Fed "yoğun" tartışmalara hazırlanıyor

Yatırımcılar, ABD'de tarım dışı istihdamın Ekim ayında 271,000 ile bu yılın en keskin artışını gerçekleştirdiğini gösteren verinin ardından, 15-16 Aralık'taki toplantıda, Fed'in gösterge faizi artıracağı yolundaki bahislerini keskin biçimde artırdı. Zorluk, Fed yetkililerinin kendilerinin önceden tahmin ettiklerinden daha hızlı artacağına ilişkin piyasa beklentilerinde artış olması durumunda ortaya çıkacak.

Bu konuda dikkatli olunması için nedenlerden biri, bu durumun, son 12 aydaki güçlü seyrinin ABD ihracatı ve enflasyonu üzerindeki etkileri zaten görülen doların daha da güçlenmesine neden olabileceği şeklinde. İsithdam verisinin ardından, dolar 16 önemli para biriminin tümü karşısında değer kazanırken, 10 yıl vadeli ABD Hazine tahvillerinin faizi yüzde 2.30'u aşarak Temmuz ayından bu yana en yüksek seviyesine çıktı ve emtia grubu 1999'daki düşük seviyelerine indi.

Fed Başkanı Janet Yellen, geçen hafta Kongre'de yaptığı konuşmada, "Piyasalar ve kamuoyu, politika faizinin zamana yayılarak izleyeceği yol konusunda düşünmeli" dedi ve faiz artırımına erken başlamanın Komite'ye "daha kademeli ve ölçülü bir hızda hareket etme" imkanı sağlayacağını sözlerine ekledi.

Zorlu Varsayımlar

New York'ta, eski Fed ekonomistlerinden, JPMorgan Chase & Co. baş ABD ekonomisti Michael Feroli, "Belki de olmaz. Güçlü istihdam verileri serisi ve daha hızlı enflasyon oranlarına doğru dönüşi yetkililerin kademeli faiz artırımlarına ilişkin varsayımlarını değiştirecekir" dedi.

Feroli, "Geçen ayın istihdam raporu gelecek yıl faiz artırımlarının hızı konusunda soru işaretlerini ortaya çıkardı," dedi ve "Zaten tam istihdamın yakınındayız ve ücretler yukarı yönde hareket etmeye başlıyor, bu nedenle faiz artırımlarının hızı gerçekten kademeli mi olacak? Sanırım o kadar da kademeli olmayabilir" şeklinde görüş bildirdi.

Bu durum Fed'in iletişimi için kilit zorluk olacaktır ve politika yapıcılar halihazırda pozisyonlarını değiştirmeye başlıyor. Hız konusundaki fikir ayrılıkları, yatırımcıların kafalarını karıştırabilecek mesajların gelmesine neden olabilir ve eğer finans piyasası volatilitesini tetiklerse, gerek duyulandan daha yüksek borçlanma maliyetlerine yol açabilir.

Chicago Fed Başkanı Charles Evans, Cuma günü CNBC'ye yaptığı değerlendirmede, "Faiz artırımının hızı hakkında düşünmemiz gerek," dedi. Evans, bu yıl Federal Açık Piyasa Komitesi'nde (FOMC) oy kullanma hakkına sahip. Evans, "Faiz artırımının izleyeceği yolun kademeli olduğunu söyleyen bir iletişime sahip olmamız gerek" şeklinde konuştu.

"Kademeli" Söylemi

27-28 Ekim'deki FOMC toplantısından sonra yayınlanan açıklamada, sıkılaştırmanın tahmini hızını tanımlamak için kullanılan "kademeli" sözcüğüne yer verilmedi. Eğer komite Aralık ayında böyle bir taahhütü eklemeye karar verirse, yetkililer, para politikasını verilere daha bağımlı yapmak için kaçındıkları, yatırımcılara açık bir geleceğe dönük sözlü yönlendirme ya da gelecekteki faiz hareketlerini ima etme stratejisine yeniden geri dönmüş olacak.

Feroli, komitenin, ileriye dönük yönlendirme sağlayacak, finans krizinin bir yadigarı olarak adlandırdığı, "kademeli" gibi sözcüklere yer vermemeleri ve ekonomik verilerin sıkılaştırmanın hızını dikte ettirmesini sağlamaları gerektiğini söyledi.

Son bir yılda, komite değişik rehberlik formları kullandı. Geçen Aralık'ta, FOMC, komitenin politika duruşunun normalleştirilmesinde "sabırlı" olabileceğini kaydetti ve bu, faizi sıfır seviyesi yakınından "kaydadeğer bir süre" daha sabit tutma taahhüdünün değiştirilmesiydi. "Sabırlı" sözcüğü Ocak ayına kadar korundu ve Mart toplantısı sonrası yapılan açıklamada yer almadı.

"Noktasal Grafik"

Şimdilik, FOMC'un gelecekteki faiz artırımlarının hızı konusundaki temel iletişimini, "noktasal grafik" olarak adlandırılan, yetkililerinin bireysel çeyrek dönem faiz tahminleri serisi oluşturuyor.

Eylül ayında yayınlanan projeksiyonlarına göre, medyan nokta, yetkililerin faizin her yıl yaklaşık 1 yüzde puanı artırılarak 2018 yılı sonunda, 2015 sonundaki seviyesi olan yüzde 0.4'ten yüzde 3.4'e çıkarılmasını bekliyor. Ancak bu tahminler, yeni ekonomik veriler tarafından hızla ortadan kalkabilir ve gelecekteki hareketler için bir taahhüt değil. Bu nedenle, noktasal grafik yatırımcılara oldukça sınırlı bir bilgi sağlıyor.

Fed'in eski Kurul Başkan Yardımcısı Donald Kohn, merkez bankası iletişiminin nasıl iyileştirilebileceğine ilişkin bir panelde, politika yapıcılarının, gelecek hakkında, bildiklerinden daha fazlasını söylemekten kaçınma konusunda dikkatliolmaları gerektiğini söyledi.

Kohn, Fed'in ekonomideki değişikliklerin, yetkilileri nasıl faiz artırımlarını hızlandırma ya da yavaşlatmaya yöneltti konusunda daha açık olabileceğini sözlerine ekledi.

Ekonomik Değişkenler

Washington'da Brookings Institution'ın kıdemli uzmanı Kohn, "Belki, Fed yetkililerinin tam hız konusunda daha az ve ne gibi şeylere bakacakları üzerinde daha fazla odaklanmaları gerekiyor" dedi.

Bir durum noktası: Ekim ayındaki Fed açıklamasında, merkez bankasının hedefleri yakınında olmasından bile sonra, ekonomik koşulların, bir süre için, federal fonları oranının (gösterge faiz) komitenin uzun vadede normal olarak gördüğü seviyenin altında tutulmasına neden olabileceği kaydedildi.

Kohn, yatırımcıların, faiz artışlarının daha hızlanmasına yönelik bu engeller hakkında daha fazla açıklama kullanabileceğini belirtti.

Eski Minneapolis Fed Başkanı olan ve iletişimleri iyileştirmeyi amaçlayan iş komitelerde de görev alan Gary Stern, hız konusunda konuşmanın en etkin yolunun, Yellen'ın, toplantılar sonrası yaptığı basın açıklamalarından daha sıkı açıklama yapması olacağını belirtti.

Stern, "Açıklamada doğru dili yakalamak daima zordur,"dedi ve "Bazı açıklamalarda, yetkililer kendilerini bağladılar" şeklinde konuştu.

New York'ta Jefferies LLC şef finans ekonomisti Ward McCarthy, ilave rehberliğin açıklamalarda muhtemelen bir süre daha görüneceğini belirtti.

McCarthy, "Şimdilerde, yetkililer, caddeden karşı karşıya geçerken elimizden tutuyor," dedi ve "Bir noktada, trafik ışıklarını kendi kendimize okumamıza izin verecekler" şeklinde konuştu.