Seçim öncesi gelen son TCMB toplantı tutanaklarında, TL zorunlu karşılıklara faiz ödenebileceğinin açıklamasını gördük. 2010 yılında, mevduat faizleri %10’lu seviyelerdeyken TL munzamlara %5 faiz uygulaması sonlanmıştı. Döviz cinsi Zorunlu karşılıklar için ise Aralık 2008’de faiz ödemesi uygulamasına son verilmişti. Henüz düzenleme aşamasında da olsa gerekli görülmesi halinde gündemi sıcak tutmaya yetti. Açıklamanın ardından banka karlarına olası katkıları hesaplanmaya başlandı ancak TL zorunlu karşılıkların büyük çoğunluğunun TL dışı unsurlarda tutulması sebebiyle “acaba beklendiği kadar net karlara olumlu yansımayabilir mi? “ sorusunu da beraberinde getirdi. TL zorunlu karşılıkların yabancı para cinsinden karşılıklara göre az olması açısından bakılınca olası pozitif etki az olarak görülebiliyor. Bir diğer bakış açısı ise, Bankaların rezerv opsiyon mekanizması üzerinden FX tuttukları rezervlerde TL’ye döndürmeleri. Bu kondisyonda, verilecek faize bağlı olarak, Tera Menkul Değerler yıllık bazda %13’lük bir etki hesaplanabileceğini belirtiyor. Rezerv opsiyon mekanizmasındaki yapılabilecek olası değişikliklerle %13 rakamının en iyi ihtimal olduğu da bir tarafa not ediliyor.
Faiz ödemesi, ROK kullanımını aşağı çeker mi?
VTB Capital’ın yorumuna baktığımızda ise, “TL fonlarını hali hazırda faiz getirisi olan fonlarını neden buraya kitlesinler ki?” sorgulaması geliyor ki, TL munzamlara ödenebilecek faizin en iyi ihtimalle %3,5 olacağını öngörüyorlar. Zaten, TCMB’nin açıklamasında, “sınırlı ve ölçülü” kelimesinin kullanmasıyla verilebilecek faizin %5’in altında olması genel kanı. VTB Capital’ın net karlara olası etkisinin beklenen kadar olmayıp %1 civarında gerçekleşeceğini, bunun piyasa tarafından yanlış okunduğunun altı çiziliyor. TL munzamlara %5 faiz ödenip, bankaların bu imkanı ROK mekanizmasından vazgeçerek tamamen kullanması durumunda marjlarının en fazla 21 baz puan yukarı gidebileceğini bekleyen Garanti Yatırım ise, 2014 karlarını %12 civarında yukarı taşıyabileceğini hesaplamış. Ancak onlarda, “sınırlı ve ölçülü” ifadeleriyle etkinin ROK mekanizması ile dengelenebileceğini düşünüyor. Bunun içinde örnek bir tablo çizilmeye çalışılmış, Bankaların teoride tamamen karşılıkları TL tutması için %8 civarı bir faiz ödemesi gerektiği hesaplandığında, %8’in altında kalan her oranda bankaların ROK imkanı kullanmaya devam edecekleri düşünüldüğündeki, en son durumda %84 oranında toplamda kullanıldığı görülüyor, bankaların toplam karına etkisi %2,4 olarak hesaplanıyor. Banka özelinde bakıldığında ise, kar artış beklentileri, ROK kullanımı ve değişikliklerinin beraberinde, fonlama maliyetlerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kurumlardan gelen beklentiler ise aşağıdaki gibi:
VTB Capital
Bankacılık endeksindeki yükselişin açıklamayı yanlış taraftan okuduğunu düşünüyor. En iyi ihtimalle TL munzamlara ödenebilecek faizin %3,5 olduğu hesaplanmış bu durumda bankaların TL fonlarının bu tarafa kitlenmesi ihtimalini çok olası bulmuyorlar. FX munzamlara faiz ödenmesi durumunda eskiden olan %0,25 rakamının üzerine çıkmayacağı düşünülüyor. Bankacılık sektörünün net karına olası etkisini %1 civarı olarak hesaplıyor.
Burgan Yatırım
Rezervlerin %90’nının FX’te tutulduğunu hesaba katıyor. TL’de tutulan rezervleri 12 milyar TL civarında olduğu belirtiliyor. Her %1’lik faiz ödemesinin kabaca bankacılık sektör karlılığına %0,5 etki yapabileceğinin hesaplamasıyla birlikte %2,5 toplamda bir olumlu etkinin görüleceğini öngörüyorlar.
Garanti Yatırım
%5’lik TL munzamlara faiz ödemesinin, 6 büyük bankanın net faiz marjına 21 baz puan yukarı etki yapmasını bekliyor. TL fonlama tabanı daha yüksek olan Vakıfbank, Halkbank ve İş Bankası pozitif etkilenebilecekler arasında sayılıyor. En olumlu etkilenebilecek bankaların ise 30 baz puanla Halkbank ve 28 baz puanla Vakıfbank olarak sıralıyor.
Ata Yatırım
Haberi pozitif olarak yorumluyor. Araştırma kapsamlarındaki bankacılık hisselerinden Halkbank, Vakıfbank ve İş Bankasının daha yüksek olan TL cinsi fonlama kaynakları sebebiyle bu uygulamadan daha fazla yararlanacağını düşünüyor.
Deniz Yatırım
Küçük çaplı şirketlerin ve katılım bankaların diğer geleneksel bankalara göre daha olumlu etkileneceği düşünülüyor. Vakıfbank, Halkbank ve İş Bankası’nın TL fonlama bazı sebebiyle daha pozitif etkilenebileceği bekleniliyor.
Ayşe İyigündoğdu
BloombergHT Araştırma
aiyigundogdu@bloomberg.net