"İnşaat sektörüne yönelik temkinli bir beklenti hakim"

Özellikle konut tarafında talepte doygunluk noktasına gelinirken, konut satışlarında yavaşlama olasılığı arttı. Ödeme sistemi ile ilgili olarak da inşaat sektörünün kendi dinamikleri içinde yeni yöntemler ile akış sürdü.

İnşaat sektöründe daha çok, talep tarafı canlı iken pazara giren oyuncu sayısındaki artış, sıkıntı kaynağı olarak gösteriliyor. İnşaat sektörü, önümüzdeki dönemde yeni bir arz-talep dengesi kuracak. İnşaat sektöründe sistematik bir kriz olasılığı çok düşük ancak arz tarafında bir konsolidasyon kaçınılmaz görünüyor.

Yeni konutların stok erime hızı şubat ayından bu yana geriliyor. Eylül ayında yılın en yüksek konut satışının gerçekleşmiş olmasına karşın stok erime hızı da en yavaş seviyesine indi. Eylül ayında stokların erime hızı adet bazında yüzde 2,7, metrekare bazında ise yüzde 2,5 oldu. Satışlar en yüksek seviyeye çıkmışken yeni konutlardaki stok erime hızındaki gerileme, artan bir konut arzı olduğunu gösteriyor. Konut arzındaki bu genişleme fiyatlar üzerinde de baskı yapmaya devam ediyor. Eylül ayında konut satışına yönelik vergi indirimlerinin sona ermesi nedeniyle satış tarafındaki olası yavaşlama da stok erime hızını olumsuz etkileyebiliyor.

- İstihdam seviyesi, üretimde canlılığın sürdüğünü gösteriyor

İnşaat sektörü istihdamı mevsimsellik ile birlikte mayıs-eylül aylarında en yüksek seviyelerine çıktı. 2017 yılı temmuz ayı itibarıyla inşaat sektöründe istihdam 2,18 milyon kişi ile yine yüksek seviyelere çıkarak, bu yılın da en yüksek seviyesine ulaştı. İnşaat sektöründe temmuz ayındaki 2,18 milyon kişilik istihdam, inşaat faaliyetlerinin de yüksek seviyelerde gerçekleştiğini gösteriyor. Üçüncü çeyrekte inşaat sektörünün üretim tarafında yüksek bir performans olduğu görülüyor.

Konut satışları eylül ayında 140 bin 298 adet ile tarihi zirvesine ulaştı. Eylül ayı sonunda sona eren vergi ve harç indirimleri nedeniyle konut talebinde önemli bir sıçrama yaşandı. Eylül ayında konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 28,8 arttı. Eylül ayındaki sıçrama ile birlikte yılın ilk dokuz ayında konut satışları geçen yıla göre yüzde 10,1 arttı.

2016 yılında İstanbul'da toplam 226 bin 876 adet konut satıldı. Bu konutların yaklaşık 107 bin kadarı birinci el, 119 bin 870’i ise ikinci el yani mevcut konutlardan oluştu. İstanbul’da konut satışlarının ilçeler itibarıyla dağılımında Esenyurt 40 bin 436 satış ile ilk sırada yer aldı. İstanbul’da satılan her 100 konutun 17,8 adedi Esenyurt’ta satıldı. Esenyurt’ta aynı zamanda birinci el konutların satışları ikinci el konut satışlarının üzerinde gerçekleşti. Sancaktepe, Beylikdüzü ve Pendik’te de konut satışları yüksek gerçekleşti. İstanbul’da konut satışları yeni yaşam ve konut alanlarında yoğunlaştı. Şişli, Beşiktaş, Sarıyer, Beyoğlu gibi merkezi ve yerleşik ilçelerde konut satışları daha düşük gerçekleşti.

Bina inşaat maliyetlerindeki artış eylül ayı sonu itibarıyla yıllık bazda yüzde 22,1 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde bina inşaat maliyetlerini oluşturan iki ana kalemden malzeme maliyetleri yüzde 25,1 ve iş gücü maliyetleri ise yüzde 12,9 yükseldi.

İnşaat sektörünün kullandığı yurt içi krediler ağustos ayı sonu itibarıyla sekiz aylık süreçte yüzde 18,4, yıllık yüzde 21,6 arttı. İnşaat sektöründe önemli bir kredi genişlemesi yaşanıyor. Kredi hacmindeki bu hızlı genişlemenin bir bölümünün yeni işler için bir bölümünün ise işletme sermayesi eksiğini kapatmak için olduğu öngörülüyor.

Gayrimenkul sektöründe ise kredi kullanımındaki artışın üçüncü çeyrekte durağanlaştığı görülüyor. Yurt dışından kredi kullanımında inşaat sektörünün kredileri ilk sekiz ayda yüzde 13,9 artarken, gayrimenkul sektörünün kredileri yine ilk sekiz ayda yüzde 8,4 azaldı. İnşaat sektöründe kredi stoku önemli bir büyüklüğe ulaştı.

- İnşaat malzemesi sanayi üretimi ağustosta yüzde 4,0 arttı

Ağustos ayında inşaat malzemesi ortalama sanayi üretimi 2016 yılı ağustos ayına göre yüzde 4 arttı. Temmuz ayı üretimindeki sıçramanın ardından üretim artışı ağustos ayında normalleşti. Ağustos ayı üretim artışı iç ve dış talebin de istikrarlı şekilde arttığını gösteriyor. Üretim artışında mevsimsellik ve baz etkisinden çok sektörün kendi iç dinamikleri belirleyici olmaya başladı. Ağustos ayındaki üretim artışı ile birlikte ocak-ağustos dönemi üretimi de geçen yılın yüzde 3,8 üzerinde gerçekleşti. 2017 yılı ağustos ayında inşaat malzemeleri alt sektörlerindeki sanayi üretiminde artış eğilimi ağırlık kazandı. 26 alt sektörden 19’unda üretim geçen yıla göre artarken, 7 alt sektörde üretim geçen yıla göre geriledi. Ocak-ağustos döneminde ise 19 alt sektörde üretim geçen yılın üzerinde gerçekleşti.

İnşaat malzemeleri ihracatı 2016 yıl sonunda 15,24 milyar dolara kadar gerilemişti. 2017 yılının ilk sekiz ayında ise ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 artış gösterdi. Böylece inşaat malzemeleri yıllık sanayi ihracatı da ağustos ayı itibarıyla 15,75 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yıllık ihracat büyüklüğünün 2017 genelinde artacağı öngörülüyor.

2017 yılının sekiz ayında inşaat malzemeleri ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11,6 geriledi. Temmuz ayındaki artışın ardından ithalat ağustos ayında yeniden geriledi. Buna bağlı olarak 2017 yılı ağustos ayı itibarıyla yıllık ithalat da 8,54 milyar dolara indi. 2017 yılının geri kalan aylarında da ithalatta gerilemenin süreceği bekleniyor. Özellikle konut dışı bina yatırımlarındaki yavaşlama, ithalatı sınırlamaya devam ediyor.

AA