İkisi de emtia üreten ülkeler olan Yeni Zelanda ve Güney Afrika merkez bankaları, ham madde fiyatlarının 13 yılın en zayıf seviyesine gerilemesi ile ekonomilerinin baskı altında olduğunu belirtiyor.

Ancak benzerlik burada sona eriyor. Süt üreticisi Yeni Zelanda 6 hafta içerisindeki ikinci faiz indirimi Perşembe günü gerçekleştirdi ve Guvernör Graeme Wheeler politikada ek gevşemeye gidilebileceği sinyali verdi. Metal zengini Güney Afrika ise gösterge faiz oranını yükseltti.

Dünya genelinde Kanada ve Avustralya gibi zengin üreticiler ekonomiye teşvik enjekte ediyor veya faiz oranlarını düşük tutuyorlar. Güney Afrika ve Brezilya gibi gelişen piyasalar ise yüksek enflasyondan muzdarip, para birimlerini ABD’nin faiz artırımından koruma ihtiyacı içindeler ve borçlanma maliyetlerini ya sabit tutuyorlar ya da artırıyorlar.

New York’taki JPMorgan Chase & Co. ekonomisti David Hensley, “Emti ihraç eden ülkelerin merkez bankaları ekonomik temeller müsaade etse faiz indirmek istiyor. Ancak herkesin böyle bir esnekliği yok. Gelişen piyasalarda bunun için yeterli alan yok” dedi.

Ucuzlayan ham maddenin küresel ekonomiye etkileri, petrolün geçtiğimiz yıl ayı piyasasına girmesinden bu yana hissediliyor. Şu sıralar Çin’deki yavaşlama ve güçlenen dolar ile metal ve mahsül fiyatları geriliyor.

Bloomberg Spot Dolar Endeksi, Cuma günü kayıpları genişleterek 13 yılın en düşük seviyesine indi ve üst üste 3. haftalık kayba hazırlanıyor.

Merkez bankalarının bu tip bir deflasyonal şoka tipik yanıtı borçlanma maliyetlerini düşürmek olur. Brezilya’da sadece ekmek tüketici fiyatlarının yüzde 1’den fazlasını oluşturuyor ve bu yıl buğday vadelileri yüzde 12 geriledi. Yeni Zelanda’da enflasyon sıfıra yakın seviyede, süt tozu fiyatları Temmuz 2009’dan bu yana en düşük seviyeye indi.