Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un (S&P) dün, devasa bütçe açığını gerekçe göstererek ABD'nin uzun vadeli kredi notu görünümünü ''durağan''dan ''negatif''e çevirmesi ve ''AAA'' olan uzun vadeli kredi notunu düşürebileceği uyarısına farklı tepkiler geldi.
ABD Başkanı Barcak Obama yönetimi, S&P'nin kararını, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasındaki işbirliği için memnuniyet verici bir çağrı olarak değerlendirdi.
Obama'nın sözcüsü Jay Carney, Beyaz Saray'ın, Başkan Obama ve Kongre'nin sorunun farkında olduğu için siyasi sürecin S&P'nin beklentilerini aşacağına inandığını ifade etti.
ABD Başkanı Obama yönetiminin Ekonomik Danışma Konseyi Başkanı Austan Goolsbee ise, kuruluşun uyarısını önemsiz gibi göstermeyi seçti. CNBC'ye konuşan Goolsbee, ''Siyasi bir karar, bu karara katılmıyoruz'' dedi.
Wall Street'den bazıları da kuruluşun uyarısını önemsiz gösterme çabasına girdi.
San Francisco merkezli yatırım şirketi SCM Advisors'ın baş yatırım yetkilisi Robert Bishop da, ''Bir tüzel varlık benzer sürdürülemez borç sorunlarına sahipse, bu tüzel varlığın çok uzun zaman önce kredi notu indirilmeliydi. Kredi notu açısından bakıldığında, görünümün negatif olması dünyanın sonu değil. Örneğin Japonya'nın 'AA-' olan kredi notu'' diye konuştu.
S&P, ocak ayında 2002'den bu yana ilk kez Japonya'nın ''AA'' olan uzun vadeli kredi notunu bir basamak indirerek ''AA-''ya çekmiş, görünümünü ise ''durağan'' olarak belirlemişti.
Ancak ABD'nin aksine Japonya'nın borcunun neredeyse tamamı Japon yatırımcılarının denetiminde bulunuyor. Bu da Japonya'nın finansman için yabancılara bağlı olmaya ihtiyacı bulunmadığı anlamına geliyor.
Bazı piyasa uzmanları ise S&P'nin uyarısının dikkate alınması gerektiğine işaret etti. DoubleLine şirketinin Üst Yöneticisi Jeffrey Gundlach, S&P'nin uyarısının, ''siyasetçileri harcamaları kısma ve vergileri yükseltme programını uygulamaya geçirmede teşvik edici bir etkisi olması gerektiğini'' ifade etti.
California merkezli Merk Hard Currency Fund Başkanı Axel Merk, kuruluşunun uyarısını, ''ABD'de yapmaya ihtiyacımız olan bir uyandırma çağrısı'' diye değerlendirdi.
Dünyanın en büyük tahvil fonu PIMCO, geçen ay 236 milyar dolar tutarındaki Total Return Fund'daki bütün ABD Hazinesi tahvillerini sattığını açıklamıştı.
PIMCO'nun baş yatırım yetkilisi Bill Gross, faiz oranlarının yükselmesini, doların düşmesini ve ABD'nin AAA olan uzun vadeli kredi notunun eninde sonunda düşmesini beklediğini ifade etti. PIMCO Üst Yöneticisi (CEO) Mohamed El-Erian, ''Bu yeni uyarı, ABD'nin yüksek borçlanma maliyetlerinden kaçınmak ve küresel ekonomide merkezi rolünü sürdürmek için mali durumunu daha iyi kontrol etmeye ihtiyacı olduğunu vurguluyor'' dedi.
-BÜTÇE SAVAŞI-
S&P'nin kredi notunu düşüreceği uyarısı, ABD'nin 1,4 trilyon dolarlık bütçe açığı (GSYH'nin yüzde 10'u) ve 14,27 trilyon dolar seviyesindeki kamu borç yükünü kontrol altına almada Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasındaki mücadeleyi artıracağına dikkat çekiliyor.
Beyaz Saray yönetimi, geçen hafta harcamaları kısarak ve zenginlerden alınan vergileri artırarak 12 yılda bütçe açığını 4 trilyon dolar azaltmayı planladığını açıklamıştı. Cumhuriyetçiler ise harcamaların daha fazla kısılmasını istiyor, ancak vergi artışına karşı çıkıyorlar.
Beyaz Saray ve Kongre'nin Kasım 2012'deki seçimlerden önce bütçe açığını azaltacak bir plan üzerinde anlaşma şansının çok az olduğunu değerlendiren S&P, bütçe açığını kısma planının 2014 yılında ya da daha sonrasında uygulamaya konulacağından da emin değil. Ne Beyaz Saray ne de Cumhuriyetçilerin planının bütçe açığı sorununu halletmede yeterli olmadığını bildiren kuruluş, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasındaki gerginliğin, bu partilerin uzun vadeli çözüm üzerinde birlikte çalışıp çalışmayacakları konusunda şüphelere yol açtığını belirtti.
S&P'den David Beers, ''Partiler arasındaki uçurum, hiçbir zaman şimdiki kadar derin değildi. Bu uçurumu kapatmak birçok siyasi irade gerektiriyor'' dedi.
Hazine Bakanı Timothy Geithner, hükümetin 16 Mayıs'tan önce federal borç limitine ulaşacağını açıklamıştı.
Kongrenin gelecek birkaç hafta içinde federal borç limitini artırmak için bir oylama yapması gerekiyor. Cumhuriyetçiler ise borçlanma tavanının artırıldığı bir ortamda daha fazla harcama kesintisi yapılmasını istiyor. Demokratlar, yaz ortalarına kadar borç limitinin artırılamaması durumunda, ülkenin borçlanma maliyetinin yükseleceği, bunun da toparlanmaya zarar vereceği uyarısında bulunuyor.
Geithner ve Cumhuriyetçi liderler pazar günü Obama yönetimine, Kongre'nin, ülkenin borcunu ödeyememe gibi bir duruma düşmesinin önüne geçmek için zamanında hükümetin federal borç limitini yükselteceği garantisi verdi.
Ancak Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi Çoğunluk Lideri Eric Cantor, dün S&P'nin açıklamasının, ''Kongre'den körü körüne borç limitini yükseltmesini isteyen Washingtondakilere uyandırma çağrısı'' olduğunu söyleyerek, Cumhuriyetçilerin sadece, Beyaz Saray'ın ''federal harcamaları derhal azaltacak ciddi reformları kabul etmesi ve borçlanma kültürüne son vermesi halinde'' borçlanma limitini yükseltmeye olumlu bakacağını ifade etti.
ABD Kongresi geçen hafta yayımladığı bir raporda S&P ve Moody's gibi kredi derecelendirme kuruluşlarını, karmaşık tutsata (mortgage) dayalı menkul kıymetlere uyguladıkları yüksek kredi notlarını düşürdükleri zaman finansal krizi başlatmakla suçladı.
S&P, Mayıs 2009'da, İngiltere'nin toplam borcunun dört yılda ikiye katlayabileceğini gerekçe göstererek bu ülkenin ''AAA''olan uzun vadeli kredi notunun görünümünü ''negatif''e çevirmişti.
-S&P'NİN KARARI-
S&P, dün yaptığı açıklamada, ABD'li siyasetçilerin, ülkenin orta ve uzun vadeli bütçe güçlüklerini çözmede anlaşmaya varamama riski bulunduğuna dikkati çekerek, çok büyük boyuttaki bütçe açığını kontrol altına almada siyasetçilerin anlaşamamasının çok ciddi sonuçları olacağı uyarısında bulundu.
ABD'nin uzun vadeli kredi notu görünümünü ilk defa ''durağan''dan ''negatif''e çeviren kuruluş, ABD'nin esnek ve yüksek gelire sahip ekonomisinin büyümeyi teşvike yardımcı olduğu, buna karşılık artan bütçe açığının gelecek iki yılda bu olumlu göstergeleri gölgeleyebileceğine işaret etti.
ABD'nin mali sorunlarını giderecek bir planı olmadığını vurgulayan S&P, şu anda teyit ettiği ABD'nin ''AAA'' olan uzun vadeli kredi notunu üçte bir olasılıkla iki yıl içinde düşürebileceğini bildirdi.
ABD'nin ''AAA'' olan uzun vadeli kredi notunda olası bir indirim, kredileri daha pahalı hale getirerek ve daha zor kredi bulunmasına yol açarak bu ülkenin ekonomisine olumsuz yansıyabilir. ABD'nin ''AAA'' olan uzun vadeli kredi notunun düşürülmesinin, bu ülkenin dünyanın en güçlü ekonomisi statüsüne ve doların küresel para olma rolüne zarar verebileceğine de dikkat çekildi.