İngiltere'de kritik oylama: Brexit'te muhtemel senaryolar neler?

Theresa May hükümetinin AB ile vardığı Brexit anlaşması bugün parlamentonun alt kanadı Avam Kamarasında oylandı.

İngiltere'nin, Avrupa Birliği (AB), bünyesindeki kaderinin belirlenmesi için çok önemli bir aşama olan Parlamento oylaması Türkiye saatiyle 22:00'de gerçekleşti. Oylamadan bir gün önce İngiltere Başbakanı Theresa May, Pazartesi günü Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada milletvekillerinden, anlaşma metnini bir kez daha incelemelerini istedi.

İngiliz basını da bugünkü manşetlerinde oylamadaki pozisyonlarını ortaya koydu

May’e destek veren Daily Mail gazetesi milletvekillerine "Ülkenizi Düşünme Zamanı" manşetini atarken, İşçi Partisine yakın gazete Daily Mirror, "Sevgili Başbakan, anlaşman bugün ölüyor. Ulusal birlik namına artık gözlerini ve kulaklarını açıp B Planı bulur musun?" başlığıyla çıktı.

İngiliz gazete The Sun’a göre Almanya Başbakanı Angela Merkel, bugün İngiliz parlamentosundan anlaşmaya onay çıkmaması durumunda mevcut anlaşma üzerinde değişikliklere açık. Bu kapsamdaki değişiklikler arasında İrlanda sınırı ile ilgili düzenleme de olabilir. Bu senaryo gerçekleşirse May yenilenmiş bir anlaşmayla ikinci kez Parlamento'da oylamaya gidebilir.

The Times, Başbakan May’in tarihi bir yenilgiye hazırlandığını yazarken, The Guardian da May’in oylamada ezici bir yenilgi alacağını vurguladı.

Theresa May de parlamentoda yaptığı konuşmada, "Anlaşma mükemmel değil. Bir uzlaşma. Parlamentonun bütün üyelerine sesleniyorum. Daha önce ne karar vermiş olursanız olun, önümüzdeki 24 saat içinde bu anlaşmayı bir kez daha düşünün." demişti.

İngiltere'nin süreçte yaşayabileceklerinden üretilen senaryolar ise şu aşamada çok çeşitli.

İngiltere Merkez Bankası Başkanı Mark Carney daha önce ülkenin herhangi bir anlaşma olmadan AB'den ayrılması halinde İngiliz sterlininin hızla değer kaybedebileceğini, ülke ekonomisinin resesyona girebileceğini ve ev fiyatlarının 3 yıl içinde üçte bir oranında düşebileceğini söylemişti.

İngiltere Merkez Bankası'na göre bu durumda ülkede halen yüzde 4,1 olan işsizlik oranı iki katına, enflasyon da yüzde 2,4'ten yüzde 6,5'a yükselebilir.

Anlaşmaya onay çıkmaması halindeki senaryolar ING stratejistleri James Smith ve Petr Krpata tarafından altı ana başlıkta incelenmiş.

1- May'in sunacağı metnin Salı günü yapılacak oylama ile çok büyük olasılıkla reddedileceğinin düşünülmesine rağmen yüzde 5 ihtimalle onay kararı çıktığı senaryoda, piyasa tepkisinin euro/sterlin 0.85 sterlin/dolar'nin ise 1.38 olması bekleniyor.

2- Yüzde 5 ihtimalle çizilen ikinci senaryo, ayrılık metninin ikinci kez düzenlenip Parlamento'ya sunulması için gerekli olan 'Irish Backstop' yani Brexit sonrası AB ile İngiltere arasındaki serbest ticaret anlaşması müzakereleri nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, Birleşik Krallık'ın parçası Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasında fiziki sınır olmamasının garanti altına alınmasını amaçlayan düzenleme hususunda Avrupa Birliği'nin bir uzlaşı sunacağı düşünülmüyor.
Bu durumda piyasa reaksiyonunun; euro/sterlin'in 0.85 sterlin/dolar'ın ise 1:38 şeklinde olması bekleniyor.

Avrupa Birliği'nin Lizbon Anlaşması'nın 50. maddesinde belirtildiği şekilde AB'den ayrılık için bildirimde bulunan İngiltere'nin, ayrılık gerçekleşmeden önce bu kararından vazgeçme hakkının bulunması ihtimali dahilinde;

3-Başvurulması ön görülen genel seçim ihtimali yüzde 15 olarak hesaplanıyor. Bu senaryoda Demokratik Birlik Partisi milletvekilleri güven oyu yoklamasından oylarını güvensizlikten yana kullanmaları gerekiyor. Bu durumda piyasa reaksiyonunun euro/sterlin 0.95 sterlin/dolar 1.35 olması bekleniyor.

4- İşçi Partisi'nin olumlu karşıladığı, Muhafazakar partininse karşı olduğu "Norveç modeli" ya da kalıcı gümrük birliği üyeliği planı ise yüzde 25 olarak hesaplanıyor.

Milletvekilleri daha fazla zaman gerektirse dahi 'farklı bir tür Brexit' için hükümete baskı yapabilir. Bu model İngiltere'nin AB Ortak Pazarı'nda kalması ve serbest ticarete devam etmesini, fakat serbest dolaşımı kısıtlayamamasını öngörüyor. Bu çerçevede İngiltere'nin AB bütçesine katkıda bulunması ve AB kurallarının büyük bir kısmına uyması gerekiyor.
Bu durumda ise piyasa reaksiyonunun euro/sterlin 0.86, sterlin/dolar ise 1.35 olarak gerçekleşmesi bekleniyor.

5-Yüzde 25 ihtimalle, ikinci bir referandumun düzenlenmesi öngörülüyor. Çoğunluğun bu aşamada bunu ikinci referandumu uygun görüp görmeyeceği belirsiz olsa da sürecin tıkanması durumunda başvurulabilecek bir yöntem olarak görünüyor.
Bu senaryoda piyasa reaksiyonunun euro/sterlin 0.84, sterlin/dolar 1.40 olması bekleniyor.

6-Son olasılık ise 29 Mart'ta herhangi bir anlaşma olmadan ayrılma seçeneği olarak görülüyor. Birçok milletvekilinin karşı olmasına karşın diğer senaryolar üzerinde uzlaşılamaması durumunda ortaya çıkacak olan %20'lik anlaşmasız ayrılık ihtimaline piyasaların reaksiyonunun euro/sterlin1.00 sterlin/dolar ise 1.12 olacağı öngörülüyor.