Gelişen piyasalardaki sert satış dalgası, para birimlerinin büyük kısmının zayıflaması ve hisse senedi endekslerinin ayı piyasasına doğru yönelmesi ile birlikte azalma işaretleri göstermiyor.
Güney Afrika tahvllleri, sabit getirili menkul kıymetlerdeki satış dalgasına öncülük ederken, rand iki yılı aşkın sürenin en düşük seviyesini gördü. MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi'ndeki hisseler üst üste altıncı günde de düşerken, son üç haftanın en keskin kaybını gerçekleştirmeye hazırlanıyor. En büyük darbeyi, değer kaybeden rupinin yüksek özel sektör borçlanma maliyetlerine yol açacağı endişeleri ile birlikte hisse senetlerinin son üç yılın en sert düşüşünü gösterdiği Endonezya aldı.
Düşüşler, yatırımcı tedirginliğinin en sağlam gelişen piyasalara bile yayılmaya başladığı yolundaki endişeleri artırıyor. Olumsuz ton Salı günü, ABD'de imalat sanayi verisinin Fed'in faiz artırırımına gitme ihtimalini artırması ve buna bağlı olarak doların güçlenmesi ve Güney Afrika verilerinin ekonominin ikinci çeyrekte resesyona girdiğini göstermesi ile oluştu.
Singapur'da Deutsche Bank AG Asya bölgesi makro strateji müdürü Sameer Goel, Bloomberg TV'den David Ingles'e yaptığı değerlendirmede, "Durum artık gittikçe sadece gelişen piyasaların (EM) temel göstergeleri ile bağlantılı bir sorun olmaktan çıkıyor," dedi ve "Sorun artık yayılma ile ilgili ve büyük ölçüde çapraz varlıklardan ve itfa baskılarından dolayı gerçekleşiyor" şeklinde görüş bildirdi.
"Yatırımcılar daha seçici hale gelmekte"
Güneydoğu Asya'nın en büyük ekonomisi Endonezya'da hisse senetleri, politika yapıcıların para birimi rupiyi desteklemek için aralarında ekonomiyi yavaşlatma tehlikesi taşıyan faiz artırımı da dahil bazı tedbirler almaya yönelmeleri ile birlikte üst üste beşinci günde de değer kaybetti. Filipinler'de hisseler, kısmen para birimindeki zayıflamadan destek bulan enflasyonun geçen ay yüzde 6'yı geçmesi ve faizlerin daha da artırılabileceğini işaret etmesi ile birlikte kayıplarını daha da artırdı.
Tokyo'da FPG Securities Co. CEO'su Koji Fukaya, "Yatırımcılar daha seçici hale gelmekte ve zayıf ekonomik büyüme, zayıf dış dengeler ve yüksek enflasyon gibi olumsuz haberlere sahip ülkeler daha güçlü satış dalgası ile karşı karşıya" dedi.
Asya bölgesinin dışında, Türkiye'nin merkez bankasının gelecek haftaki politika toplantısında zayıflayan lirayı desteklemek için yeterli adımı atmayabileceğine ilişkin endişeler sürüyor. Arjantin'in ekonomk görünümü, yetkililerin yardımı hızlandırmak için IMF ile görüşmelerine karşın kötüleşti. Ve Rusya Merkez Bankası'nın guvernörü Elvira Nabiullina gelecek haftaki toplantıda faiz artırımına gitmek için nedenler hakkındakonuşmaya başladı.
MSCI Inc.'nin gelişmekte olan ülke paralarını içeren endeksi düştü ve geçen yılın Nisan ayından bu yana en düşük kapanış seviyesine yöneldi. Dolar, Amerikan imalat sektörü göstergelerinden birinin Salı günü 14 yılın zirvesine çıkmasının ardından son bir yılın en yüksek seviyesine doğru hareketlendi.
Kendine özgü riskler
ABD faizlerinin yükselmesi ile birlikte, yatırımcılar, Arjantin'in mali sorunlarından Türkiye'nin ikiz açıklarına ve Brezilya'da art arda yapılan seçimlerden Güney Afrika'daki toprak reformu tasarısına, gelişen piyasaların kendine özgü risklerinin artmasından endişe duyuyorlar. ABD Başkanı Donald Trump'ın, Perşembe günü açıklanması beklenen 200 milyar dolarlık daha Çin malına ek gümrük vergi getirilme planı ile birlikte, Çin ile ticaret anlaşmazlığını daha artırabilecek tehditleri de olumsuz havanın giderilmesine yardımcı olmuyor.
Sabit getirili menkul kıymetler de darbe almış durumda. Bloomberg Barclays'ın gelişen piyasa dolar tahvilleri endeksi bu yıl şimdiye dek yüzde 4 düştü. Bu hareketle birlikte, endeks taper tantrumun (varlık alımlarının azaltılma karrından doğan öfke) meydana geldiği 2013 yılından bu yana ilk negatif bir yıl geçirmeye yöneldi. Yerel para cinsinden tahvilleri içeren benzer bir endeks 2018 yılında yaklaşık yüzde 8 geriledi.
Şimdilik olumlu görünen ülke Çin ve burada para birimini desteklemek için aralarında yuanın günlük fiksinginde konjonktür karşıtı bir faktörün yeniden uygulamaya koyulması da bulunan adımlar atıldı. Dünyanın en büyük gelişen ekonomisi Çin'de politika yapıcılar, ayrıca hızlı büyümeyi sürdürmek için adımlar attılar ve bu durum küresel talebin canlı kalmasına yardımcı oluyor.
Gelişen piyasaların görünümü konusunda bazı analistlerden gelen yorumlar ise şöyle;
Londra'da JPMorgan Bireysel Bankacılık'ta Avrupa, Orta Doğu ve Asya bölgesi Döviz, emtia ve faiz müdürü Meenal Patel:
"Henüz bu piyasalara girmeye hazır değiliz. Piyasa, büyük miktarlı dış borca sahip ülkeleri,n para birimleri üzerinde çok fazla odaklanmış durudmda"
Dolardaki ralli durumu "çok zor" hale getiriyor. Fed politikasının istikrar kazanması gerekli.
"Küresel büyümenin istikrar kazandığını görmeye başlarsak, diğer merkez bankalarının da politikalarını normalleştirdiğimi görmeye başlarsak, bu durum dolar rallisinin etkisini biraz azaltabilir ve gelişen piyasalara da biraz yardımcı olabilir"
Londra'da Morgan Stanley gelişen piyasa stratejisti James Lord:
(Lord ve çalışma arkadaşlarının hzırladığı nota göre) Morgan Stanley, dolar, euro ve yen karşısında Brezilya, Meksika, Güney Kore, Rusya, Endonezya, Hindistan ve Filipinler paralarında kısa pozisyonda kalmayı sürdürüyor. Eylül ayı muhtemelen gelişen piyasalaara fazla rahatlama getirmeyecek.
Ticaret gerilimleri konu başlığı olarak kalmaya devam ediyor br Brezilya'nın seçim kampanyasona ilişkin endişeler muhtemelen yoğunlaşacak. Yatırımcılar ayrıca önümüzdeki aylarda reel para olarak adlandırılan çıkışlara, Rusya'ya yaptırımlara ve Güney Afrika'daki toprak reformuna da odaklanabilir.
Saxo Capital Markets küresel makro stratejisti Kay Van-Petersen:
(Bloomberg Television'a yaptığı değerlendirmede) "Durum iyileşmeye başlamadan önce daha da kötüleşecek. Tam yayılma meydana geldiğinde, durum daha da kötü olacak ve henüz bu noktada değiliz. Temel katalizör Türkiye"
Piyasa Fed için beklentileri düşük fiyatlamış durumda ve Trump'ın birçok cephede ticaret savaşlarını sürdürmesi ile birlikte, gümrük tarifeleri gelişen piyasalara ABD'den daha fazla zarar verecek"