ABD merkez bankası Fed, istihdam artışının Ekim ayında ekonomistlerin beklediği 180,000 civarında bir artış göstermesi durumunda, muhtemelen 2006'dan bu yana ilk faiz artırımını gelecek ay gerçekleştirebilir.

Bu, Cuma günü açıklanacak olan ABD Ekim ayı istihdam verileri öncesi bazı Fed gözlemcilerinin fikrini yansıtıyor. İstihdam artışının yılın kalan kısmında her ay 175,000 civarında artış göstereceği tahmininde bulunan JPMorgan Chase & Co.'dan Bruce Kasman, Fed'in Aralık toplantısında faiz artırmasını beklediğini söyledi. Fed politika yapıcıları, 15-16 Aralık'taki toplantıdan önce, hem Ekim hem de Kasım aylarının istihdam raporlarını görme şansı bulacak.

High Frequency Economics Ltd. şef ABD ekonomisti Jim O’Sullivan, Ekim ayında 175,000 ve üstü bir artışın Fed'in Aralık ayında faiz artıracağı beklentilerini güçlendireceğini söyledi ve "Bu durum istihdam piyasasındaki iyileşmenin daha da ileri gittiğini işaret eder" şeklinde konuştu.

Washington'da Evercore ISI başkan yardımcısı Krishna Guha, bu görüşe katıldı ve 4 Kasım'da müşteriler için hazırladığı notta, Ekim ayında 175,000'in üzerinde bir artışın faiz artırımını destekleyeceğini kaydetti. Bu seviyenin oldukça altında gerçekleşecek bir artışın ise Fed'in bu yıl faiz artırımına gideceği ihtimali üzerinde şüpheleri artıracağına dikkat çeken eski New York Fed yetkililerinden Guha, ayrıca, 150,000 ila 175,000 arasındaki bir artışın merkez bankası için gri bölge olduğunu bu sözlerine ekledi.

Artırım Olasılığı

Chicago'da Federal fonlar (Fed'in gösterge faizi) vadeli piyasa traderları, Bloomberg'in derlediği verilere göre, Fed'in bu yılın son toplantısında faiz artırımı olasılığını yüzde 50 civarında görüyor. Bu hesaplama, faiz artırımından sonra efektif fed fonları oranının ortalama yüzde 0.375 seviyesinde kalacağı varsayımına dayanıyor. Traderlar, Fed Başkanı janet Yellen'ın Çarşamba günü parlametoda kanun koyuculara yaptığı konuşmada ekonominin oldukça iyi performans gösterdiğini söylemesinin ardındani faiz artırımına iklişkin beklentilerini güçlendirdiler.

Yellen ve çalışma arkadaşları geçen ayki toplantıda sonra yaptıkları açıklamada, Aralık ayında faiz artırımının masada olduğunu işaret ettiler ve bu kararı, işgücü piyasasının daha da iyileşmesine bağladılar. ABD merkez bankası, gösterge faiz olan federal fon oranını (bankaların birbirlerine gecelik borçlanmada uyguladıkları faiz) 2008'den bu yana sıfır seviyesi yakınında tutuyor.

Fed politika yapıcıları işgücü piyasasında neyin yeterli iyileşmeyi temsil edeceği konusunda detay vermezlerken, Fed başkan Yardımcısı Stanley Fischer, 11 Ekim'de yaptığı açıklamada, son istihdam raporlarının bir miktar hayalkırıklığı yarattığını söyledi.

ABD'de tarım dışı istihdam Ağustos ve Eylül'de aylık ortalama 139,000 arttı ve bu, yılın ilk yarısındaki aylık ortalama olan 213,0002in oldukça altında. Ekim ayı sonuçlarının, Bloomberg'in anketine katılan ekonomistlerin tahminlerinin medyanına göre, istihdamda 180,000 artışı göstermesi bekleniyor.

New York'ta Barclays Plc. şef ABD ekonomisti Michael Gapen, istihdam artışının Ağustos'tan yıl sonuna kadar muhtemelen aylık ortalama 150,000 seviyesinde olmasını beklediğini söyledi. Gapen, fed'in faiz artırımı için Mart ayına kadar bekleyeceğini düşünüyor. Gapen, işe almaların, Ağustos ayı sonlarında piyasa volatilitesinde güçlü bir artışa neden olan küresel ekonomik görünüme ilişkin endişelerin artmasından dolayı geri çekildiğini, ancak bu etkinin daha önceki dönemlere göre daha az olacağını sözlerine ekledi.

Fed'in eski kurul ekonomistlerinden Gapen, "İşe almalardaki bu olumsuzluk, işgücü piyasasının, üzerinde çalışılması gereken zayıf noktası," dedi ve "Bu durum faiz artırımını daha zor hale getirecek" şeklinde görüş bildirdi.

Zayıf şirket karları da işe alma kararları üzerinde baskı oluşturuyor. Standard & Poor’s 500 (S&P 500) Endeksi'ndeki şirketlerin 2009'dan bu yana ilk kez iki çeyrek üst üste karlarının azalması bekleniyor. Bu endeksteki şirketlerin üçüncü çeyrekteki toplam karlarının, Bloomberg'in derlediği verilere göre, ikinci çeyrekte yüzde 1.7 düştükten sonra yüzde 3.9 gerilemesi bekleniyor.

Caterpillar Inc. ve 3M Co. gibi sanayi devleri, denizaşırı satışlarındaki düşüşten dolayı işçi çıkartıyor. Üçüncü çeyrekte karı düşen Caterpillar, henüz toparlanma işaretleri görmediğini kaydetti.

JPMorgan'ın baş ekonomisti Kasman, "Firmaların küçülme ihtiyacı hissedebilecekleri riski var," dedi ve kar marjları üzerindeki baskının, ciddi bir küçülmeden ziyade istihdam artışını yavaşlatmasından dolayı, geri çekilmenin sınırlı kalmasını beklediğini belirtti.

Deutsche Bank AG şef uluslararası ekonomisti Torsten Slok de, işgücü piyasasında zayıf şirket karlarından kaynaklanabilecek fazla bir bozulma beklemiyor. S&P 500 karının yüzde 68'ini imalat, enerji ve mal üretimi sektörlerinden alıyor ve bu sektörlerin ABD istihdamı içindeki payı yüzde 14.

Slok, "Karlardaki durgunluk bir ekonomik durgunluk anlamına gelmiyor," dedi ve "İşe alma ve ücret görünümü halen sağlam" şeklinde görüş bildirdi.