedeflerini yüzde 30'dan yüzde 15'e çektiklerini belirtiyor ve ekliyor: "Yine de sürprizlere açık olmak lazım. Yerli sanayici artık daha büyük siparişler alabilecek bir noktada."

-Bernanke'nin açıklamaları yerli sanayiciyi nasıl etkiliyor?

Amerikan Merkez Bankası Fed'in varlık alımlarında azaltmaya gideceği miktarın ve tarihin belirsiz olmasının yatırımcıyı ve üreticiyi de belirsizliğe sürüklediğini belirten Karaca, "Yine de ne yaparsa yapsın Fed'in de hareketleri üreticiyi bir yere kadar etkiliyor. Kendi özelimizde baktığımızda gerçekten yatırım yapacak iş insanı kur ne olursa olsun yatırımını yapar. Fakat 'yapsam da olur yapmasam da olur' diyen, ilk ters rüzgarda kaçacak yatırımcılar var. İşte onlar için kur bir bahane olabilir. Bununla birlikte Afrika'ya yatırım yapan yatırımcı var. Bugün Mısır'daki olaylar Türk iş insanlarının hareketlerini etkiliyor. Mısır'a nakdi yatırım yapmış, makina yatırımı yapmış iş insanları var." yorumunda bulunuyor.

-"Afrika'da çok büyük iş yapma potansiyeli var"

Mısır ile ticari ilişkiler içerisinde bulunan Karaca, "Yatırımcıyı gözlemleyen bir iş yapıyoruz. Yatımcının bütün trendi, hareketli seyri bizi ilgilendiriyor. Afrika'da çok büyük işler yapabilme potansiyeli var. Bunun konjonktür ile alakası yok. Bir kere bu bir reel hadise. İnsanlar internet kanalı ile artık her şeyi çok daha çabuk algılıyorlar, çok daha çabuk öğreniyorlar. Büyük bir hızla daha uygun fiyatlı ete, daha uygun fiyatlı süte, daha uygun fiyatlı balığa sahip olmak istiyorlar. Artık paraları var. Bu zincirin dolaşabilmesi için de daha akıllı, daha enerji tasarruflu soğuk hava depolarına ihtiyaç var." bilgisini aktarıyor.

Dünya üretiminin her sene yüzde 60 civarında artmasına karşılık tüketimin ise yüzde 20 civarında arttığını belirten Karaca, "Soğuk depolarda saklanabilen ürünler ile ilgili her zaman bir üretim fazlası var. Bu da sürekli olarak ürünlerin ucuzlamasını sağlıyor. Örneğin eskiden çuprayı 30 TL'ye alıyordunuz fakat şimdi çuprayı her mevsim 7 - 8 TL'ye alabiliyorsunuz. Yarın çok daha zor şartlarda, çok daha az üretilebilen ürünlere kaliteli saklama yapabilen soğuk depolar sayesinde çok daha ucuza ulaşabileceğiz. Bu sayede hem üretici, hem tüketici hem de aradaki taşımacı sürümden kazanarak çok daha büyük kazançlar elde edebilecek. Hane halkının tasarrufu artacak. Soğuk depolama sistemleri son tüketiciyi de yakından ilgilendiren bir zincir kurar." yorumunda bulunuyor.

2 sene içerisinde et işleme tesisi alanında en önemli oyunculardan biri olmak üzere harekete geçtiklerini belirten Karaca, bununla beraber soğutma sektörüne kendi kontrolörlerini pazarlayan bir firma olmanın ötesinde tüm dünyaya kendi kontrolörlerini ihraç eden bir marka olmayı hedeflediklerini belirtiyor.

-"Devletin Ar-Ge'ye desteği büyük"

Teşvik ve hibeden faydalandıklarını belirten Karaca, "Devletin özellikle Ar-Ge'ye çok ciddi teşvikleri var. Bizim aldığımız 1 milyon TL'yi bulmuştur, biz de yaklaşık 3 - 4 milyon TL'lik yatırım yaptık. Her şeyi projelendirmek ve proje bazında almak mümkün değil. Ama devletin bu konuda çok ciddi destekleri var. Ama iş dünyası olarak genelde proje yapmayı bilmeyiz. Örneğin önce binalar yapılır, sonra projelendirilir. Sorun buradadır, bize düşen de bunu aşmak." açıklamasında bulunuyor.

-"Türkler oryantaldirler, yaratıcı işler yapamazlar"

"Ekonomik işlerde artık bizim için para kazanmaktan çok daha önemlisi, ülkemizde yaratılan iyi fikirlerin, iyi ugulamaların katma değere dönüştürülmesi, tanıtılması geliyor." diyen Karaca, "Bu iş sadece bir soğutma makinasının tanıtım işi değil, bir esinlenme işi. Biz soğuk depoda bir akıllı makinayı üretmekle aslında inovasyonun, ilerici fikirlerin bu ülkede hayata geçirilebileceğini; herkesin kendi sektöründe bütün dünya meslektaşlarına öğretebileceği bir şeylerin olduğunu göstermek istedik. 'Türkler oryantaldiler, yaratıcı bir şey yapamazlar' fikrini yıkmak istedik." açıklamasında bulunuyor.

-"Ebeveynler, bırakın çocuklarınız icat çıkarsın"

"İcat çıkartma" atasözünün ne kadar baltalayıcı bir öğüt olduğunu vurgulayan Karaca, "Niye icat çıkartmayacakmışız? Benim ailem her girişimimde, her denemede beni desteklediler ve bana verdikleri destek kendilerine refah içinde bir yaşam, huzur ve mutluluk olarak döndü. ebeveynler, bırakın çocuklarınız icat çıakrsın." mesajını veriyor.