Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türkiye'nin 2023 ihracat hedefinin 545 milyar dolar, ithalat hedefinin de 625 milyar dolar olduğunu bildirdi.
Büyükekşi, Swissotel'de düzenlediği basın toplantısında, ''2023 500 Milyar Dolar İhracat Hedefi Stratejik Planı'' hakkında bilgi verdi.
Bu çalışmaya 2009 yılı başında başladıklarını ve 1,5 yılda ihraç birliklerinin yanı sıra sivil toplum örgütü başkanları, 10 Bakanlık Müsteşarlığı, Merkez Bankası, TÜBİTAK, Eximbank gibi birçok kurum ve kuruluşla birlikte çalıştıklarını ve yaklaşık 100 toplantı yaptıklarını anlatan Büyükekşi, çalışma sonunda bir ana kitabın yanı sıra 24 sektör için 250'er sayfalık kitaptan yaklaşık 3 bin sayfalık bir doküman ortaya çıktığını kaydetti.
Büyükekşi, projeye başlarken değişimi gerçekleştirmek, geleceği tasarlamak vizyonuyla yola çıktıklarını, ''4 İ'' olarak hedeflediklerinin ''isabet 500 milyar dolar, istikbal 2023, istikamet tüm dünya ülkelerine ihracat yapmak, ilelebet ihracat'' olduğunu belirtti.
Hedeflerinin 2008'de 132 milyar dolar olan ihracatı 2023'de 500 milyar dolara çıkarmak olduğunu ifade eden Büyükekşi, geçmiş 10 yıla baktıklarında 2000'de yaklaşık 28 milyar dolar olan ihracatın, 2008'e kadar ortalama artış hızının yüzde 21 düzeyinde bulunduğunu, Türkiye'nin 2000'de dünya ticaretinden aldığı payın da binde 5 olduğunu kaydetti.
Büyükekşi, stratejik planda 2009-2013 arasına atılım, 2013-1018 arasına yatırım, 2018-2023 arasında liderlik olarak hedef koyduklarını belirtti.
Türkiye'nin şu anda dünyada 17. büyük ekonomi olmasına karşın ihracatta 31. sırada olduğunu ve bu çalışmaların önem kazanabilmesi için ülkenin en azından ilk 20 ihracatçı ülke arasına girmesi gerektiğini ifade eden Büyükekşi, Türkiye'nin şu anda binde 8 olan ihracattaki payını 15 yılda ikiye katlaması gerektiğini söyledi.
Büyükekşi, Türkiye'nin yüksek teknoloji ürünü ihracatındaki payının da yüzde 7,2 olduğunu belirterek, ''Oysa birinci ülke olan Filipinler'de bu oran yüzde 94,5, Tayvan'da yüzde 85, Malezya'da yüzde 84, Çin'de yüzde 35'dir'' dedi.
-2023'DE DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİR BÜYÜKLÜĞÜ 113 TRİLYON DOLAR-
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, önümüzdeki dönemde mal ticaretinin nasıl olacağı yönünde bir dış ticaret senaryosu gerçekleştirdiklerini ve buna göre 2013 yılında 16,1 trilyon dolar, 2018'de 23,7 trilyon dolar, 2023'de de 34,3 trilyon dolar olmasını öngördüklerini belirterek, bu senaryoda 2009-2013 arası dünyadaki büyümenin 2,1, 2014-2018 arası 3,5, 2019-2023 arasında 3,4 olacağının hesaplandığını söyledi.
Bu senaryoda Türkiye'nin de içinde olduğu gelişen ülkelerin 2013'e kadar 4,7, 2014-2018 arasında 5,8 ve 2018-2023 arasında da 5,3'lük bir büyümeyi hedef aldıklarını anlatan Büyükekşi, 2009-2023 arasında dünya ekonomisindeki gelir büyüklüklerine baktıklarında da 67 trilyon doları gelişmiş ülkeler, 46 trilyon doları da gelişen ülkelerden olmak üzere 2023'de 113 trilyon dolar olacağını varsaydıklarını anlattı.
Büyükekşi, dünya geliri içinde gelişmekte olan ülkelerin payının yüzde olarak artacağını da vurguladı.
Dünya ticaret öngörülerine baktıklarında 2008 yılında 15,8 trilyon dolar iken 2023'de 34,3 trilyon dolarlıklık bir dış ticaret öngörü hedefi aldıklarını dile getiren Büyükekşi, burada daha muhafazakar bir senaryoya göre hareket ettiklerini söyledi.
-İHRACATTA SANAYİNİN PAYI ARTACAK-
Büyükekşi, gelecek öngörülerinde gelişmekte olan ülkelerin ağırlığının yanı sıra rekabetin de artacağını varsaydıklarını ifade ederek, şunları kaydetti:
''Tarım payında düşüş, sanayinin payında artış olacağını öngördük. Özellikle dünya ticaretinde yüzde 4 yeni sektörler ağırlığa sahip olacak. Bugün Türkiye'nin, teknolojik dönüşümde geciken, fiyatta rekabet etmeye çalışan, dışarıya bağımlı ve daha çok kapasite açığına odaklanan bir yapısı var. Bunu yarın özellikle vizyoner, yüksek katma değer elde eden, Ar-Ge ve tasarım yapan, verimli ve etkin olmaya odaklanan bir yapı olması gerektiğini öne sürdük. Yine ülke konumlaması olarak bugün fasoncu, ürün odaklı ve yerel üretici durumundayız.
Bunu da yarın pazarı set eden, tüketici odaklı ve global markalar çıkarmaya hedefleyen bir yapı olması gerektiğini öne sürüyoruz. İş yapış şekli olarak biz şu anda kısa vadeli çözümler üreten, bürokraside çok başlılık ve koordinasyon eksikliği yaşayan bir ülkeyiz. Bunda da yarın stratejik düşünce ve uzun vadeli planlar yapan ve paydaşlar arasında koordinasyonu en üst düzeye taşıyan ve sinerji üreten bir ülke olmayı hedefledik.''
-18 STRATEJİK HEDEF-
Büyükekşi, her yıl ihracatı ortalama yüzde 12 büyütebilmeleri, dünya ticaretinde binde 8 olan payı 2013'de yüzde 1, 2018'de yüzde 1,25, 2023'de de 1,5'e çıkarabilmeleri halinde 500 milyarlık ihracat hedefine ulaşabileceklerini ifade ederek, ''Burada 3 önemli konu ortaya koyduk; Biri rekabet gücünü artırmak, ikincisi istihdamı artırmak, üçüncüsü de bölgesel gelişimi temin etmek. Burada 4 perspektifimiz, 10 tane ana odağımız, 18 tane stratejik hedef koyduk. Bu hedefleri bir yol haritasına yatırdık ve kendimize 72 ölçüt belirledik. Dinamik bir çalışmayla planı her yıl başarı seviyelerine göre yönetip tekrar revize edeceğiz'' diye konuştu.
Mehmet Büyükekşi, Türkiye'nin 2009'da 17. olan dünya ekonomisindeki sıralamasını 2023'de 10. sıraya yükseltmeyi hedeflediklerini de belirterek, şu bilgileri verdi:
''Şu anda ihracatın GSMH içindeki payı 16,5 düzeyinde. İhracatta dünyada ilk 20 içinde olmamız için bunun yüzde 25 seviyelerine gelmesi lazım. İthalatın ihracatı karşılama oranında hedefimiz yüzde 80. İthalatta da öngördüğümüz 2013 yılında 245 milyar dolar, 2018'de 361 milyar dolar, 2023 yılında da 625 milyar dolar. Yıllık ihracat artışı ortalama yüzde 12, dünya ticaretinden almak istediğimiz pay da yüzde 1,58. Şu anda hedef pazarlardaki pazar payımız 0,17. Bunu 2023'de yüzde 1,25'e ulaştırmayı hedefliyoruz.
Şu anda 25 milyar doların üzerinde ihracat yaptığımız ülke yok. 2008 itibariyle 4 ülkeye çıkarmak istiyoruz. Örneğin 1-5 milyar dolar arasında ihracat yaptığımız ülke sayısı şu anda 21. Bunu 50'ye çıkarmayı hedefliyoruz. Şu anda yurt dışında 2008-2009 itibariyle 2000 mağazamız var. 2013 yılında hedef bunu 5000'e, 2023'de de 20 bine çıkarmak. 2008 itibariyle binde 71 olan Ar-Ge harcamalarının GSYH oranının yüzde 2'ye, özel sektör tarafından gerçekleştirilen Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamalarına oranını da yüzde 48'den yüzde 60'a çıkmasını hedefliyoruz. 2008 yılı itibariyle elektrik enerjisi kurulu gücünün yeterliliği 41 bin 817 megavat. Bunun 2013 yılında 53 bin megavat olmasını hedefliyoruz.''
-SEKTÖREL HEDEFLER-
Büyükekşi, 3 alt sektöre ilişkin bilgi verirken de, 2008 yılı ihracatı 17,9 milyar dolar olan otomotiv sektörünün 2023 hedefinin 75 milyar dolar olduğunu belirtti.
Sektörün dünya pazarından aldığı payın yüzde 1,56 olduğunu, 2023'de 2,40 pay almayı planladığını ve sektörün 2000-2008 arasında ortalama yüzde 36,4 büyümesine karşın 2008-2023 arasında koyduğu ortalama büyüme oranının yüzde 10 olduğuna dikkati çeken Büyükekşi, otomotiv sektörünün dünyadaki ticaretinin 1,1 trilyon dolar olduğunu, 2023'de de 3,1 trilyon dolar olacağını varsaydıklarını kaydetti. Büyükekşi, sektörün dünya ticaretindeki payının da 1,56'dan 2,40'a çıkacağının öngörüldüğünü söyledi.
Mehmet Büyükekşi, makine sektöründe ise 8,6 milyar dolar olan 2008 yılı ihracatının 2023'de 100 milyar dolara çıkarılmasının hedeflendiğini dile getirdi. Sektörün dünya ticaretinden aldığı payın binde 58 olduğunu ve bunu 2,63'e çıkarmayı, Türkiye ihracatındaki payını da 6,9'dan 18,34'e yükseltmeyi hedeflediklerini ifade eden Büyükekşi, sektörün dünyadaki ticaretinin 1,4 trilyon dolar olduğunu, 2023 yılında ise 3,8 trilyon dolar olacağını öngördüklerini kaydetti.
Büyükekşi, hazır giyim sektöründe ise 2008 ihracatının 13,2, 2023 yılı hedefinin 52 milyar dolar olduğunu, sektörün dünya ticaretinden aldığı payın yüzde 3,11'den 2023'de 4,19'a çıkarılmasının hedeflediğini söyledi. Sektörün 2000-2008 arasında ortalama yüzde 10 büyüdüğünü, 2008-2023 arasında da ortalama yüzde 10,3 büyümeyi planladığını belirten Büyükekşi, sektörün ihracattan aldığı payın 2008'de yüzde 13 olduğunu ve bunun 9,54 seviyesinde olmasını öngördüklerini söyledi.
Büyükekşi, sektörler olarak 2023 hedeflerine baktıklarında da, bitkisel ürünler 37,5 milyar, demir çelik 55 milyar, tekstil 20 milyar, kimyevi maddeler 50 milyar, elektrik-elektronik 45 milyar ve yeni sektörler 15 milyar dolar olmak üzere 24 sektör alt alta konulduğunda toplam 545 milyar dolar bir ihracat hedefi ortaya çıktığını belirtti.
Bu hedefe giderken de 2013'de yüzde 1, 2018'de yüzde 1,15, 2023'de yüzde 1,58, dünya ticaretinden pay almayı hedeflediklerini ifade eden Büyükekşi, sektörler toplamında ihracat rakamlarının 2013'de 167 milyar dolar, 2018'de 293 milyar dolar, 2023'de 545 milyar dolar olarak öngörüldüğünü kaydetti.
-24 SEKTÖRÜN HEDEF PAZARI RUSYA-
Büyükekşi, hedef pazarlarla ilgili 24 sektörün tamamının kendisine Rusya'yı hedef pazar olarak seçtiğini, 22 sektörün ABD'yi, 17 sektörün Almanya ve Irak'ı, 16 sektörün de Çin, İngiltere, İran ve Suriye'yi seçtiğini belirtti.
Yeni sektörler olarak uzay, havacılık, savunma sanayi, bilgi ve iletişim sektörleri, tıbbi hassas optik aletler, hastane ekipmanları, yenilenebilir enerji, çevre teknolojileri ve malzeme teknolojilerine dikkati çeken Büyükekşi, bu sektörlerde yaklaşık 15 milyar dolarlık bir ihracat hedeflediklerini kaydetti.
Büyükekşi, Türkiye'nin 2023 yılında yaklaşık 25 bin doların üzerinde GSMH'nın olmasının planlandığını, bunun gerçekleşebilmesi için özellikle teknoloji ve bilgi yoğun sektörlere önem vermeleri gerektiğini söyledi.
-SAVUNMA SANAYİ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ KURULACAK-
Türkiye'nin rekabet edebilmesi için orta ve düşük teknolojiden, orta ve yüksek teknolojiye geçmesi gerektiğini belirten TİM Başkanı Büyükekşi, katma değeri yüksek ürünleri üretebilmek için Ar-Ge, inovasyon ve tasarıma önem verilmesi gerektiğini, havacılık, uzay ve savunma sanayine ilişkin ilk adımı atarak önümüzdeki günlerde Savunma Sanayi İhracatçılar Birliğini kuracaklarını bildirdi.
Büyükekşi, bugün CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na strateji planının sunumunu yapacaklarını, daha sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'ye de sunumu tekrarlayacaklarını dile getirerek, strateji planının bir siyasi partinin çalışması değil, partiler üstü olduğunu göstermek ve toplumun her kesiminin sahiplenmesini sağlamak istediklerini söyledi.
TİM içinde bir Strateji Ofisi kurduklarını ve bu çalışmanın Türkiye ve dünyadaki gelişmelere göre ofis tarafından 6 ayda bir veya her yıl revize edileceğini kaydetti.
Büyükekşi, ''2023 ihracat stratejisinin bir ulusal politika haline gelmesi, kamu kuruluşlarının 5 yıllık stratejik planlarına 2023 stratejik hedeflerini almaları, 2023 ihracat stratejisini Yüksek Planlama Kurulu'nun gündemine taşımak ve son olarak da ilgili bakanlık ve kamu kuruluşlarının ihracat strateji haritasındaki tanımlı rol ve koordinasyonu için 2023 Strateji ofislerinin ve proje ekiplerinin kurulması gerekiyor'' dedi.
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Büyükekşi, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odasının (İSMMMO) raporundaki ''ihracata konu ürünlerin üretiminde kullanılan 'ekipman, girdi ve hammaddenin' büyük bir çoğunluğunu ithalatın oluşturduğu'' yönündeki değerlendirmesine ilişkin soru üzerine, 2023 yılı için hedeflenen 625 milyar dolar ithalat, 500 milyar dolar ihracat olması halinde bu savın geçersiz olacağını söyledi.
''Türkiye bugün ihracat hiç yapmasın ithalat sıfır olacak mı?''diye soran Büyükekşi, burada bazı şeylerin yanlış aksettirildiğini, Türkiye'de binlerce firmanin hiç ihracatı bulunmadığını, ancak bütün aramalı maddesini ithal ettiğini, bunu da yurt dışından gelen ithal ürünlerle rekabet edemediği için yapmak zorunda kaldığını söyledi.
Büyükekşi, Irak'a ihracat artışının yüzde 40 olduğunu ve 7,5 milyar dolar ile ülke sıralamasında 4. sırada yer alacağını belirtti.