Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, mayıs ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,40 arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 9,66'ya yükseldiği anımsatılarak, "Yıllık enflasyondaki artışta gıda ve temel mal fiyatlarının seyri belirleyici olmuştur" denildi.
TCMB Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, mayıs ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,40 arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 9,66'ya yükseldiği belirtilerek, yıllık enflasyondaki artışta gıda ve temel mal fiyatlarının seyri belirleyici olduğu kaydedildi.
Bu dönemde Türk Lirası'ndaki değer kaybının birikimli etkilerinin zayıflarken, çekirdek göstergelerde yıllık enflasyonun nispeten yatay bir seyir izlediği ifade edilen rapora göre, mayıs ayında Özel Kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Göstergesi-H (ÖKTG) ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı yataya yakın bir seyir izleyerek yüzde 10,16 ve yüzde 9,77 ile tüketici yıllık enflasyonunun üzerinde gerçekleşti.
Rapora göre alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda ve temel mal grubunun katkısında yükseliş gözlenirken, diğer alt grupların katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmedi. Gıda ve temel mal gruplarının katkıları bu dönemde sırasıyla 3,39 ve 3 puan olarak gerçekleşti.
Mayıs ayında hizmet fiyatları aylık bazda yüzde 0,67 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,52 ile sınırlı bir oranda geriledi. Gıda enflasyonundaki seyir yemek hizmetleri fiyatlarını olumsuz yönde etkilemeye devam etti ve lokanta-otel grubunda yıllık enflasyon yüzde 12,88'e yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon kira grubunda da yükselirken, diğer hizmet alt kalemlerinde düşüş kaydetti. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet grubunda enflasyonun ana eğiliminin mayıs ayında zayıflamakla birlikte yüksek seviyesini koruduğuna işaret etti.
Rapora göre, temel mal grubu yıllık enflasyonu mayıs ayında 0,29 puanlık artışla yüzde 11,39'a yükseldi. Bu gelişmede, dayanıklı mal grubu dışında kalan kalemler belirleyici oldu. Türk Lirası'nın Nisan ve Mayıs aylarında sergilediği değerlenme eğilimine paralel olarak dayanıklı tüketim malları fiyatları yılbaşından bu yana ilk kez aylık bazda düşüş kaydetti ve grup yıllık enflasyonu yüzde 15,08'e geriledi. Buna karşılık, döviz kuru etkilerinin daha gecikmeli bir şekilde hissedildiği giyim ve dayanıklı dışı temel mal fiyatlarındaki istikrarlı artış eğilimi devam etti. Giyim fiyatları ise mayıs ayında mevsimsel ortalamalarının üzerinde artış gösterirken, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,95'e yükseldi. Mayıs ayı gelişmeleri, dayanıklı mal grubunda Döviz kuru kaynaklı enflasyon baskılarının tersine döndüğünü, diğer gruplarda ise birikimli değer kaybının gecikmeli etkilerinin sürdüğünü gösterdi. Bu doğrultuda, mevsimsellikten arındırılmış veriler grup enflasyonunun ana eğiliminde bir miktar zayıflamayla birlikte yüksek düzeylerin korunduğuna işaret etti.
Mayıs ayında enerji fiyatları yüzde 0,54 oranında geriledi. Bu dönemde su fiyatlarında gözlenen belirgin artışa karşın, Türk Lirası'ndaki değerlenmeye bağlı olarak akaryakıt ve tüp gaz fiyatlarında düşüş kaydedildi. Bu gelişmelerle birlikte, yıllık enerji enflasyonu sınırlı bir artışla yüzde 4,62'ye yükselse de ılımlı seyrini korudu.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yaklaşık 1 puanlık artışla yüzde 14,11'e yükseldi. İşlenmemiş gıda fiyatları aylık bazda sebze grubu kaynaklı gerilerken yıllık enflasyon taze meyve fiyatlarındaki olumsuz görünüme bağlı olarak 2,1 puan artarak yüzde 17,1'e yükseldi. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki artış eğilimi ekmek ve tahıllar dışında kalan gruplar öncülüğünde yavaşlamaya devam etti. Ekmek ve tahıllar alt grubu fiyatlarındaki artış eğilimi yurt içi buğday fiyatlarındaki yükseliş paralelinde bu dönemde de sürdü ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,74 olarak gerçekleşti. Bu doğrultuda, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu 0,25 puan artarak yüzde 11,57'ye yükseldi.
- "Mayıs ayı itibarıyla imalat sanayi fiyatları üzerindeki döviz kuru kaynaklı baskılar zayıfladı"
Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) mayıs ayında yüzde 0,52 oranında azaldı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 11,28'e geriledi. Bu dönemde Türk Lirası'nda devam eden değerlenme ile petrol ürünleri ve ana metal sanayi fiyatları geçen ayki düşüşünü sürdürdü. Petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarında ise artış eğilimi sona erdi ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13 seviyesinde yatay seyretti.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, mayıs ayında dayanıksız tüketim malları fiyatlarında artış kaydedilirken, diğer ana gruplarda fiyatlar düştü. Dayanıksız tüketim malları grubunda yıllık enflasyon büyük ölçüde gıda imalatı fiyatları kaynaklı olarak yüzde 14 seviyesine yükseldi. Dayanıklı tüketim mallarında fiyatlar aylık bazda gerilerken, yıllık enflasyon baz etkisiyle yükseldi. Sonuç olarak, mayıs ayı itibarıyla imalat sanayi fiyatları üzerindeki döviz kuru kaynaklı baskılar zayıfladı. Bununla birlikte, imalat sanayi enflasyonunun mevcut seviyesi tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskıların güçlü seyrettiğine işaret etti.