İSTANBUL (A.A) - 15.02.2011 - Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB), dış ticaret yapan firmaların döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalara karşı VOB'u daha fazla kullanmalarını sağlamak amacıyla işbirliği protokolü imzaladı.
Protokol imza töreninde konuşan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, TİM olarak, kurların seviyesi ve kur riskinden korunma konularını yoğun bir şekilde kamuoyunun bilgisine getirdiklerini, geçen yıl liranın aşırı değerli olmasının Türkiye'nin rekabet gücüne verdiği zararı ifade ettiklerini ve Türkiye'de cari açığı ''patlatan'' bir dönem yaşadıklarını belirtti.
Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminin bu konuda yeni tedbirler aldıklarını ve kurda ideal seviyeye yaklaştıklarını dile getiren Büyükekşi, gelinen bu durumda bugün imzalayacakları protokol ile ihracatçıları kur risklerinden korunmaları için VOB hakkında aydınlatacaklarını belirtti.
Büyükekşi, dalgalı kur sisteminin ihracatçıları kur konusunda aktif davranmaya zorladığını belirterek, şunları kaydetti:
''Ancak ihracatçılarımızın kur risklerini yeterince hedge etmediklerini görmekteyiz. Bunun en büyük sebebi ise bilgi eksikliği olarak ön plana çıkıyor. İhracatçılarımız kur risklerini nasıl hedge edeceklerini bilmiyorlar. Ancak şu çok açık ki üretim ve pazarlama kadar ihracatın finansal yönü de çok önemli. Firmalarımız çok verimli ve uygun maliyetlerle üretim yapıyorlar. Güzel pazarlama kanalları buluyorlar. Son tüketiciye kadar ulaşabiliyorlar. Ancak kur riskini önemsemedikleri zaman, zaten çok ufak karları, kurlar yüzünden uçup gidebiliyor. İşte bunun önüne geçilmesi gerek. Biz de TİM olarak bu konuda üstümüze düşen görevi yerine getiriyoruz.
Geçtiğimiz ay içerisinde Halkbank ile forward protokolü imzalayarak, ihracatçılara uygun koşullarla forward işlemi yapabilmelerinin önünü açtık. Bugün VOB ile vadeli işlemler piyasası üzerine bir protokol imzalayacağız. Çok yakında da Eximbank ile opsiyon işlemleri üzerine bir çalışmamız olacak.''
Büyükekşi, yaptırdıkları ihracatçı eğilim anketi sonuçlarına göre, ihracatçıların yüzde 57'sinin Döviz riskini hedge etmek için bir enstrüman kullanmadığını, bu oranın ilk 500'de yer alan firmalarda yüzde 50 iken, ikinci 500'deki firmalarda yüzde 56 olarak gerçekleştiğini kaydetti.
Daha küçük firmalarda ise bu oranın yüzde 63'e çıktığına işaret eden Büyükekşi, şu bilgileri verdi:
''Küçük firmalar kur risklerine karşı daha fazla korunaksız durumdalar. Firmalarımıza neden döviz riskine karşı araç kullanmadıklarını sorduğumuzda, ithalatı olduğu için araç kullanmayanların oranı yüzde 37, bilgisi olmadığı için kullanmayanların oranı yüzde 23, araçların pahalı olmasından dolayı kullanamayanların oranı yüzde 20, kredi limiti yetersizliğinden dolayı kullanamayanların oranı yüzde 9. Biz bu noktada Vadeli İşlemleri, ihracatçılarımıza daha iyi anlatabilmek için VOB ile bir protokol imzaladık. VOB işbirliği ile eğitim programları, basın toplantıları, firmalarla özel eğitici toplantılar organize edeceğiz. 13 Genel sekreterliğimizin olduğu ve aynı zamanda yoğun ihracat yapan illerde VOB seminerleri yapacağız. Böylece o ildeki ihracatçılarımız vadeli işlemleri öğrenme fırsatını bulacak. Bu koşullarla birlikte daha fazla ihracatçı firma, vadeli işlemlere yönelecek. Kur riskinden kendisi koruyacak. Daha sağlıklı koşullarla ihracat yapmasının önü açılacak.''
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Büyükekşi, 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefi bulunduğunu ve o tarihte belki asgari ücretin 2 bin dolar olacağını belirterek, ihracatçıların kur farkından dolayı zarar etmelerini önleyerek daha fazla kar etmeleri halinde, Ar-Ge, tasarım, moda, marka ve inovasyona daha fazla yatırım yaparak katma değeri yüksek ürünleri satar hale gelmelerinin mümkün olacağını söyledi.
Büyükekşi, ne kadar ihracatçının VOB kullanacağına ilişkin bir hedeflerinin bulunmadığını, ancak yaptıkları işin sonuçlarını 3'er aylık dilimler halinde takip edeceklerini vurguladı.
-VOB YÖNETİM KURULU BAŞKANI KESTELLİ-
VOB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli de Türkiye'nin yaklaşık 300 milyar dolar dış ticareti bulunan büyük bir ekonomi olduğunu, girişimcilerin kurlardaki ani hareketlere karşı koruma sağlayacak finansal enstrümanları kullanmasının büyük önem taşıdığını kaydetti.
Türk ihracatçısının bugüne kadar çeşitli nedenlerle VOB'dan uzak durduğunu, ama bugün artık uygun bir iklim oluştuğunu belirten Kestelli, en büyük sorun olan vergilendirme sorununun geçen yıl ortadan kalktığını, kendilerinin de döviz kontratlarında teminat oranını bir miktar düşürdüklerini belirtti.
Kestelli, ''Bu protokolle başlatmayı planladığımız eğitim ve tanıtım çalışmalarının fayda sağlayacağını ve 50 bine yakın ihracatçımızın önemli bir kısmının VOB'u kullanmaya başlayacağını düşünüyoruz'' dedi.
VOB'un işlem hacminin geçen yıl 430 milyar lirayı aştığını, ancak gerçek başarıyı reel sektöre katkı sağlayarak yakalayacaklarına inandığını ifade eden Kestelli, ''VOB döviz sözleşmelerinin işlem hacmini artırarak bunları ihracatçılarımızın daha fazla kullanmasını hedefliyoruz. Bu yılın ilk yarısında açmayı planladığımız opsiyonlar, kur riski taşıyan tüm Türk girişimciler için önemli bir dayanak olacak'' dedi.
VOB Genel Müdürü Çetin Ali Dönmez de, gelişmiş ülkelerde ihracatçıların yüzde 90 oranında bu enstrümanı kullandığını, Türkiye'de de 50 bin civarında ihracatçı potansiyeli bulunduğunu belirtti.
İlk hedeflerinin bu piyasanın ihracatçı tarafından bilinmesini sağlamak olduğunu ifade eden Dönmez, teminat oranlarını indirdiklerini ve yüzde 9 civarında olan bu oranla ilgili tanıtım faaliyetlerinin ardından gelen taleplere göre adım atabileceklerini kaydetti.
Dönmez, ihracatçıları bu konuda yönlendirmek üzere ''Alo VOB Hattı'' açacaklarını da bildirdi.