Ekonomistler cari açık verisini değerlendirdi

AA Finans Analisti ekonomist Haluk Bürümcekçi, yıllık cari açığın 41,9 milyar dolara yükseldiğini belirterek, kasım ayı öncü verilerin dikkate alındığında cari açığın 43,8 milyar dolara yaklaşabileceğini ifade etti.

Cari dengenin temel eğilimi açısından takip edilen enerji dışı cari dengenin 11,2 milyar dolar açığa, enerji ve altın dışı cari dengenin ise 2,2 milyar dolar açığa yükseldiğine dikkati çeken Bürümcekçi, "Son aylarda çekirdek açığın yükselişe geçmesi, ekonominin potansiyel büyümesinin üzerinde seyrettiğini (çıktı açığı pozitif) gösteren, yani ısınmaya işaret eden bir veri olmuştur." dedi.

Bürümcekçi, cari açıkta Ekim ayında gözlenen kötüleşmede, dış ticaret açığının ve birincil gelir dengesinin geçen yıldan yüksek açık vermesinin ana etken olduğunu belirterek, hizmetler dengesinin bu yıl yüksek fazla vermesinin kötüleşmeyi sınırladığını dile getirdi.

Cari açığın fazlasıyla finanse edilmesi nedeni ile resmi rezervlerde 4,98 milyar dolarlık artış görüldüğünü ifade eden Bürümcekçi, portföy kanalında, 1,6 milyar dolar ile önceki dokuz ayda olduğu gibi güçlü giriş yaşandığını, alt kırılım olarak da hisse senetlerinde 111 milyon dolar ve devlet tahvillerine de 73 milyon dolarlık girişin görüldüğünü aktardı.

Bürümcekçi, cari dengenin 2017 yılında enerji-altın ithalatı ve büyümedeki hızlanma nedeniyle yükseliş eğilimini koruyarak 45 milyar dolara ulaşmasını beklediğini kaydederek, önceki yıl cari açığı azaltan faktörlerin başında gelen enerji ve altın ticaretindeki lehteki gelişmelerin 2017 yılında devam etmediğini, petrol fiyatlarının ise son dönemde 2016 yılı ortalamasının (46 dolar) çok üzerinde seyretmesinin cari açığı artırıcı etkide bulunduğunu söyledi.

Sadece ilk on ayda bile enerji ithalatının geçen yılın aynı dönemine göre 7,9 milyar dolar arttığını vurgulayan Bürümcekçi, değerlendirmesine şöyle devam etti:

"Büyümenin yılın ilk üç çeyreğinde gösterdiği hızlanma dış açık için riskleri yukarı yöne çevirmiştir. Buna karşılık, pozitif bir faktör olarak, AB pazarına ihracatın baz etkisi ve bu bölgede büyümenin güçleniyor olması ile 2017’de artışa devam ettiği görülmektedir. Ayrıca, turizm gelirlerinin, nisan ayından itibaren turist sayısının artışa geçmesi ile toparlanma gösterdiği izlenmektedir. Bu doğrultuda, yıl sonu cari açık tahminimizi 45 milyar dolara yükseltirken, tahmin üzerindeki risklerin dengeli olduğunu düşünmekteyiz."

- "Doğrudan yatırımlar arttı"

İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Seda Yalçınkaya, cari işlemler açığının artmasında ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 2,8 milyar dolar artmasının ve birincil gelir dengesi açığının 1,1 milyar dolara yükselmesinin etkili olduğunu bildirdi.

Net hata noksan kaleminden ciddi giriş olduğuna dikkati çeken Yalçınkaya, yurt dışından sağlanan kredilerde de ciddi bir artış görüldüğünü, bankaların 2,4 milyar dolar, diğer sektörlerin de 1,6 milyar dolarlık net kullanım gerçekleştirdiklerini ifade etti.

Yalçınkaya, Ekim ayında doğrudan yatırımların önceki aya göre yüzde 9 arttığını belirterek, "Ocak-Ekim döneminde ise doğrudan yatırımlardaki zayıf karne devam ediyor. 2017 yılının on ayında 6,3 milyar dolar doğrudan yatırım girişi olmasına karşın bu rakam 2016 yılının aynı döneminde 7,5 milyar dolar düzeyindeydi." dedi.

Altın ithalatının son dört yılın en yüksek seviyesine çıktığını vurgulayan Yalçınkaya değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

"Altın ithalatının yüksek seviyelerde olmaya devam etmesi dış ticaret açığını ve buna bağlı olarak cari açığı yukarı iten bir etki doğuruyor. Turizm gelirlerinde ise son iki aydır belirgin bir yavaşlama var. Turizmin canlı kaldığı aylardan uzaklaşıyor olmamızdan kaynaklı olarak gelirlerdeki azalmayı izliyoruz. Bu veriyle birlikte cari açık tablosu ekonominin temel kırılganlıklarından biri olmaya devam edeceğini kanıtlamış oldu. Cari açığın finansmanı konusunda ise portföy yatırımları yine ön plana çıkmış durumda."

- "Cari açık/GSYH oranı yüzde 4 üzerinde kalmaya devam edecek"

Reel Kapital Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan ise cari işlemler açığında, geçen yılın aynı dönemine göre olan artışta dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 2,8 milyar dolar artarak 5,6 milyar dolara yükselmesi ve birincil gelir dengesi açığındaki artışın etkili olduğunu kaydetti.

Toplam mal ihracatının yıllık bazda yüzde 11, ithalatın ise 26 arttığına dikkati çeken Erkan, ithalat faturası üzerinde TL’de meydana gelen değer kaybının ve petrol fiyatlarındaki yükselişin yansımalarının görüldüğünü ifade etti.

Erkan, hizmetler dengesinde ise, turizm dönemi geride bırakıldığı için gelirlerde yavaşlamanın görüldüğüne değinerek, "Finansman tarafında net hata noksandan sağlanan 3,8 milyar dolarlık girişle beraber portföy yatırımları da güçlü seyredince resmi rezervlerde bir artış meydana gelebilmiştir." dedi.

Yılın son aylarında enerji ithalatında petrol fiyatı kaynaklı artış ve ithalatta oluşan yukarı yönlü baskı ile cari açığın geçen yıla göre olan artışını devam ettirdiğini belirten Erkan, "Bu verilerle 2017 cari açık rakamının 45 milyar dolar üzerinde oluşabileceğini öngörüyoruz. Kronik bir sorun olarak, yüksek büyümenin yüksek cari açık ile sağlandığı bu ortamda cari açık/GSYH oranının da yüzde 4 seviyeleri üzerinde olmaya devam etmesini bekliyoruz." ifadelerini kullandı.

AA