Arjantin'den Azerbaycan'a, merkez bankalarının bu yıl mevcut kur politikalarından vaz geçmeleri, 1997'deki Asya Döviz krizinin hatıralarını yeniden hatırlatıyor.

En az dolara endeksli dört kur rejimi, Çin'de yavaşlayan büyüme ve ABD'de faiz artışı beklentileri dolayısıyla gelişen ekonomilerin düşük emtia fiyatları dönemine uyum gösterebilmeleri amacıyla, terkedildi ve yarım düzinesi de zayıflatıldı. Devalüasyonlar, Beijing'deki politika yapıcıların dünyayı 11 Ağustos'ta yuanın değerini sürpriz bir şekilde düşürmesi ile şaşırtması ve bunun bölgede Çin'in diğer ticaret ortakları üzerindeki baskıyı artırmasının ardından, yılın ikinci yarısında hız kazandı.

Vietnam'ın dongun değerini düşürmesi ile başlayan yıl, Aralık ayında Arjantin ve Azerbaycan'ın, sırasıyla, peso ve manatın kontrolünü bırakmasının ardından Aralık ayında hızlı hareketlere sahne oldu. Bu adımların ardından, her iki para birimi de, serbest dalgalanmaya bırakılması ile birlikte yaklaşık yüzde 30 değer kaybetti.

Politika yapıcılar, ihracatta rekabet gücünün zayıfladığını ve döviz rezervlerinin azaldığını  ve bu durumun, sabit kur rejiminin devam ettirilmesi için yüksek bir maliyet olduğunu gördüler. Commerzbank AG'den  Simon Quijano-Evans'a göre, bu yıl vazgeçilen sabit kur rejimi sayısı 1997 yılını akıllara getirdi.

Londra'da Commerzbank'ın gelişen piyasa stratejisti Quijano-Evans, "Ülkeler ne kadar uzun sabit kurda kalırs, döviz rezervleri o kadar fazla erir," dedi ve "Bir dönem geldiğinde, sisteme yönelik kırılganlıklar, bu durumda bütçe ve ödemeler dengesi gelirleri için petrole bağımlılık, ön plana çıkar" şeklinde görüş bildirdi.

Benzer Koşullar

18 yıl önce güneydoğu Asya'da meydana gelen parasal kriz, 1994'te Çin devalüasyonu ve Fed'in faiz artırımı çevrimini başlatması ile birlikte, benzer koşullar tarafından tetiklendi. Olaylar zinciri nihayetinde, bir dizi rekabetçi devalüasyonu başlattı ve bunun sonucu bölgenin büyük bölümünde şirket iflasları ve resesyonlar meydana geldi.

Bloomberg'in derlediği,  2015 yılında gelişen dünyada gerçekleşen devalüasyonlar ve kurun serbest dalgalanmaya bırakıldığı olaylar listesi şöyle;

*Çin öncüğünde gerçekleşen gelişen piyasa kargaşası 1994 ile paralellik gösteriyor

*Arjantin pesosu, Macri'nin serbest dalgalanma taahhüdü ile birlikte yüzde 29 değer kaybetti

*Azerbaycan'ın serbest dalgalanma kararı manatın 20 yılın en düşük seviyesine inmesine neden oldu

*Kazakistan para birimi tenge, gelişen piyasalardaki satış dalgasının sabir kur rejimlerini zorlaması ile birlikte yüzde 23 düştü

*Çin, yavaşlayan büyümenin sabit kur üzerindeki baskıyı artırmasınn ardından yuanın devalüasyonuna izin verdi

*Mısır, rezervlerinin azalması ile birlikte poundu 2015 yılında 3. kez devalüe etti

*Sri Lanka, gelişen piyasa paralarının zorlanması ile birlikte sabit kur rejimini hafifletti

*Devalüasyon ateşi, rupinin 17 ayın en düşük seviyesine inmesi ile birlikte Pakistan'a da sıçradı

*Vietnam, yuandaki düşüşle birlikte, para birimi dongu bu yıl üçüncü kez devalüe etti

*Güney Sudan, dolara endeksli seyirden vazgeçilmesi ile birlikte yüzde 84 devalüe oldu.