Olağanüstü hal (OHAL) kapsamında hazırlanan 682, 683, 684 ve 685 sayılı 4 yeni Kanun Hükmünde Kararname (KHK), Resmi Gazete'de yayımlandı..
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında 2 Ocak'ta toplanan Bakanlar Kurulunca Anayasa'nın 121'inci maddesi ile 2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu'nun 4'üncü maddesine göre, alınan kararlar doğrultusunda hazırlanan 682, 683, 684 ve 685 sayılı kanun hükmünde kararnameler, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
685 Sayılı KHK ile terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirmek ve karara bağlamak üzere "Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu" kuruldu.
Ayrıca 685 Sayılı KHK'da, komisyonun, olağanüstü hal kapsamında doğrudan kanun hükmünde kararnameler ile tesis edilen işlemler hakkında, kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi, öğrencilikle ilişiğin kesilmesi, dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması, emekli personelin rütbelerinin alınması gibi görev alanları yer aldı.
Komisyon, görevi kapsamında ihtiyaç duyduğu her türlü bilgi ve belgeyi, devlet sırlarına ilişkin ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kamu kurum ve kuruluşları ile yargı mercilerinden talep edebilecek.
Olağanüstü hal (OHAL) kapsamında çıkarılan 683 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile çeşitli kamu kurumlarından 367 kişi ihraç edilirken, 124 kişi de görevine iade edildi.
Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren kararnamede, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca (MGK) devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum ve gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı veya irtibatı olan kamu görevlerinin ihraçlarına ilişkin liste yer aldı.
Buna göre, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonundan 3, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan 2, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansından 1, Çevre ve Şehircilik Bakanlığından 1, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünden 10, İller Bankasından 2, İçişleri Bakanlığından aralarında vali yardımcısı, kaymakam ve hukuk müşavirlerinin de olduğu 134, Göç İdaresi Genel Müdürlüğünden 23, Türkiye İstatistik Kurumundan 2, Kamu Gözetimi, Muhasabe ve Denetim Standartları Kurumundan 1, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezinden 2 ve Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlardan 186 kişi görevden ihraç edildi.
Bu kişilere ayrıca herhangi bir tebligat yapılmayacak, haklarında özel kanun hükümlerine göre işlem tesis edilecek.
Kamu görevinden çıkarılan bu kişilerin, mahkumiyet kararı aranmaksızın, rütbe veya memuriyetleri alınacak ve bu kişiler görev yaptıkları teşkilata yeniden kabul edilemeyecekler. Ayrıca bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemeyecek, doğrudan veya dolaylı olarak görevlendirilemeyecek, bunların uhdelerinde bulunan her türlü mütevelli heyet, kurul, komisyon, yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu üyeliği ve sair görevleri de sona ermiş sayılacak.
Bu kişilerin silah ruhsatları, gemi adamlığına ilişkin belgeleri ve pilot lisansları da iptal edilerek, oturdukları kamu konutları veya vakıf lojmanlarından da 15 gün içinde tahliye edilecekler.
İhraç edilenler özel güvenlik şirketlerinin kurucusu, ortağı ve çalışanı olamayacak. Bu kişiler hakkında bakanlıkları ve kurumlarınca ilgili pasaport birimine derhal bildirimde bulunacak, bildirim üzerine pasaport birimlerince de pasaportları iptal edilecek.
- Göreve iadeler
Söz konusu KHK'da göreve iade edilen kişilerin listesine de yer verildi.
Buna göre, Diyanet İşleri Başkanlığında 73, TRT'de 2, Çevre ve Şehircilik Bakanlığında 1, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünde 8, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında 2, İçişleri Bakanlığında aralarından vali yardımcısı ve kaymakamların da olduğu 8, Türkiye İstatistik Kurumunda 1 ve Sağlık Bakanlığında da 30 kişi, daha önce çıkarıldıkları kamu görevlerine iade edildi.
Söz konusu personelden bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren 10 gün içinde göreve başlamayanlar "çekilmiş" sayılacak. Bu kapsamda, göreve başlayanlara da kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları güne kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenecek.
Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacak. Bu personelin görevlerine iadesi, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihte bulundukları yöneticilik görevi dışında öğrenim durumları ve kazanılmış hak aylık derecelerine uygun kadro ve pozisyonlara atanmak suretiyle de yerine getirilebilecek.
- 2 televizyon kanalı kapatıldı
683 Sayılı KHK ile terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olan 2 özel televizyon kanalı kapatıldı.
Kapatılan özel televizyonlara ait olan taşınırlar ile her türlü mal varlığı, alacak ve haklar, belge ve evrak bedelsiz olarak Hazine'ye devredildi.
Olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yayımlanan 684 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeye göre, devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı işlenen, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren ve toplu işlenen suçlar nedeniyle daha önce gözaltına alınanlar hariç, şüpheliler hakkında verilen 30 günlük gözaltı süresi 7 güne düşürüldü.
OHAL kapsamında hazırlanan 682, 683, 684 ve 685 sayılı dört yeni KHK, Resmi Gazete'de yayımlandı.
682 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeline ilişkin disiplinsizlik ve cezaları, disiplin amirleri ve kurullarının oluşturulması ile disiplin soruşturma usulü ve disiplin hükümleri yeniden düzenlendi.
Böylece, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin ortak disiplin mevzuatına sahip olması sağlandı. Ayrıca, KHK ile ceza puanı sistemi getirilerek, belli ceza puanlarında personelin meslekten çıkarılmasına imkan tanındı.
Kararnameye göre, müsteşar veya bakanın uygun gördüğü müsteşar yardımcısının başkanlığında İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu kurulacak. Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanı, Birinci Hukuk Müşaviri ve Personel Genel Müdürü'nün üye olarak bulunacağı kurula, hakkında görüşülecek personelin bağlı bulunduğu kurumdan da üst düzey yetkililer katılacak.
Bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı, Bakanlığa bağlı kuruluşlar, mahalli idareler ve bunların bağlı kuruluşları ile mahalli idare birliklerinde istihdam edilen memurlar hakkında gerek görülmesi halinde devlet memurluğundan çıkarma cezası verebilecek. Kurulun verdiği kararlar "kesin" hükmünde olacak. Öte yandan, bakan, müsteşar ve mülki amirlerin disiplin amiri olarak astlarına resen disiplin cezası verebilecek.
Daha önce resen veya yetkili disiplin kurullarınca verilmiş olan disiplin cezaları da bu KHK hükümleri uyarınca verilmiş sayılacak.
- Gözaltı süresi
684 sayılı KHK'da gözaltı sürelerine ilişkin de düzenleme yapıldı.
Buna göre, 6755 sayılı "Olağanüstü Hal Kapsamında Alınması Gereken Tedbirler ile Bazı Kurum ve Kuruluşlara Dair Düzenleme Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun"un 3. maddesinde yer alan "Hakim veya cumhuriyet savcısı tarafından verilen yakalama emri üzerine yakalanan şüpheli hakkında verilen gözaltı süresi 30 günü geçemez." ifadesi, "Şüphelinin yakalama yerine en yakın hakim veya mahkemeye gönderilmesi için zorunlu süre hariç, yakalama anından itibaren 7 günü geçemez." şeklinde değiştirildi. Maddeye, "Delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle cumhuriyet savcısı, gözaltı süresinin 7 gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebilir." hükmü eklendi.
Kanunun aynı maddesindeki "Gözaltındaki şüphelinin müdafii ile görüşme hakkı, cumhuriyet savcısının kararıyla 5 gün süreyle kısıtlanabilir. Bu zaman zarfında ifade alınamaz." bendi yürürlükten kaldırıldı.
Benzer düzenlemeyle 6749 sayılı "Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun"da da değişikliğe gidildi. Bu kanunda da gözaltı süresinin 7 günü geçemeyeceği ve cumhuriyet savcısının gerekli hallerde gözaltı süresinin 7 gün süreyle uzatılmasına yazılı olarak emir verebileceği hükme bağlandı.
Düzenlemedeki geçici maddeye göre, 684 sayılı KHK'nın yayımı tarihinden önce, Türk Ceza Kanunu'nun İkinci Kitap Dördüncü Kısmı'nda "Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar", "Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar", "Milli Savunmaya Karşı Suçlar" ve "Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk" başlıklı bölümlerde tanımlanan suçlar, Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve toplu işlenen suçlar nedeniyle gözaltına alınan kişiler hakkında gözaltı süresi en çok 30 gün olarak uygulanacak.
684 sayılı KHK ile terör eylemi sırasında yaralanan ve malul sayılmamaları nedeniyle aylık bağlanamayanlara, talepleri üzerine aylık bağlanabilecek.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'ndan yapılan yardımların terörle mücadele kapsamında zarar görenlere ödenen tazminattan mahsup edilmesi uygulamasından vatandaş lehine vazgeçilen KHK'da, ayrıca terör örgütlerine iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından bildirilen gerçek ve tüzel kişiler ile bu kapsamda olduğu Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından bildirilen yurt dışı bağlantılı gerçek ve tüzel kişilerin kamu ihalelerine giremeyecekleri de hükme bağlandı.
AA