Enflasyon hesabının şifreleri
Eski TÜİK Başkanı Ensari mayıs ayı enflasyon hesabında giyim ve ayakkabı kalemlerinin yanlış hesaplandığını iddia etti; TUİK ise 'Hesaplarda hata yok' dedi
Eski TÜİK Başkanı Sıddık Ensari mayıs ayı enflasyon rakamının yanlış hesaplandığını açıkladı; erik - kiraz kalemlerinin ardından ayakkabı ve giyim kalemleri de enflasyon hesabında gündeme oturdu.
Bilindiği üzere TÜİK'in verilerine göre, Mayıs ayı itibarıyla yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 7,17, ÜFE'de yüzde 9,63 olduğu açıklandı. Bu yıl beş ayda, TÜFE'de yüzde 4,93, giyim ve ayakkabı kalemi mayıs ayında yaklaşık 11.4'lük artış gösterdi.ÜFE'de yüzde 6,20 oranında artış gerçekleşti.
-Giyim ve ayakkabıda soru işaretleri
Yine TÜİK'in verilerine bakıldığında mayıs ayı enflasyon rakamında giyim ve ayakkabı yüzde 11,68'lik yükseliş sergilediği görülürken; alt kalemlere bakıldığında ise bu farkı yaratabilecek kadar fazla sayıda bir kalemin olmadığı göze çarptı.
Enflasyon hesaplanamsında baz alınan 64 maddeden 10 tane maddenin % 0 - 1 arasında arttığı, 18 madde ise % 1 - 2 ve % 3-4 arasında artış gösterdiği, 4 maddenin ise % 7 - 10 artış kaydettiği ortaya çıktı. Buradan yola çıkıldığında ise yüzde 10'un üstünde olan pek fazla kalem yokken giyim ve ayakkabıdan nasıl yüzde 11.7'lik bir artışın geldiği kafalarda soru işareti uyandırdı.
-Ensari: "Algoritmik olarak bu rakam mümkün değil"
"Algoritmik olarak yüzde 11.7 gibi bir rakamın çıkması mümkün değil." diyen eski TÜİK Başkanı Sıddık Ensari, "64 madde eğer yüzde 10'un altında artış gösteriyorsa bir 64 madde de yüzde 10'un üstünde artmalı ki bu oran yüzde 11.7'yi yakalasın." açıklamasında bulundu.
Büyük bir ihtimalle ya programda hata olmuştur ya da rakamlar müsvetteden aslına yanlış geçirilmiştir." yorumunda bulunan Ensari "Ama yine de yöneticilerin bu hatayı atlamaması lazım." dedi.
-Bürümcekçi: Mevsim dönüşü iddiası giyim ve ayakkabı için geçerli değil
EFG Baş ekonomisti Haluk Bürümcekçi de Bloomberg HT'nin haberinin ardından olayı araştırdığını belirterek artışların 11.7'lik artışı karşılayacak düzeyde olmadığı yönünde görüş bildirdi. Börümcekçi; mevsim dönüşlerinde erik ve kiraz örneğinde olduğu gibi bir önceki aya göre ürün fiyatları baz alınamadığı için bu tür hataların olabildiğini fakat bu durumun giyim ve ayakkabı için geçerli olmadığını vurguladı. "11.7'lik artış bence doğrudur." diyen Börümcekçi; "Mevsimlik eğilimlerle rakam uyumlu, revize ettirecek bir durum yok. Olsa olsa orada verilen fiyat bilgileri yanlıştır." yorumunda bulundu.
-Altuğ: Kesinlikle bir hata yok
BGC Partners ekonmisti Özgür Altuğ ise "Kesinlikle bir hata yok." diyerek "TÜİK bize her ay 800'den fazla malın fiyatını açıklıyor. Biz aylık dğeişimlere bakıp diyoruz ki sadece bayan t-shirtüne ya da erkek ayakkabısına yüzde 10'a yakın artış var. Nasıl oldu da giyim - ayakkabı yüzde 11.7 çıktı. Geçen yılın mayıs ayına bakıldığında da aynı durumla karşılaşırız. Düz mantıkla bakıldığında hatalı görülebilir ama bunun iki büyük nedeni var birincisi mayıs ayı sezon geçişi olduğu için özellikle tekstil grubu içinde fiyat ağırlıkları değişkenlik gösterir. Bütün kışlık ürünlerin payı neredeyse sıfıra düşer. Yazlık ürünler ise yüzde 100'e yakın bir yere doğru gider. Dolayısıyla t-shirt ve gömleğin endeks içi fiyat katkısı çok yüksek olur. Asıl önemli olan ikinci neden ise salt fiyat değişimi olarak bakılmasıdır. Halbuki TÜİK endeksleme yaparak bakar. Bu elimizde kullandığımız endeksler de 3=100 endeksleridir. Dolayısıyla nominal değil de endeksleyerek baktığımızda TÜİK hesabının doğru olduğunu göreceksiniz." açıklamsında bulundu.
-TÜİK Başkanı Toprak: "Rakamlarda kesinlikle yanlışlık yok"
Konuyla ilgili Bloomberg HT'ye konuşan TÜİK Başkanı Ömer Toprak "Hesaplama sistemimizin bilinmesi lazım. Rakamlarda kesinlikle bir yanlışlık yok. Daha sonra sonra ayrıntılı açıklama yapacağız. dedi.