Fed'in faiz artırımı için geri sayım "istihdam" ile başlayabilir
ABD'de Cuma günü açıklanacak olan Ekim ayı istihdam rakamları, verilere bağlı hareket edeceğini söyleyen Fed'in faiz artırımı kararı için çok önemli bir hale geldi
ABD'de Cuma günü açıklanacak olan Ekim ayı istihdam verilerinin tüm dünya tarafından yakından izleneceğini söylemek, bu verinin önemini küçümsemek olur. Bu veri devasa bir öneme sahip.
Cuma günkü açıklamanın ardından, Fed politika yapıcıları, 15-16 Aralık'taki bu yılın toplantısında karar vermeden önce, bir istihdam verisine daha, Kasım ayı istihdam verisine de bakacaklar. Aralık toplantısında Fed yaklaşık 10 yıl sonra ilk faiz artırımı kararını alabilir. Birkaç zayıf istihdam verisi Fed'i, politika faizini, 2008'den bu yana bulunduğu sıfır seviyesi yakınında tutmayı sürdürmeye yöneltebilir.
Moody’s Analytics Inc. kıdemli ekonomisti Ryan Sweet, "Aralık ayında faiz artırımına gidip gitmeme konusundaki karar, Ekim ayı istihdam verisi ile alınabilir ya da ertelenebilir" dedi.
ABD'de istihdam motoru Ağustos ve Eylül aylarında, finans piyaslarındaki kargaşa ve Çin ekonomisindeki sert inişin gelişen piyasalara yayılabileceği endişesine bağlı olarak tekledi. Kilit soru şu: Bu zayıf istihdam verileri geçici mi ya da aşağı yöndeki hareketin başlangıcı mı? Ekim ayı verileri bize bu sorunun yanıtını verebilir.
ABD'de Çalışma Bakanlığı'nca Cuma günü TSİ 16:30'da açıklanacak istihdam verilerinde dikkat edilecek noktalar şöyle:
Tarım Dışı İstihdam
İşverenlerin, Bloomberg'in anketine katılan ekonomistlerin tahminlerinin medyanına göre, Ekim ayında istihdamı muhtemelen 180,000 artıracağı tahmin ediliyordu, ardından rakam 185 bine revize edildi. Eylül ayındaki 142,000 ve Ağustos'taki 136,000'lik artışlarla birlikte, bu iki ayın ortalaması yalnızca 139,000 oldu. Bu yılın ilk yarısında, aylık ortalama 213,000 seviyesindeydi. 1999'dan bu yana istihdam artışları konusunda 1999'dan bu yana en iyi yıl olan 2014'te ise aylık ortalama istihdam artışı 260,000 seviyesinde gerçekleşti.
Bu nedenle, verideki revizyonlar, bugüne kadar olduğundan çok daha önemli ve birçok ekonomist önceki iki ayda daha iyi veriler bulmayı umuyor.
RDQ Economics kıdemli ekonomisti Conrad DeQuadros, "Defter son birkaç ayın verileri için henüz kapanmamış durumda," dedi ve "İşgücü piyasasının gerçekten yavaşladığı konusu açık değil" şeklinde görüş bildirdi.
Fed'in faiz artırımına gitme konusundaki ön koşullarından biri, işgücü piyasasında "biraz daha iyileşmenin" olması. Fed yetkilileri Ekim ayında, bir sonraki toplantıda faiz artırımını düşüneceklerini söyledi ve Fed Başkanı Janet Yellen bu hafta yaptığı açıklamada, Aralık ayının "canlı bir olasılık" olduğunu söyleyerek bu düşünceyi güçlendirdi.
İşsizlik Oranı
Bloombrg'in anketine katılan ekonomistlerin tahminlerinin medyanına göre, işsizlik oranının yüzde 5'e düşerek Nisan 2008'den bu yana en düşük seviyesine gerilemesi bekleniyor. Bu seviye ayrıca, Fed yetkililerinin tam istihdam, yani daha altında enflasyon baskılarının artmaya başlayacağı seviye ile uyumlu olduğunu düşündükleri yüzde 4.9'a oldukça yakın.
İşsizlik oranı, işgücü piyasasında ne kadar sıkıntı kaldığı konusunu olduğundan daha aşağıda gösterebilir. Yellen, tam zamanlı bir işte çalışmayı tercih eden yarı zamanlı çalışan sayısı ve işgücünde çalışma yaşına gelmiş nüfusun oranını gösteren işgücüne katılım oranı gibi göstergeleri izlediğini söyledi.
Aylık 100,000 civarındaki istihdam artışının işgücüne yeni dahil olanları absorbe etmeye yeteceğini ve bu nedenle işsizlik oranının yükselmesini önleyeceğini düşünen Sweet, "İşsizlik oranı hafifçe düşmeye devam ediyor," dedi ve "Eğer işgücü piyasasındaki düşük kapasiteyi gösteren diğer ölçümler iyileşmeye devam ederse, sanırım Fed işgücü piyasası cephesinde kendini rahat hissedecek" şeklinde görüş bildirdi.
Ücretler
Tüm gözlerin Ekim istihdam verilerinde ve önceki aylardaki revizyonlar üzerinde olması ile birlikte, ücretler, yetkililerin bunları açık bir şekilde izleyecek olmasına karşın, bu kez daha az dikkat çekebilir. İşgücü piyasası gözlemcileri, işçilerin aldığı ücretlerde önemli bir artış görülmezse, hayalkırıklığı yaşıyorlar.
Ortalama saatlik kazançlar Haziran 2009'da ekonomik büyümenin başlamasından bu yana yüzde 2 civarında dar bir banda sıkıştı. Bloomberg'in anketine katılan ekonomistlerin tahminlerinin medyanına göre, saatlik ücretlerin, Ekim ayında biten bir yıllık dönemde yüzde 2.3 artması bekleniyor. Üst üste üç ay yüzde 2.2'lik artışın ardından, ücretlerde beklendiği gibi yüzde 2.3'lük bir artış olursa, bu Mayıs ayından bu yana en güçlü veri olacak.
Wells Fargo Securities LLC kıdemli ekonomisti Sam Bullard, "Ücretler şimdilik biraz geri planda kalmış durumda," dedi ve "Eğer Ekim ayında ücretler beklenen oranda artsa bile, bu trendden çok farklı olmayacak. Ücretler halen oldukça durgun" yorumunda bulundu.