'Freelance' çalışanlara emeklilik yolu
2023 yılında yaklaşık 8.5 milyon freelance çalışanın Türkiye iş piyasasındaki yerini alacağı öngörülüyor. Peki, özellikle teknoloji ve yazılım dünyasına odaklanan bu "freelancer"lar emekli olabilecekler mi?
ABD’de 2027 yılında işgücünün yüzde 36'sını oluşturacak olan 57 milyondan fazla kişinin, ‘freelance’ (serbest) olarak çalışacağı tahmin ediliyor. Geçen yıl esnek çalışma modelini benimseyen şirketlerin sayısının yüzde 26 artması da bu tablonun destekçisi.
Türkiye’de de durum çok farklı değil. Tahminlere göre 2023 yılında yaklaşık 8.5 milyon freelance çalışan Türkiye iş piyasasındaki yerini alacak. Peki, bu çalışanlar nasıl vergi ödeyecek? Bu kitle emekli olabilecek mi?
İşverenlerle, ‘freelancer’ları bir araya getiren online iş platformu SanalUzman’ın Genel Müdürü Niyazi Bekiroğlu, bağımsız çalışmanın kayıt dışı çalışmak olarak düşünülmemesi gerektiğini belirtti. Bekiroğlu, vergi kaydı ile freelancer olmanın mutlaka yapılması gereken bir zorunluluk olduğuna ve kayıt dışı ekonomi ile mücadele etmenin mümkün olduğuna da dikkat çekti.
Kayıt içi çalışmanın freelancerlar için sağladığı avantajlara değinen Bekiroğlu, freelancer’ların kayıt sistemi içine dahil olduğunda; sağlık sigortası, emeklilik hakkı, gelir ya da kazanç sigortası gibi imkanlardan da faydalanabileceğinin altını çizdi.
NE YAPMALILAR?
Freelance çalışanların da rahatlıkla emekli olabileceklerini belirten Bekiroğlu, serbest çalışanlar için sigorta söz konusu olduğunda iki yöntemin bulunduğunu aktardı.
Bekiroğlu, şunları söyledi: “Bu yöntemlerden ilki 5510 Sayılı Kanunun 4/b Maddesi uyarınca sigortalı olmak. Yani, kendi adlarına şirketleri olup vergi mükellefi olan bağımsız çalışanlar, eski adıyla Bağ-Kur’lu olarak sigortalı olabilirler ve kendi belirledikleri bir kazanç üzerinden her ay sigorta primi ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilir, emekli olabilirler. Bir diğer koşul da isteğe bağlı sigortalı olmak. Bağımsız çalışan kişi; gerçek veya basit usulde vergi mükellefi veya şirket ortağı değilse, esnaf / sanatkâr siciline kayıtlı değilse yani zorunlu olarak 4/b’li olması gereken kişilerden değilse isteğe bağlı sigortalı olabilir. Bağımsız çalışan bu durumda da, esas kazanç üzerinden kendi belirlediği sigorta primini ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilir, emekli olduğunda emekli aylığına hak kazanabilir”.
SERBEST ÇALIŞMA MODELİ İNTERNET İLE BÜTÜNLEŞTİ
Freelance çalışma modelinin her geçen gün, daha çok internet üzerinden yapılan işlerle bütünleştiğini ve bu yaygınlık nedeniyle sistemi insanlara anlatmanın büyük önem taşıdığını belirten Bekiroğlu, “İnternetten yapılan işlerin yelpazesi her geçen gün genişliyor. Yazılım, grafik tasarım, yazı, çeviri gibi alanlara ilave olarak evde yapılan yiyeceklerin satışından tutun, el işi satışlarına kadar aklınıza gelebilecek hemen her iş artık internet aracılığıyla yapılıyor” dedi.