ABD'nin yeni başkanı seçilen Donald Trump'ın korumacı ticaret politikalarının, sadece Amerikan ekonomisini değil, küresel ekonomiyi de resesyona sürükleyebileceği öngörülüyor.
Trump'ın başkanlık seçimlerinden zaferle ayrılmasının ardından en çok merak edilen konu, yeni yönetimin radikal seçim taahhütlerini hayata geçirip geçiremeyeceği oldu.
Seçim kampanyasında Meksika sınırına duvar örülmesi, ülkedeki Müslümanlar için veri bankası oluşturulması ve ticaret anlaşmalarının feshedilmesi gibi alışılmadık vaatlerde bulunan Trump, yaptığı son açıklamalarla bu planlarında hala kararlı olduğunu gösterdi.
Birçok ekonomist, finans kuruluşu ve uluslararası şirket, yeni başkanın önerdiği ticaret politikalarının ülkede resesyona yol açacağı uyarısında bulunuyor.
Ayrıca, diğer ülkelerin bu politikalara misilleme yapmasının küresel bir ticaret savaşını tetikleyebileceği ifade ediliyor.
- Trump'ın önünde yasal olarak engel yok
Donald Trump, seçim kampanyası döneminde, yürürlükte olan ve müzakere edilen tüm anlaşmaları ya yeniden müzakere edeceğini ya da tamamen feshedeceğini defalarca taahhüt etmişti.
Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA), Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) ve Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması (TTIP) için bir nevi "ölüm fermanı" anlamına gelen bu vaat, Trump'ın ticaret alanındaki tek planı değil.
Yeni başkan ayrıca, Çin ve Meksika’dan ithal edilen mallara sırasıyla yüzde 45 ve yüzde 35 tarife uygulamayı planlıyor.
ABD anayasası, başkana ticaret anlaşmaları ve bariyerlerini, kongrenin tasdiki gerekmeden onaylama veya iptal etme yetkisi tanıdığı için Trump'ın söz konusu radikal planlarını göreve geldiği gün hayata geçirmesinin önünde yasal bir engel yok. Nitekim, Trump hafta başında yayınladığı videoda, göreve ilk geldiği gün TPP'den çekileceğini duyurdu.
- Resesyona neden olabilir
Moody's Analytics ve Goldman Sachs gibi önde gelen finans kuruluşları, Trump'ın ticaret politikalarının ekonomik büyümeyi zayıflatacağı öngörüsünde bulunurken, HSBC ekonomistleri de ülkede stagflasyon (resesyona yüksek enflasyonun eşlik etmesi) yaşanabileceğini düşünüyor.
Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nün (PIIE) araştırmasına göre, Trump'ın ticaret politikaları en az 4 milyon Amerikalının işini kaybetmesine yol açabilir.
- "Çin, misilleme yapacağı uyarısında bulunuyor"
PIIE’nin raporunu hazırlayanlardan PIIE Kıdemli Uzmanı Marcus Noland, AA muhabirinin yaptığı açıklamada, Trump'ın korumacı politikalarının bir ticaret savaşına yol açabileceğini söyledi.
Barack Obama'nın 2009 yılında Çin'den ithal edilen araba lastiklerine ek gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararına atıfta bulunan Noland, "Çin, buna ABD'nin tavuk ve otomotiv parçaları ihracatına damping soruşturması açarak yanıt verdi. Eğer Trump, Çin'e yönelik taahhütlerini hayata geçirirse, aynı şeyi iPhone'lar, Boeing uçakları, soya fasulyesi ve mısır gibi ürünler için yapabilirler, hatta ABD'ye giden Çinli öğrencilere 'gitme' diyebilirler." şeklinde konuştu.
Noland, Çin hükümetine yakın haber ajanslarının Trump'ı eleştiren makaleler yayınladıklarına dikkati çekerek, "Çin, Trump'a korumacı bariyerler getirmesi durumunda misilleme yapacağı uyarısında bulunuyor." dedi.
Meksika hükümetinin de ABD'nin potansiyel ticaret bariyerlerine nasıl karşılık verilebileceğine dair çalışmalar yaptığını ifade eden Noland, bunların Çin’in misillemeleri kadar etkili olmayacağını ancak Trump'ın yasa dışı göçmenlik konusundaki politikalarını baltalayacağını savundu.
Noland, "Meksika’ya ek ticaret bariyerleri uygulanması kendi kendini başarısız kılacak bir politika... Eğer ABD, Meksika’ya büyük gümrük vergisi getirip Meksika ekonomisini durgunluğa sürüklerse daha fazla Meksikalının ABD’ye göçmesi kaçınılmaz olur." ifadelerini kullandı.
- “Küresel resesyon yaşanabilir”
Marcus Noland, Trump yönetiminin tüm risklere karşın korumacı ticaret politikalarına başvurabileceğini belirterek, şunları kaydetti:
"Trump, vergileri düşürmek ve harcamaları artırmak istiyor. Eğer bunları yaparsa bütçe açığı artar. Ekonomide mali genişlemenin sonucunda kısa vadede yaşanan büyüme, faiz oranları ve doları yukarı çeker. Dolardaki yükseliş ticaret açığının da artmasına neden olur. İşte o zaman, Trump yönetimi büyüyen ticaret açığıyla mücadele etmek için korumacı politikalara başvurabilir. Reagan döneminde bu sorunun aynısını yaşadık."
Korumacı politikalar sonucu dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında ticaret savaşı başlamasının küresel ekonomiye de büyük zarar vereceğini savunan Noland, "Benim dünya ekonomisi için endişem, Trump'ın korumacı ticaret politikalarını, mali genişleme etkisini gösterdiği zaman artacak ticaret açığıyla mücadele için 2018 ya da 2019 yıllarında uygulamaya koyması. Bu, ABD ve Meksika ekonomilerinde resesyona neden olur, Çin ekonomisini yavaşlatır. Diğer ülkeler de korumacı politikalara başvurursa nihayetinde küresel resesyon yaşanabilir." şeklinde konuştu.
- "Euro Bölgesi ve Avrupa Birliği’nin ayrılması gündeme gelirse..."
Moody's Analytics Başekonomisti Mark Zandi de "Trump'ın seçim kampanyasında vaat ettiği ticaret politikalarını hayata geçirmesi global bir ticaret savaşı başlatır, küresel ticareti düşürür ve büyümeye zarar verir." ifadesini kullandı.
Zandi, Trump’ın zaferinin yükselen milliyetçiliğin ve popülizmin bir başka örneği olduğunu belirterek, "Eğer bu siyasi görüşteki liderler, gelecek yıl Avrupa’da hükümete gelirse, o zaman Euro Bölgesi ve Avrupa Birliği’nin ayrılması gündeme gelirse, dünya ekonomisi muhtemelen finansal krize ve resesyona sürüklenir." diye konuştu.
AA