2015 ekonomik ve toplumsal gelişmeleri

Paris'te Charlie Hebdo dergisine saldırı düzenlendi

Paris'te Charlie Hebdo dergisine Hz. Muhammed'i konu alan karikatürü ile tepki çekmesinin ardından saldırı düzenlendi. Saldırıda 2'si polis 12 kişi öldü.

AMB 1.1 trilyon euroya ulaşacağı öngörülen tahvil alım programını açıkladı

Programa göre, ülke merkez bankaları, AMB sermayesinde sahip oldukları paya göre alım yapacaklar. Öte yandan, AMB enflasyon hedeflenen düzeye gelinceye kadar varlık alımının devam edebileceği vurgusu da ekleyerek, sürecin açık uçlu olabileceğine işaret etti.

Yunanistan’da yeni hükümetin AB ile yaptığı borç yapılandırma görüşmeleri piyasalar tarafından yakından izlendi

Euro’daki zayıflığın arkasında yatan faktörlerden biri olarak gösterilen Yunanistan’daki seçimler ve son dönemde siyasal dengeleri değiştireceği işaretleri veren Syriza’nın parti programına dair endişeler piyasaları hareketlendiren gelişmelerden bir diğeri oldu.

AMB’nin tahvil alım programı Euro/Dolar paritesindeki düşüşü hızlandırdığı görüldü

550 milyar euroluk ortalama piyasa beklentisine rağmen AMB’nin Ocak faiz kararı toplantısında Eylül 2016’ya kadar devam edeceğini duyurduğu tahvil alım programında toplam alım miktarını 1.1 trilyon euroyla beklentilerin oldukça üzerinde açıklaması, bir süreden beri aşağı yönlü seyreden Euro/Dolar paritesini daha da zayıflattı.

Fitch Türkiye'nin notunu değiştirmedi

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye'nin "BBB-" ile "yatırım yapılabilir" seviyede bulunan kredi notunu ve "durağan" not görünümünü teyit etti.

MB’nin ihracat reeskont kredisi limiti yükseltilirken, kapsamı genişletildi

Şubat ayı gelişmeleri:

Akdeniz'de tekne battı

-Libya'dan yola çıkan ve 200 aşkın göçmeni taşıyan tekne Akdeniz'de battı. 200 göçmen hayatını kaybetti.

Fed'in beklenen sıkılaştırma adımının piyasalarda yarattığı oynaklık varlık fiyatlarında etkisini sürdürdü

Başta AMB olmak üzere küresel ölçekte bazı merkez bankalarının daha gevşek politikalar izleme eğilimi korunurken, Fed'in beklenen sıkılaştırma adımının piyasalarda yarattığı oynaklık, öncelikle gelişmekte olan ülke para birimleri olmak üzere tüm varlık fiyatlarını etkiledi.

Yunanistan'da seçimleri Pavlopoulos kazandı

Yunanistan'daki cumhurbaşkanlığı seçimlerini Prokopis Pavlopoulos 233 milletvekilinin oyunu alarak seçimleri kazandı. Pavlopoulos görevine 13 Mart 2015 tarihinde başladı.

Euro Bölgesi'nde tahvil alım programının yanında Yunanistan'ın borç yeniden yapılandırılmasına dair görüşmeler doları destekledi

Euro Bölgesi'nde Mart'ta başlayacak tahvil alım programının Euro'yu zayıflatıcı etkisi yanında, Yunanistan'ın borç yeniden yapılandırılmasına dair görüşmelerin önceki programın uzatılmasının ardından sürmesi doları desteklemeye devam etti.

MB döviz rezervleri 27 Şubat itibariyle 108.6 milyar dolar oldu

Bu şartlar altında aylık döviz satış miktarı Ocak ve Şubat'ta sırasıyla 840 ve 920 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 12 Mart itibariyle 480 milyon dolar düzeyinde bulunduğu söylendi.

MB Şubat’ta 25 baz puanlık faiz indirimi yaptı

MB 1 haftalık repo faizini öngörüldüğü gibi 25 baz puan azaltarak % 7.50’ye getirirken, gecelik borç verme faizini tahminlerin üzerinde 50 baz puanlık indirimle % 10.75’e çekti. Öte yandan, koridorun alt bandını belirleyen gecelik borç alma faizi % 7.50’den % 7.25’e piyasa yapıcıları gecelik fonlama oranı da % 10.75’ten % 10.25’e indirildi.

Mart ayı gelişmeleri:

-Fed, faiz artırımı konusunda “sabırlı” olunacağı ifadesini terk etti

Fed Başkanı Yellen, sözlü yönlendirme kapsamında kullanılan faiz artırımı konusunda sabırlı olunacağı ifadesini kullanmayı bıraktı.

-AMB'nin Frankfurt'taki yeni merkezin açılışında olaylar yaşandı

Avrupa Merkez Bankası'nın Frankfurt'taki yeni merkezinin açılışında protesto gösterileri düzenlendi. Polis göstericilere göz yaşartıcı sprey ve tazyikli suyla müdahale etti. Olaylarda 91'i güvenlik görevlisi yaklaşık 290 kişi yaralandı. 350 dolayında gösterici ise gözaltına alındı.

- Türk edebiyatı, büyük ustası yazar Yaşar Kemal'i kaybetti.

Gerçek adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, bir süredir tedavi gördüğü İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde 92 yaşında yaşamını yitirdi. Eserleri dünya dillerine çevrilen, Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazar Yaşar Kemal, Çukurova'da başlayan edebiyat hayatına 28 roman, 11 deneme, 2 öykü, 1 şiir, ulusal ve uluslararası alanda 38 ödül sığdırdı.

-ABD’de işsizlik oranı % 5,5 seviyesine ilerledi

Tarım dışı istihdam artışı Mart ayında 126 bin kişi ile piyasa beklentisinin oldukça altında açıklanarak Aralık 2013’ten bu yana en zayıf performansını gösterdi. Öte yandan, Mart’ta bir önceki aya göre değişim kaydetmeyen işsizlik oranı ise % ,5 ile düşük seyrini sürdürdü.

-AMB, Mart ayında devlet tahvili almaya başladı

Bu kapsamda AMB, 9 Mart-27 Mart döneminde piyasadan toplam 41 milyar euro tutarında devlet tahvili aldı. Böylece AMB, Ekim 2014’te başlattığı teminatlı tahvil alım programı kapsamında 27 Mart itibarıyla toplam 62,9 milyar euro, Kasım ayında başladığı varlığa dayalı menkul kıymet alım programı kapsamında ise 4,6 milyar euro tutarında alım yaptı.

-Brezilya Merkez Bankası bir kez daha faiz artırdı

Son dönemde büyümenin ivme kaybettiği Brezilya’da, merkez bankası ekonominin resesyona gireceği yönündeki endişelere rağmen enflasyondaki yükseliş ve bozulan risk algısı paralelinde Mart ayında politika faiz oranını 50 baz puan artırarak son 6 yılın en yüksek düzeyi olan % 12,75'e çıkardı.

-EUR/USD paritesi, Mart ayında dalgalı bir seyir izledi

Bu çerçevede, Fed toplantısı öncesinde 1,05 seviyesinin altına kadar gerileyen euro/dolar paritesi Mart ayını 1,0730 düzeyinden tamamladı.

-Türkiye'de işsizlik oranı % 10,9 seviyesinde

Ekonomik aktivitedeki yavaşlama işgücü piyasalarının zayıf bir görünüm serg ilemesine neden oldu. Hanehalkı İşgücü İstatistikleri’ne göre, Türkiye genelinde işsizlik oranı Aralık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,3 puan yükselerek % 10,9 oldu.

Erol Büyükburç, İstanbul'da 79 yaşında hayatını kaybetti.

- Türk pop müziğinin sembol isimlerinden Erol Büyükburç, İstanbul'da 79 yaşında hayatını kaybetti. 1970'li yılların en sevilen pop starı Büyükburç, ilk albümü "Sevgi Çiçekleri" ile 1975 yılında müzik marketlerde yerini aldı. 1981'de çıkardığı "Sen Varsın" adlı albümündeki "Sevemem" şarkısı ile zirveye çıkan Büyükburç, "Türkiye'nin Elvis"i olarak anılıyordu

-TÜFE’deki yıllık artış %7,61 seviyesinde gerçekleşti

TÜFE’de yıllık bazda artış Mart ayında da devam etti ve % 7,61 seviyesinde gerçekleşti. Yİ-ÜFE’deki yıllık artış ise baz etkisinin zayıflaması nedeniyle bir miktar hız kazanmış ve %3,41 düzeyine ulaştı

-2 yıllık gösterge tahvilin faiz oranı % 8,77 oldu

Mart ayındaki Fed toplantısının ardından ise faiz oranları bir miktar düşüş kaydetti. 31 Mart itibarıyla 2 yıllık gösterge tahvilin bileşik faiz oranı %8,77 düzeyinde gerçekleşmişti.

Türkiye'de tarihinin en yaygın elektrik kesintisi yaşandı.

-Yurdun birçok bölgesinde sabah saatlerinden itibaren etkili olan kesintiyle ilgili "terör saldırısı ihtimali" tartışıldı. Metro ve hafif raylı sistemlerin durması ve trafik ışıklarının devre dışı kalması üzerine bir çok kentte ulaşımda aksaklıklar yaşandı. Elektrik, illere kademeli olarak verilmeye başlandı. Tüm Türkiye'de elektrik kullanımı, kesintinin başlangıcından 10 saat sonra normale döndü. Başbakan Davutoğlu, kesintiyle ilgili bütün ihtimallerin araştırıldığını belirterek, "Elektrik kesintisinin arkasındaki sebepler, her ne surette olursa olsun ortaya çıkarılacak" dedi.

Nisan ayı gelişmeleri:

-Meksika Körfezi'nde petrol platformunda yangın çıktı

Meksika Körfezi'ndeki Petroleos Mexicanos Şirketi'ne ait petrol platformunda çıkan yangında 4 kişi yaşamını yitirdi, 302 kişi ise tahliye edildi.

-Moody's Türkiye'nin notunu güncellemedi

Uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody's Türkiye'nin notunu güncellemedi

-Yılın ilk çeyreğinde ekonomik aktiveteler yavaşladı.

ABD Merkez Bankası’nın 28-29 Nisan’da gerçekleştirdiği para politikası toplantısında faiz artırımına ilişkin net bir sinyal verilmezken, yılın ilk çeyreğinde ekonomik aktivitenin yavaşladığı belirtildi.

-AMB para politikasında değişiklik gerçekleştirmedi

Avrupa Merkez Bankası (AMB), 15 Nisan’daki toplantısında para politikasında bir değişikliğe gitmedi. AMB Başkanı Draghi toplantı sonrasında yaptığı açıklamada, atılan adımların bölge ekonomisi üzerindeki olumlu etkilerinin görülmeye başlandığını ve önümüzdeki dönemde ekonomik toparlanmanın kademeli olarak artacağını vurguladı.

Draghi "konfeti protestosu"na maruz kaldı.

-66 gün sonra geri döndü.

23 Ocak tarihinde Güney Kaliforniya'dan denize açıldıktan sonra haber alınamayan Amerikalı yelkenci Louis Jordan 66 gün sonra ters dönmüş teknesi üzerinde sağ olarak kurtarıldı. Jordan, bu kadar uzun süre sonunda hayatta kalan ilk kişi oldu.

-Bütçe açığı

Yılın ilk çeyreğinde bütçe harcamaları bir önceki yılın aynı dönemine göre % 12,1 oranında genişlerken, bütçe gelirlerindeki artış % 8,5 düzeyinde kaldı. Böylece, 2014 yılının ilk çeyreğinde 1,5 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçesi 2015 yılının aynı döneminde 5,4 milyar TL açık verdi.

-Türkiye'de Tüfe'de artış

TÜFE’de yıllık artış Nisan ayında %7,91 seviyesinde gerçekleşti. Enflasyondaki yükselişte özellikle giyim ve gıda fiyatlarındaki artış belirleyici oldu.TCMB, 22 Nisan’da gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu toplantısında politika faiz oranı olan 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranını % 7,5’te bıraktı. TL cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranını 50 baz puan artıran TCMB, bankaların kullanabilecekleri bir hafta vadeli döviz depo faiz oranlarının ise 50 baz puan indirilmesine karar verdi.

-Finansal istikrar raporu yayımlandı

IMF, 15 Nisan’da yayımladığı küresel finansal istikrar raporunda geçtiğimiz 6 aylık döneme kıyasla küresel inansal istikrara ilişkin risklerin arttığını belirtti. IMF bu dönemde, risklerin gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere kaydığını, borçluluğa ilişkin endişelerin yerini piyasa ve likiditeye ilişkin risklere bıraktığını ifade etti. Bankacılık sektörünün geneline ilişkin risklerin ise gölge bankacılık faaliyetleri üzerinde yoğunlaştığı belirtildi.

-Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde % 7 büyüdü

Çin ekonomisi 2015 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda % 7 oranında büyüme kaydetti. Böylece, geçen yılın son çeyreğinde % 7,3 oranında büyüyen Çin ekonomisindeki yavaşlama eğiliminin devam ettiği gözlendi.

-Altın ihracatı ilk sıraya yerleşti

İhraç kalemlerinin büyük bölümünde gözlenen düşüş eğilimi Nisan ayında da devam etti. Bununla birlikte, altın ihracatındaki güçlü seyrin Nisan ayında da sürdüğü görüldü. Bu dönemde, 1,4 milyar dolar tutarında gerçekleşen altın ihracatı toplam ihracat hacmine önemli ölçüde katkıda bulundu. Nitekim, altın hariç tutulduğunda toplam ihracat yıllık bazda % 10,2 azaldı. Yılın ilk dört ayı itibarıyla toplam ihracatın yaklaşık % 11’ini altın ihracatı oluşturdu.

Mayıs ayı gelişmeleri:

-TCMB’nin rezervlerinde hızlı gerileme görüldü

Mart ayında rezerv varlıklar 6,6 milyar dolar ile sert bir düşüş kaydetti. Şubat ayında da 1,1 milyar USD düşüş kaydeden rezervler ilk çeyrek itibarıyla 3,6 milyar USD azaldı.

-Menkul kıymetler portföyü genişledi

Bankacılık sektörünün menkul kıymetler portföyü 22 Mayıs itibarıyla yıllık bazda % 7,9 oranında genişleyerek 312 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Menkul kıymetler portföyünde en yüksek paya sahip olan repo konulu menkul kıymetler bu dönemde % 12,2 oranında artış kaydetti.

-Birleşik Krallık'ta seçimi Muhafazakâr Parti kazandı

Birleşik Krallık'ta gerçekleştirilen genel seçimler David Cameron liderliğindeki iktidardaki Muhafazakâr Parti geçerli oyların % 36,8'ini alarak meclisteki 650 sandalyenin 331'ini elde ederek tek başına iktidara geldi. Seçimde ikinci sırayı %29 oy oranı ve 258 sandalye ile Ed Miliband liderliğindeki İşçi Partisi elde etti.

-S&P Türkiye'nin kredi notunu açıkladı

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's, Türkiye'nin yatırım yapılamaz seviyede olan yabancı para cinsinden BB+ notunu ve negatif görünümünü teyit etti. S&P Türkiye'nin yerel para cinsinden notunu ise BBB'den BBB- düzeyine indirirken, görünümünü negatif olarak korudu.

- Tiyatro ve sinema sanatçısı Zeki Alasya, tedavi gördüğü hastanede 72 yaşında vefat etti.

Haldun Taner'in öncülüğünde Ahmet Gülhan ve Metin Akpınar ile "Devekuşu Kabare Tiyatro" topluluğunun kurucuları arasında yer alan Alasya, oyunlarında toplumsal ve politik taşlamaya yer verdi, Metin Akpınar ile aldığı rollerle "Zeki-Metin" ikilisi olarak sanatveserleri yıllarca güldürdü. Akpınar ile rol aldığı, "Zeki-Metin filmleri" olarak hafızalara kazınan komedi filmleriyle de Türk sinemaseverlerin gönlünde taht kuran Alasya, birçok filmde rol aldı, senaryo yazdı, yönetmenlik yaptı.

-Vatikan Filistin devletini resmen tanıdı

-Fed'in Nisan ayı toplantı tutanakları açıklandı

Fed’in 28-29 Nisan’da gerçekleştirdiği para politikası toplantısının 20 Mayıs’ta yayımlanan tutanaklarında piyasalara yeni bir sinyal verilmedi. Tutanaklara göre, Fed yetkililerinin büyük çoğunluğu faiz artırımı için Haziran ayının erken olacağını düşünmekte. Bununla birlikte tutanaklar, Fed üyelerinin ABD ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde sergilediği yavaşlamanın ardından tekrar ivme kazanmasını ve istihdam piyasasının iyileşmeye devam etmesini beklediğini göst erdi.

-Mayıs’ta PMI verisi, Aralık’tan bu yana ilk kez 50 eşik seviyesinin üzerinde gerçekleşti

Markit tarafından açıklanan verilere göre, Mayıs ayında imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) bir önceki aya göre 1,7 puan yükselerek 50,2 düzeyinde gerçekleşti. Böylece endeks, Aralık ayından bu yana sektörde ilk kez büyümeye işaret etti.

-Dış ticaret açığı daraldı

Nisan’da ihracat hacmi yıllık bazda % 0,2 oranında artış kaydederken ithalat hacmi % 11,1 azaldı. Böylece, Mart’ta artış kaydeden dış ticaret açığı Nisan ayında yeniden daraldı. Dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre % 31,9 oranında azalarak 5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı % 64,7’den % 73’e yükseldi.

-TÜFE’deki yıllık artış % 8,09 seviyesinde

TÜFE yıllık bazda artış eğilimini Mayıs itibarıyla art arda dördüncü aya taşıdı. Ocak ayında % 7,24 seviyesine kadar gerileyen TÜFE’deki yıllık artış, Mayıs ayında % 8,09 düzeyinde gerçekleşti. Yİ-ÜFE’deki yıllık artış ise baz etkisinin azalmasıyla birlikte % 6,52 oldu.

-TCMB, faiz oranlarını değiştirmedi

TCMB, 20 Mayıs tarihinde gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu toplantısında politika faiz oranı olan 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranını % 7,5’te bırakırken, faiz koridorunun alt ve üst bantlarında da değişikliğe gitmedi.

-Dış ticaret açığı Mayıs’ta 6,8 milyar dolar oldu

Mayıs’ta ihracat hacmi bir önceki yıla kıyasla 2,6 milyar dolar azalarak 11,1 milyar dolar olurken, ithalat hacmi 3 milyar dolar gerileyerek 17,9 milyar dolara indi. Böylece, geçtiğimiz yıl Mayıs ayında 7,2 milyar dolar olan dış ticaret açığı 2015’te 6,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde ihracatın ithalatı karşılama oranı % 65,5’ten % 62,2’ye indi.

Haziran ayı gelişmeleri:

-Fed’den kademeli faiz artışı sinyali

Fed, 17 Haziran tarihinde sona eren toplantısında % 0-0,25 aralığındaki politika faiz oranında beklentiler paralelinde değişikliğe gitmedi. Toplantı sonrasında yapılan açıklamada, ilk çeyrekteki geçici etkilerin ortadan kalkmasının ardından ülkede iktisadi faaliyetin ivme kazandığı ve konut sektöründeki canlanmanın belirginleştiği ifade edildi.

-Türkiye ekonomisi ilk çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüdü

Türkiye ekonomisi 2015 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda % 2,3 ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Piyasa beklentisi, ekonominin bu dönemde % 1,6 oranında büyüyeceği yönündeydi. Böylece, 2014 yılının ikinci çeyreğinden bu yana ılımlı bir seyir izleyen iktisadi faaliyet bu eğilimini yılın ilk çeyreğinde de sürdürdü.

-BIST-100 endeksinde dalgalı seyir…

Mayıs ayını 82.981 seviyesinden kapatan BİST-100 endeksi, Haziran ayının ilk yarısında siyasi belirsizliklerin artmasına bağlı olarak dalgalı bir seyir izledi, genel seçimin hemen sonrasında da gün içinde 75.268 düzeyini gördü. Sonraki dönemde ise koalisyon senaryolarına yönelik iyimser beklentilerin gündeme gelmesinin yanı sıra düşük seviyeden gelen tepki alımlarının da desteğiyle yükselişe geçen endeks Haziran ayını 82.250 puan ile bir önceki aya göre nispeten yatay bir düzeyden kapadı.

-ABD'de kafatası nakli yapıldı

Amerika Birleşik Devletleri'nin Teksas eyaletinde James Boysen isimli hastaya dünyada ilk kez tam kafatası ve kafa derisi nakli yapıldı.

-Mevduat hacmindeki yıllık artış % 21,7 seviyesinde seyretti

BDDK tarafından yayımlanan Haftalık Bülten verilerine göre 19 Haziran 2015 itibarıyla toplam mevduat hacmi yılsonuna göre % 11,2 oranında genişleyerek 1.255 milyar TL düzeyinde gerçekleşti.

7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, 98 yaşında hayatını kaybetti.

7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, tedavi gördüğü GATA'da çoklu organ yetmezliği nedeniyle 98 yaşında hayatını kaybetti. Ordu Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığından sonra 7 Mart 1978'de Genelkurmay Başkanlığı'na atanan Evren, bu görevi sırasında 12 Eylül 1980'de gerçekleştirilen askeri darbeyle diğer görevlerinin yanı sıra Milli Güvenlik Konseyi ve Devlet Başkanlığını da üstlendi. Evren, MGK Başkanı imzasıyla yayımladığı bildiride, devletin başlıca organlarının işlemez duruma getirildiğini, siyasal partilerin kısır çekişmeler içinde bulunduğunu, ülkenin savaş eşiğine getirildiğini savunarak, TBMM'yi ve hükümeti feshetti.

-Türkiye'de genel seçimler yapıldı

Türkiye'de yapılan genel seçimler sonucunda Adalet ve Kalkınma Partisi 13 yıllık tek başına iktidarını kaybetti. HDP ise barajı aştı.

-Menkul kıymetler portföyünde artış gerçekleşti

Bankacılık sektörünün menkul kıymet portföyü 19 Haziran 2015 itibarıyla yılsonuna göre % 4,6 oranında genişledi. Menkul kıymetler portföyünde en büyük paya sahip repo konusu menkul kıymetler ise bu dönemde % 13,5 oranında arttı

Temmuz ayı gelişmeleri

-IMF, küresel büyüme tahminini düşürdü

IMF Temmuz ayında yayımladığı “Küresel Ekonomik Görünüm” raporunun güncellemesinde, 2015 yılına ilişkin küresel büyüme tahminini % 3,5 seviyesinden % 3,3’e düşürürken, 2016 yılı tahminini % 3,8 düzeyinde bıraktı. IMF raporda, gelişmiş ekonomiler için 2015 büyüme tahminini % 2,4’ten % 2,1’e düşürürken, geçici faktörlerin ortadan kalkmasıyla birlikte ABD’de iktisadi faaliyetin önümüzdeki yıl yeniden hız kazanacağını ifade etti.

-Yunanistan'da referandum yapıldı

Yunanistan'daki ekonomik kriz ile alakalı yapılan referandum'da halk kurtarma paketinin şartlarına %61,31 oy oranı ile hayır dedi.

-Dış ticaret açığı Temmuz ayında genişledi

Temmuz’da ihracat hacmi 2014’ün aynı ayına göre %16,2 azalarak 11,2 milyar dolara gerilerken, ithalat hacmi % 8,7 düşüş kaydederek 18,2 milyar dolar oldu. Böylece, dış ticaret açığı Mart 2015’ten bu yana ilk kez genişledi.

-Şanlıurfa'nın Suruç ilçesinde bombalı saldırı

Şanlıurfa'nın Suruç ilçesindeki bombalı saldırıda 34 kişi hayatını kaybetti. 104 kişi yaralandı.

-Üçüncü kurtarma programı üzerinde anlaşmaya varıldı

Yunanistan ile kreditörler 13 Temmuz’da 86 milyar euroluk üçüncü kurtarma programı üzerinde anlaştıklarını açıkladı. Anlaşmanın ardından piyasalarda Yunanistan’a ilişkin endişelerin bir miktar hafiflediği gözlendi.

-ABD ekonomisi ikinci çeyrekte % 2,3 büyüdü

Ülke ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde çeyreklik bazda mevsimsellikten arındırılmış ve yıllıklandırılmış olarak % 2,3 ile beklentilerin altında büyümesine rağmen ekonomik aktiviteye ilişkin olumlu bir görünüm çizdi.

-Çin borsasında sert bir düşüş gerçekleşti

Çin’de hisse senedi piyasası 2015 yılının ilk 5 ayında yukarı yönlü bir seyir izledi. Bu dönemde yılsonuna göre % 43 oranında yükseliş kaydeden Şanghay Bileşik Endeksi’nde son dönemde ise sert düşüşler yaşandı. Borsadaki yükselişin sürdürülebilirliğine yönelik endişelerin artmasının piyasalardaki düşüşü hızlandırmasıyla birlikte endeks Temmuz ayı sonunda yıl içerisinde ulaştığı tepe noktasına göre %29 oranında geriledi.

-Yılın ilk yarısında dış ticaret açığı 33 milyar dolar oldu

Haziran ayında ihracat hacmi bir önceki yıla kıyasla % 6,9 daralarak 12 milyar dolar olurken, ithalat hacmi de % 12,5 azalarak 18,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Böylece, ithalatın ihracattan daha hızlı gerilemesine bağlı olarak geçtiğimiz yıl Haziran ayında 7,9 milyar dolar düzeyinde olan dış ticaret açığı 2015’in aynı ayında 6,2 milyar dolar düzeyine indi.

-BIST-100 endeksi Temmuz’da aylık bazda geriledi.

Seçim sonrasında genel olarak dalgalı bir seyir izleyen BİST-100 endeksi, Temmuz ayını % 2,8’lik kayıpla tamamladı. Yılsonuna göre bakıldığında ise, borsa endeksi % 6,8 oranında düşüş kaydetti.

-2 yıllık gösterge tahvilin faiz oranı

10 Temmuz’da %9,58 seviyesine kadar gerileyen 2 yıl vadeli gösterge tahvilin faiz oranı, izleyen dönemde risk algısının bozulmasının etkisiyle çift haneli düzeylere yükseldi. 31 Temmuz itibarıyla ise söz konusu tahvilin faiz oranı % 9,98 seviyesinde gerçekleşti.

Ağustos ayı gelişmeleri:

-Euro Grubu Yunanistan’ın kurtarma paketini onayladı

Temmuz’da Yunanistan ile kreditörleri 86 milyar euroluk üçüncü kurtarma programı üzerinde anlaşmaya varmıştı. Bu çerçevede, gerekli düzenlemeleri parlamentodan geçiren Yunanistan 14 Ağustos tarihinde de nihai olarak kurtarma programını onayladı. Yunanistan’ın ardından Euro Bölgesi Maliye Bakanları (Eurogroup) da söz konusu pakete onay verdi. Bu çerçevede, Yunanistan 13 milyar euroluk ilk kredi dilimini 20 Ağustos’ta kullandı.

-İşsizlik oranı % 9,3’e yükseldi

Mayıs 2014 döneminde % 8,8 seviyesindeki işsizlik oranı bu yılın aynı döneminde % 9,3 düzeyinde gerçekleşti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı da bu dönemde % 10,2 ile yeniden çift haneli seviyelere yükseldi.

-Myanmar'da sel felaketi

Myanmar'da meydana gelen sel felaketinde 27 kişi hayatını kaybetti.

-Petrol fiyatlarında dalgalı seyir

Bu çerçevede, petrol fiyatları Ağustos ayı içerisinde % 20’nin üzerinde düşüş kaydederek varil başına 41 dolar seviyesine kadar indi. Ağustos ayının son günlerinde ise, ABD’de petrol stoklarının azalması ve Afrika’nın en büyük petrol ihracatçısı olan Nijerya’da arzın düşmesine bağlı olarak Brent türü petrolün varil fiyatı yükseliş kaydetti ve Ağustos ayını 48,5 dolar seviyesinden kapattı.

-Atina Borsası tekrar işlemlere başladı

26 Haziran'da Yunanistan'daki kriz nedeniyle geçici olarak kapatılan Atina Borsası'nda tekrardan işlemlere başlandı.

-Ağustos’ta PMI 49,3 seviyesine indi.

Temmuz’da 50,1 olan imalat sanayi PMI Ağustos’ta 49,3 ile yeniden daralma sinyalleri verdi. İmalat PMI endeksi yılın ilk 8 ayının 6’sında 50 eşik değerinin altında gerçekleşerek imalat sanayiine ilişkin zayıf bir tablo çizdi.

-İşsizlik oranı % 10,1 seviyesinde

Ağustos’ta işsizlik oranı yıllık bazda değişim göstermeyerek % 10,1 seviyesinde gerçekleşti. İktisadi faaliyette yaşanan ılımlı seyrin yanı sıra kayıtdışı Suriyeli istihdamındaki artışın işsizlik oranını yukarı çektiği düşünülmekte.

Eylül ayı gelişmeleri:

-AMB, büyüme ve enflasyon tahminlerini düşürdü

AMB, 3 Eylül’de gerçekleştirdiği toplantısında para politikasında bir değişikliğe gitmedi. AMB Başkanı Draghi toplantı sonrası yaptığı açıklamada, ekonomideki toparlanmanın devam ettiğini ancak son dönemde aşağı yönlü risklerin yeniden ortaya çıktığını belirtti.

-OECD, büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize etti

OECD, 16 Eylül’de yayımladığı ara dönem raporunda küresel büyüme tahminini 2015 için % 3,1’den % 3’e, 2016 için ise % 3,8’den %3,6 seviyesine indirdiğini açıkladı. OECD, küresel büyümenin son aylarda zayıf bir görünüm sergilediğini belirtirken, finansal koşullardaki bozulmaya dikkat çekti.

Kıyıya vuran cesedinin fotoğraflanması, dünyanın göçmen krizine bakışına yeni bir yön verdi

- Eylül ayı başında, Muğla'nın Bodrum ilçesinde kaçakları taşıyan botun batması sonucu hayatını kaybeden 12 kişiden, 3 yaşındaki Suriyeli Aylan bebeğin cesedinin Bodrum kıyılarına vurması, dünya gündemini değiştirdi. Olayda, annesi ve kardeşiyle boğularak hayatını kaybeden 3 yaşındaki Aylan Kurdi'nin kıyıya vuran cesedinin fotoğraflanması, dünyanın göçmen krizine bakışına yeni bir yön verdi

-ABD ekonomisi 2. çeyrekte % 3,9 büyüdü

ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda % 3,9 oranında büyüdü. Daha önce % 3,7 olarak açıklanan büyüme oranı, tüketim harcamalarının tahmin edilenden daha güçlü seyretmesine bağlı olarak yukarı yönlü revize edildi.

-Mekke'de izdiham, 769 kişi öldü

Suudi Arabistan'ın Mekke kentinde Hac görevini yapan hacıların Mina'da şeytan taşladığı esnada çıkan izdihamda 769 kişi hayatını kaybetti. 934 kişi de yaralandı. Associated Press'te 19 Ekim tarihinde yayınlanan haberde ise ölü sayısının 2.110 kişi olduğu iddia edildi

-S&P, Japonya’nın kredi notunu indirdi

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Japonya'nın yerel ve yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu AA-'den A+ seviyesine indirdiğini duyurdu. Kuruluş, uzun vadeli kredi notu görünümünü ise 'durağan' olarak belirledi. Bu karara gerekçe olarak, ekonomiyi destekleyerek deflasyonu ortadan kaldırmayı hedefleyen ekonomi politikalarının kredibilitesinin azalması gösterildi.

- Yıllık enflasyon % 8 düzeyine yaklaştı

TÜFE’nin son iki ayda beklentilerin üzerinde yükselmesiyle yıllık enflasyon Eylül ayında % 7,95 seviyesine ulaştı. Bu dönemde Yİ-ÜFE’de yıllık enflasyonun % 6,92 ile 2015 yılının en yüksek seviyesinde gerçekleşmesi de enflasyon görünümündeki bozulmayı teyit etti.

-BIST-100 endeksi 2014 sonuna göre % 13,4 düştü

Siyasi belirsizliklerin ve küresel piyasalardaki satış baskısının etkisiyle BİST-100 endeksi Eylül ayında zayıf bir görünüm sergiledi. 10 Eylül’de Nisan 2014’ten bu yana en düşük seviyesinden günü tamamlayan endeks, Eylül sonu itibarıyla yılsonuna kıyasla % 13,4 oranında, Ağustos sonuna göre ise % 1,3 oranında düştü.

-TP mevduat hacmi 2014 sonuna kıyasla % 2,7 arttı

BDDK tarafından yayımlanan Haftalık Bülten verilerine göre, mevduat hacmindeki yıllık artış 23 Eylül itibarıyla % 22,1 düzeyinde gerçekleşti. Nitekim, TP mevduat hacmi yılsonuna kıyasla yalnızca % 2,7 oranında genişlerken, YP mevduatın USD karşılığı % 10,1 artış kaydetti. Toplam YP mevduat hacmindeki artışın bu dönemde % 43,4’e ulaştığı görüldü.

Ekim ayı gelişmeleri:

-IMF küresel büyüme tahminlerini düşürdü

IMF Ekim ayı Dünya Ekonomik Görünüm raporunda küresel ekonomiye ilişkin güncel tahminlerini yayımladı. IMF, küresel büyüme tahminini 2015 için % 3,3’ten % 3,1’e, 2016 için % 3,8’den % 3,6’ya düşürdü.

-Profesör Aziz Sancar Nobel Kimya Ödülü'nü aldı

Nobel Kimya Ödülü'ne Aziz Sancar, Thomas Lindahl ve Paul Modrich DNA onarımı alanındaki çalışmaları nedeniyle ödüle layık görüldüler.

-Nobel ekonomi ödülü sahibini buldu

Nobel Ekonomi Ödülü'ne Britanya ve ABD çifte vatandaşlığına sahip Angus Deaton ödüle layık görüldü.

-IMF, Türkiye’ye ilişkin büyüme tahminlerini açıkladı

2015 için büyüme tahmini % 3,1’den % 3’e, 2016 için de % 3,6’dan % 2,9’a çekildi. Enflasyon tahminlerini ise yükselten IMF, Türkiye’de yıllık enflasyonun 2015 sonunda % 8,0, 2016 sonunda ise %6,5 olmasını öngörmekte.

-Ankara Barış mitinginde patlama meydana geldi

Ankara'da düzenlenen "emek, barış, demokrasi" mitinginde 2 ayrı patlama meydana geldi. Patlamalarda 102 kişi hayatını yitirdi; 246 kişi yaralandı.

-İşsizlik oranında yatay seyir gerçekleşti

Temmuz döneminde işsizlik oranı yıllık bazda değişim kaydetmeyerek % 9,8 seviyesinde gerçekleşti. Mevsim ve takvim etkilerin arındırılmış işsizlik oranı da bir önceki aya göre yatay bir seyir izledi ve % 10,4 oldu. Bu dönemde işgücüne katılım oranının % 51,5 ile tarihi yüksek seviyesine ulaştığı görüldü.

-Aylık TÜFE artışı beklentilerin hafif üzerinde

Ekim ayında TÜFE aylık bazda % 1,55 ile beklentilerin bir miktar üzerinde artış kaydetti. Yurt İçi ÜFE (Yİ-ÜFE) ise aylık bazda % 0,2 oranında düştü.

-Yıllık enflasyonda gerileme yaşandı

Eylül ayında %7,95 olan yıllık TÜFE enflasyonu baz etkisiyle bir miktar düşüş kaydederek Ekim’de % 7,58 seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde Yİ-ÜFE de benzer bir görünüm izlemiş olup yıllık artış oranı %5,74 seviyesine indi.

-Merkezi yönetim bütçesi Ekim ayında 7,2 milyar TL fazla verdi

Ekim ayında bütçe harcamaları yıllık bazda % 1,7 oranında azalırken, bütçe gelirleri % 28,2 yükseldi. Böylece, Ekim 2014’te 3 milyar TL açık veren bütçe, Ekim 2015’te 7,2 milyar TL ile rekor düzeyde fazla verdi.

Kasım ayı gelişmeleri:

-1 Kasım seçimleri

Ak Parti 1 Kasım seçimlerinde %49,50 oy alarak yeniden tek başına iktidar oldu.

-Yuan, IMF’nin SDR sepetine dahil edildi

IMF, 30 Kasım’da Çin para birimi yuanın SDR (Özel Çekim Hakkı) sepetine alındığını açıkladı. 1 Ekim 2016’da yürürlüğe girecek karara göre, yuanın payı % 10,9 olarak belirlenirken, yeni sepette ABD doları % 41,7 Euro % 30,9 Japon yeni % 8,3 ve İngiliz sterlini % 8,1 paya sahip oldu

-Küresel piyasalar

Kasım ayında küresel piyasaların gündeminde başlıca merkez bankalarının para politikalarına ilişkin beklentiler ön sıralarda yer aldı. ABD’de açıklanan makroekonomik veriler ve Fed yetkililerinin yaptığı konuşmalar Aralık ayında faiz artırımı gerçekleştirileceği yönündeki beklentileri güçlendirdi. Euro Bölgesi'nde ise enflasyonun düşük düzeylerde seyretmesine ve iktisadi faaliyetin zayıf bir görünüm sergilemesine paralel olarak Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) alması beklenen yeni teşvik önlemleri gündemde önemli yer tuttu.

-Güven göstergelerinde iyileşme

Reel Kesim Güven Endeksi yıllık bazda 2,6 puan artarak 105,2 seviyesine çıktı. Bu dönemde genel gidişata ilişkin değerlendirmelerde belirgin ölçüde iyileşme gözlendi. Tüketici Güven Endeksi de Kasım’da bir önceki aya göre % 22,9 artarak 77,1 oldu.

-Yİ-ÜFE’de sert gerileme

Kasım ayında, düşük enerji ve emtia fiyatlarının katkısının yanı sıra gıda imalatında fiyatların gerilemesi Yİ-ÜFE’deki düşüşte belirleyici unsur oldu.

-İmalat sanayi PMI Kasım’da bu yılın en yüksek seviyesinde

Markit tarafından açıklanan verilere göre, Kasım’da imalat sanayi PMI verisi bir önceki aya kıyasla 1,4 puan yükselerek 50,9 seviyesinde gerçekleşti.

-Paris'te bombalı saldıralar yaşandı

IŞİD, Fransa'nın başkenti Paris'te saldırılar gerçekleştirdi. Saldırılarda 130 kişi hayatını kaybetti.

-Kasım’da aylık enflasyon beklentilerin üzerindeydi

Kasım ayında TÜFE aylık bazda %0,67 ile beklentilerin bir miktar üzerinde artış kaydetti. Yurt İçi ÜFE’de (Yİ-ÜFE) ise %1,42 ile Haziran 2012’den bu yanaki en sert aylık düşüş kaydedildi. Anketlere göre TÜFE’nin Eylül ayına göre % 0,46 artması beklenirken, son TCMB Beklenti Anketi’nde aylık enflasyon öngörüsü % 0,43 seviyesindeydi.

Aralık ayı gelişmleri:

-Euro Bölgesi'nde işsizlik yüzde 10,7'ye geriledi

Euro Bölgesi'nde işsizlik bu yılın Ekim ayında yüzde 10,7'ye gerileyerek, 2012 yılının ocak ayından bu yana görülen en düşük işsizlik oranı oldu.

-Moody's Türkiye'nin kredi notunu korudu

Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşu Moody's, Türkiye'nin "Baa3" ile "yatırım yapılabilir" seviyede bulunan kredi notunu ve "negatif" not görünümünü korudu. Türkiye'nin kredi notunun "Baa3" ve not görünümünün "negatif" olarak teyit edildiği bildirildi.

-ABD'de markit imalat PMI Endeksi 52.8 oldu

ABD'de Markit imalat PMI Endeksi Kasım'da beklentilerin hafif üzerinde gerçekleşti. Bugün açıklanan veriye göre PMI 52.8 oldu, beklenti 52.6'ydı. Bu rakamın 50'nin üzerinde olması imalat sanayide büyümeye, 50'nin altında olması ise daralmaya işaret ediyor.

-Çin Devlet Başkanı dış ticareti düzeltmek için Afrika'ya gitti

Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, kıtayla zayıflayan ticaretini düzeltmek için Afrika'ya 5 günlük bir gezi düzenledi.

-AMB yeni adımlar attı

AMB 3 Aralık’taki toplantısında beklentiler doğrultusunda hareket ederek halihazırda negatif olan mevduat faiz oranını 10 baz puan düşürmüş ve varlık alım programının sonlandırılma tarihini Eylül 2016 tarihinden Mart 2017’ye uzattı. AMB ihtiyaç duyulması halinde bu sürenin daha da uzatılabileceğine işaret etti.

-Türkiye Katar'la uzun vadeli LNG (Likit Doğalgaz) mutabakatı imzaladı

BOTAŞ ile Katar milli petrol şirketi, Tükiye'nin bu ülkeden uzun vadeli ve düzenli LNG ithalatı yapmasını sağlayacak ön mutabakat zaptı imzaladı.

-Moody's'ten Çin bankalarına uyarı

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's tarafından, geri ödenmemiş kredilerin seviyesindeki artışın etkisiyle Çin bankalarının varlık kalitesinde bozulma yaşandığı bildirildi.Moody's'in resmi internet sitesinden yapılan açıklamada, Çin bankalarının varlık kalitesinde bozulma yaşandığı belirtilerek, söz konusu bozulmaya gerekçe olarak geri ödenmemiş kredilerin seviyesindeki artış gösterildi.

-Yahoo, Alibaba hisselerinin satış planını durdurdu

Online arama ve reklam şirketi Yahoo'nun internet faaliyetlerinden Alibaba'nın satış planının durdurulduğu açıklandı.

-Fed, faiz artırdı

Amerikan Merkez Bankası Fed, yaklaşık 10 yıl aradan sonra faizleri 25 baz puan ile ilk kez artırdı.

Kaynak: Günlük basın verileri, İş Bankası ekonomik bülten, ING ekonomik bülten,