ABD Çalışma Bakanlığı, tarım dışı istihdam ve işsizlik verilerini açıklayacak. Açıklama öncesinde BloombergHT.com'a değerlendirmelerde bulunan uzmanlar verinin Fed’in faiz artırımı görünümünü etkileyebileceği yönünde görüş bildiriyor.
İş Yatırım Uluslararası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, “Özellikle Kamu ve perakende pozisyonlarının artışına dayanarak iyi bir rakam bekliyorum. Önceki aylara da geçmiş dönem istatistiklerine baktığımızda 10.000-20.000 arasında bir revizyon görünüyor. Yani, 240.000 ve 10.000 gibi bir revizyon söz konusu olabilir. Ancak gerçekten kritik olan ücretlerde artışın ne seviyede olacağı. Veri olumlu gelse dahi işsizlik oranında net bir düşüş ve ücretlerde artış olmaması durumunda çok fazla etkili olmayacaktır. Artık FED açısından önemli olan ücretlerin yukarı trende girmesi, aksi durumda faiz artışını ötelemeyi tercih edecektir” değerlendirmelerinde bulundu.
Saxo Capital Markets Uluslararası Piyasalar Uzmanı Burak Demirpehlivan, “200.000’in psikolojik sınır olduğunu söyleyebiliriz. 200.000’in üzerinde gelecek bir rakam ABD endekslerine, hisse senedi ve yatırımlara olumlu etki edecektir. Beklenti 230,000 seviyesinde ancak genel olarak ABD ekonomisinin gidişatı olumlu olması dolayısıyla veri beklentinin altında gelirse bu da tolerans çerçevesi içerisinde değerlendirilir. Hafif bozulmalar görülebilir” dedi.
Tahminlerin altında gelecek bir istihdam verisinin Fed’in faiz artırımına yaklaştığı beklentileri üzerinde etkili olabileceği söyleyen Demirpehlivan, “Bu durum dolar algısını bozabilir ancak hisse senetleri yine de destek bulur” diye konuştu. Demirpehlivan “Dolar algısının bozulması dolardaki güçlü seyri sınırlandırarak euro-dolarda yükseliş görülmesini sağlar. Dolar-rublede geri çekilmeler görülebilir. Ancak söz konusu gerilemenin ’ye yansıması düşük bir ihtimal” dedi.
Anadolu Yatırım, "Açıklanacak olan Kasım ayı tarım dışı istihdam verisinde artış beklentisi var. İşsizlik oranında ise beklenti önceki ay ile aynı %5,8. Dün açıklanan ADP özel sektör istihdamının çok birebir olmazsa da 223 beklentiye karşılık 208 gelmesi, tarım dışı istihdamda önemli iyileşmeler olmayacağına işaret olarak yorumlayabiliriz. Beklentinin çok üzerinde gelmemesi gelişen piyasalar için olumlu olacakken, beklentiler dahilinde gelmesi piyasalarda nötr etkisi yaratacaktır. Beklentinin üzerinde çok güçlü bir veri gelmesi ise doların değer kazanması anlamına gelecek ki gelişen piyasalar için de olumsuz olacaktır" değerlerindirmelerinde bulundu.
Ak Yatırım Uluslararası Araştırmalar Müdürü Gökhan Şen ise konu ile ilgili şöyle açıklamalarda bulundu:
"Yarın için Bloomberg konsensüsü 225 bin kişi. Yüzde 5,8’lik de işsizlik oranı tahmini bulunuyor ancak artık gündem manşet verilerden ziyade enflasyonun nereye gittiğiyle de alakalı. Keza Fed’in geri durmasını ve faiz artış sinyali vermesini engelleyen nokta bu.
Bu yıl 220 bin üzerinde aylık ortalama istihdam artışı söz konusu. Bu ortalama 4 yıldır yukarı kayıyor ve Fed’in takip ettiği birçok kalitatif gösterge de pozitif seyrediyor. Zaten son toplantıda bunu emek koşullarından bahseden Fed metninde görmüştük. Dolayısıyla krizden sonra ilk kez Fed, toparlanma gerçeğini tanıyor demek mümkün.
Toparlanan iş gücü piyasasının enflasyon yaratmadığı ise bilinen bir gerçek. Başkan Yardımcısı Fischer ise son konuşmasında bu noktaya özellikle parmak basıyor ve yakın zamanda buradaki kazançların enflasyona dönebileceğini belirtiyor. Bu nokta da önemli.
Yarınki veriye gelince, enflasyon bileşeninden yoksun bir istihdam verisinin etkisi sadece gün içi trade edenler için olacaktır. Daha geniş planda biz doların gücünü korumasını ve Fed’in global şartlar elvermezken yurt içi verileri elden geldiğince göz ardı etmeye çalışacağını ancak yaz ayları etrafında faiz artırmak isteyebileceğini düşünüyoruz.
Mutlaka veri ile ilgili bir beklenti vermek gerekirse, 250 bine yaklaşan bir manşetin dolara ekstra güç katabileceğini düşünüyoruz. Ayrıca geçen ay güçlü bir revizyon olup olmadığına da bakmak gerekiyor. 150 bin civarına yaklaşacak bir manşet veri ise kısa vadeli olarak gelişen piyasa kurları için bir nefes alma imkanı sağlayacaktır"
Dört D Ekonomi Yönetim Danışmanlığı Ekonomisti Sengül Dağdeviren, "Her ne kadar bu hafta ADP raporu istihdamda beklenen artışın gerisinde kalsa da ben Cuma günkü raporda olumsuz bir sürpriz olmayacağını tahmin ediyorum. Hatta beklentilerin aksine işsizlik oranında bir miktar daha düşüş görebiliriz. Fed halihazırda bilançosunu küçültmeye dair yeni (likidite) politika araçlarını denemeye başladı. 2015 yılı için ben önemli ekonomik risklerden birinin artan likidite ve düşük faiz ortamında yeni balonların olabileceğini düşünüyorum. Fed bu açıdan risk almak istemeyecektir. Yani söylemde veriye bağlı faiz görünümü sinyalini korusa da artık "belirgin bir süre" sözünün açıklamadan çıkmasını beklemek gerekiyor. Yani ben 16-17 Aralık toplantısında Fed'in açıklamasında değişim bekliyorum, bu da 2015 başından itibaren bizi çok daha farklı bir piyasa algısı ile karşı karşıya bırakabilir" şeklinde değerlendirmeler yaptı.
ABD Çalışma Bakanlığı’nın açıklayacağı veri öncesinde Bloomberg News anketine katılan ekonomistler, ABD’de işverenlerin, geçtiğimiz ay 230,000 istihdam gerçekleştirdiği yönünde tahminde bulunuyor. Bir önceki ay ise 214,000 işe alım yapılmıştı.
BloombergHT.com Editörü
Güneş Doğan
gdogan@bloomberght.com