Avukatlar yargının asli unsuru oluyor
Anayasa Komisyonu, avukatların yargının asli unsuru haline getirilmesi konusunda uzlaştı
TBMM’de 3 partili komisyonun liderlere sunduğu Anayasa metni yenilikleri de beraberinde getiriyor.
Başlangıçta ilkesel anlaşma sağlanmasına karşın yazım aşamasında uzaklaşılan metinler bir kenara bırakılırsa, ilk aşamada 7 maddede uzlaşı sağlandı.
Ancak bu maddelerin, liderler zirvesinde geçmişte üzerinde uzlaşılan 60 maddenin de dikkate alınması talebi doğrultusunda yapılan çalışmalarla son aşamada 15 maddeye çıkma ihtimali de var.
Üzerinde uzlaşılan önemli bir adım da “savunmayı”, yani avukatları bağımsız madde ile Anayasa’da yargının asli unsuru haline getirmesi...
3 parti tarafından kabul edilen madde metni de muhtemelen şöyle olacak:
“Savunma, yargının asli ve bağımsız unsurudur. Savunmayı avukatlar temsil eder...”
Bunun yanı sıra CHP ve MHP, “Barolar Birliği”nin de anayasal kurum olarak yer almasını istemiş.
Ancak AK Parti, YÖK, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, RTÜK gibi anayasal kurumların metin dışına çıkarılmasını savunurken yeni bir kurum eklemeyi uygun görmemiş.
Yine de AK Parti liderliğine ve yönetimine bu konuyu sunacağını kaydetmiş.
Eğer AK Parti yönetiminden de olumlu yanıt gelirse Barolar Birliği de anayasal kurum olarak yerini alacak.
UNUTULAN HAK
3 partinin uzlaşma komisyonunda görev alan üyelerinin hepsinin avukat olması, muhtemel ki “unutulan hakkın” verilmesinde önemli rol oynadı.
Çünkü 1982 Anayasası hâkimlik ve savcılık kurumlarını sıralarken, “savunmadan” 36. maddede “Hak arama hürriyeti” başlığı altında tek kelimeyle bahsetti.
Barolar Birliği de 135. maddede “Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları” tanımına uyduğu için var kabul edildi.
Oysa hukuk devletinde yargı, “iddia, savunma ve hüküm” olmak üzere üç ayaklıdır.
Düzenlemeyle eksiklik giderildi, avukatlar da Anayasa’nın asli unsuru haline geldi.
HSYK YOK
İlkesel uzlaşma sağlanmasına karşın, metin anlaşması olmadığından HSYK’yı “Hâkimler” ve “Savcılar” diye ayıracak düzenleme yapılamadı.
Anlaşmazlığın nedeni de üyelerin seçiminin TBMM’de hangi oran üzerinden yapılacağı; AK Parti beşte üç, CHP ise üçte iki çoğunluk aranmasında ısrarcı.
Ayrıca HSYK maddesi kendi içinde 10 hüküm taşıdığından partiler arası uzlaşı mümkün olmadı; liderlere bırakıldı.
JANDARMA ÇIKTI
Uzlaşılan bir diğer düzenlemeyle de KHK ile İçişleri Bakanlığı’na bağlanan Jandarma Genel Komutanı, Milli Güvenlik Kurulu üyeliğinden çıkarıldı.
Askeri yüksek mahkemelerle ilgili uzlaşıda karşılaşılan tek sorun ise bu kurumlardan Anayasa Mahkemesi’ne seçilen üyelerin durumunda ortaya çıktı.
Mevcut durumda Cumhurbaşkanı, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nden 2 üyeyi Anayasa Mahkemesi’ne seçiyordu.
Askeri yüksek mahkemeler kaldırıldığı için Anayasa Mahkemesi’nin 17 üyesinden bu 2’sinin nasıl seçileceğinde uzlaşılamadı.
CHP ve MHP bu 2 üyenin TBMM’den seçilmesini isterken, AK Parti Cumhurbaşkanı’nın belirlemesini önerdi.
Eğer uzlaşma olmazsa Anayasa Mahkemesi’nin üye sayısı AK Parti’nin önerisi doğrultusunda 17’den 15’e inecek; kararı liderler verecek.
Görünen o ki Meclis’in yeni yasama dönemi muhtemel ki 15 maddelik Anayasa uzlaşı paketiyle başlayacak.
Muharrem Sarıkaya / Gazete Habertürk