Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, mart ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,13 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 8,39'a yükseldiği belirtilerek, bu dönemde, Türk Lirası'ndaki (TL) değer kaybının birikimli etkileriyle çekirdek enflasyon göstergelerinde belirgin bir artış gözlendiği kaydedildi.
TCMB Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, mart ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,13 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 8,39'a yükseldiği hatırlatılarak, bu dönemde, TL'deki değer kaybının birikimli etkileriyle çekirdek enflasyon göstergelerinde belirgin bir artış gözlendiği ve gıda fiyatlarının seyri ve Döviz kurunun gecikmeli etkilerine bağlı olarak enflasyon göstergelerinin bir süre daha yüksek seyredeceğinin tahmin edildiği kaydedildi.
Rapora göre bu dönemde Özel Kapsamlı TÜFE Göstergesi-H (ÖKTG) ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla 0,89 ve 0,88 puan artarak yüzde 9,52 ve yüzde 9,32 ile yıllık tüketici enflasyonunun üzerinde gerçekleşti.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, en belirgin yükseliş 0,39 puanla temel mal grubunda gerçekleşirken, enerji grubunun katkısı 0,05 puan azaldı, hizmet ile gıda gruplarının katkısı ise sırasıyla 0,08 ve 0,05 puan arttı.
Mart ayında hizmet fiyatları aylık bazda yüzde 0,65 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0,26 puanlık yükselişle yüzde 8,60 oldu. Bu gelişmede lokanta-otel grubu fiyatlarında süregelen yüksek artışların etkisi öne çıktı. Nitekim alt gruplar arasında da en yüksek yıllık enflasyon oranı yüzde 12,51 ile bu gruba ait oldu. Gıda fiyatlarındaki gelişmelere istinaden yiyecek hizmetleri fiyatlarında gözlenen yükseliş bu seyirde belirleyici oldu.
Buna ek olarak, bu dönemde diğer hizmetler (sağlık, giyim, ulaştırma araçlarının bakım onarımı ve ev hizmetleri gibi alt grupların etkisiyle) kaleminde de yıllık enflasyonun yükseldiği izlendi. Diğer taraftan, kira ve ulaştırma hizmet gruplarında yıllık enflasyon sınırlı oranlarda geriledi. Bu görünüm paralelinde, mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet grubu enflasyonunun ana eğilimindeki yukarı yönlü seyrin mart ayında da sürdüğüne işaret etti.
- Otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki artış eğilimi bir miktar yavaşlayarak da olsa devam etti
Temel mal grubu yıllık enflasyonu mart ayında 1,64 puanlık belirgin bir artışla yüzde 10,04'e yükseldi. Bu gelişmede, TL'deki değer kaybına paralel olarak yükselen dayanıklı
tüketim malları fiyatları ile endeks tarihinin en yüksek mart ayı artışını kaydeden giyim fiyatları belirleyici oldu. Otomobil ve beyaz eşya fiyatlarındaki artış eğilimi bir miktar yavaşlayarak
da olsa devam etti, böylelikle dayanıklı tüketim grubunda yıllık enflasyon yüzde 14,97'ye ulaştı.
Giyim fiyatları ise mart ayında yüzde 2,52 ile mevsimsel ortalamalarının üzerinde artış gösterirken, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,24'e yükseldi. Mart ayı gelişmeleri, temel mal grubunda döviz kuru etkilerinin genele yayılarak güçlü bir şekilde hissedildiğini gösterdi.
Bu doğrultuda mevsimsellikten arındırılmış veriler de grup enflasyonunun ana eğiliminde belirgin bir yükselişe işaret etti.
Mart ayında enerji fiyatları yüzde 0,54 oranında geriledi. Bu gelişmede uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak gerileyen tüp gaz ve akaryakıt fiyatları belirleyici oldu.
Böylelikle, enerji grubu yıllık enflasyonu yüzde 4,46'ya gerileyerek olumlu seyrini sürdürdü.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,07 puanlık artışla yüzde 10,12'ye yükseldi. Yıllık enflasyon işlenmiş gıda grubunda yükselirken işlenmemiş gıda grubunda
geriledi. İşlenmiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 1,42 oranında artarak yılbaşından itibaren hızlanan yükseliş eğilimini sürdürdü.
Bu gelişmede, TL'deki değer kaybının ve mevsim normallerine kıyasla düşük seyreden yağışların etkisi belirleyici oldu. Bu grupta, fiyat artışlarının ekmek-tahıllarda daha belirgin olmakla birlikte, alt grupların geneline yansıdığı dikkati çekti. İşlenmemiş gıda fiyatlarında bu dönemde kaydedilen artışta taze meyve-sebze fiyatları etkili olurken grup yıllık enflasyonu 0,80 puan azalarak yüzde 9,82'ye geriledi.
- Yİ-ÜFE
Yİ-ÜFE mart ayında yüzde 0,74 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 12,31 oldu. TL'de gözlenen değer kaybının gecikmeli etkilerine
bağlı olarak imalat sanayinde gözlenen fiyat artışları bu dönemde de sürdü.
Özellikle, gıda ve giyim eşyası imalatı ile elektronik ürünler ve motorlu taşıtlarda kaydedilen fiyat artışları ön plana çıktı. Bu dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi grubunda ise yıllık enflasyon yüzde 12,65'e yükseldi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, mart ayında enerji hariç tüm ana gruplarda fiyatlar arttı. Yıllık enflasyon tüketim mallarında yükselirken ara mallarında yatay seyretti,
sermaye mallarında ise geriledi. Bu çerçevede, imalat sanayi yıllık enflasyonu sınırlı da olsa yükselişini korudu.
Sonuç olarak, başta tüketim malları olmak üzere imalat sanayi fiyatlarındaki artış eğiliminin sürmesi, gelecek dönemde tüketici fiyatları üzerindeki maliyet yönlü baskıların devam edebileceğine işaret etti.
AA