Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB) uluslararası danışmanlık şirketi Deloitte ile birlikte şirketlerin Türk Ticaret Kanunu'na ne kadar hazır olduklarını görebilmek için yaptığı anket çalışmasına göre Türk şirketlerinin yüzde 88'i risklere karşı hazırlık yapmıyor.
Anket çalışmasına ilişkin TOBB'dan yapılan açıklamaya göre, birliğin internet sitesinden firmalarla yaptığı ''TTKMetre'' isimli ankete 51 ilden bine yakın firma katıldı. Katılan firmaların yüzde 80'i anket sorularının tamamını cevaplandırdı.
Anket sonuçları, şirketlerin, iş yapış sürecini değiştirecek, kurumsal yönetişim, şeffaflık ve uluslararası standartlar getiren yeni Türk Ticaret Kanunu'na uyum sürecinin başında olduğunu gösteriyor. Şirketlerin yüzde 14.8'i geçer not alırken, yüzde 85.2'sinin yeni kanuna hazır olmadığı ortaya çıktı. 10 üzerinden 7 geçer not olarak baz alındığında, mevcut şirketlerin değerlendirme ortalama notunun 4.38'de kaldığı görüldü.
Yeni Türk Ticaret Kanunu'na hazırlık sürecinde anonim şirketler limitedlere oranla daha aktif görülürken, 250 ve daha üstü çalışan sayısı olan şirketlerdeki hazırlığın genel ortalamanın çok üstünde olduğu dikkati çekti. 10'dan az çalışanı olan KOBİ'lerde genel ortalama 3 bandında olurken, çalışan sayısı ve ciro açısından büyük şirketlerde bu oranın ortalama 6 baz puanda olduğu görüldü.
-Risklere ''duyarsız'', teknolojiye ''meraklı''-
Yeni Türk Ticaret Kanunu her sermaye şirketinin bir internet sitesi açmak, şirketin internet sitesi mevcutsa bu sitenin belli bir bölümünü kanunda belirtilen asgari hususları yayımlanmasına ayırmak ve elektronik dosyaları yedeklemeyi zorunlu kılıyor. Anket sonuçları da şirketlerin teknolojik altyapı açısından diğer tüm kriterlere göre daha hazırlıklı olduğunu gösteriyor. Ankete katılan şirketlerin yüzde 70'nin web sitesi bulunurken, yine yüzde 70 gibi yüksek bir oranı gerekli bilişim güvenlik alt yapısının mevcut olduğunu ifade ediyor.
Teknolojiyi yakından takip eden şirketlerin, olası ekonomik ve diğer risklerin takibinde ve önlem alınmasında ise daha ''hantal'' davrandıkları göze çarpıyor. Küresel risklerin arttığı, Döviz ve emtia fiyatlarında hızlı ve öngörülemeyen dalgalanmaların yaşandığı dönemde Türk şirketlerinin yüzde 88'i olası ekonomik risklere karşı herhangi bir hazırlık yapmıyor. Yüzde 12'si ise şirketin gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlemler ile çarelerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla bir ekip kurduğunu ifade ediyor.
Şirketlerin yüzde 25'inde iş akış süreçlerini izlemek ve yönetim kurulunu bilgilendirmek üzere iç denetim birimi mevcut. İç denetim birimi aktif ve ağırlıklı olarak büyük ölçekli firmalarda uygulanıyor.
-En hazırlıklı iller Kocaeli ve İzmir-
Şirketlerin yapısını ve işleyişini kökten değiştirecek olan ve Temmuz 2012 tarihinden itibaren aşama aşama yürürlüğe girecek Türk Ticaret Kanunu'na ülkemizdeki şirketlerin yüzde 85'i hazır değil.
Anket sonuçları sektörel olarak kimya, plastik, kağıt ve gıda sanayilerinin, il bazında ise İzmir ve Kocaeli'ndeki şirketlerin yeni Türk Ticaret Kanunu'na daha hazırlıklı olduğunu gösteriyor.
Yeni kanun 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren gerek ticari defterlerin tutulmasında, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartlarının uygulanmasını zorunlu kılıyor.
Ankete katılan firmaların yüzde 64 gibi yüksek bir oranı bu konuda yükümlülükleri bildiklerini belirtirken, yüzde 29'u Uluslararası Finansal Raporlama Standartları'na (UFRS) aşina olduğunu bildiriyor. Şirketlerin yalnızca yüzde 15'i yeni muhasebe sistemine uyum için kaynak ayırıyor veya ayırmayı planlıyor.
-Şirkete borçlanmalar azalmakla birlikte devam ediyor-
Yeni Türk Ticaret Kanunu, şirketlerde yaygın olan ''Ortaklar cari hesabı'' uygulamasını kaldırarak, anonim ve limited ortaklıklarda pay sahibine ve ortağa ''şirkete borçlanma yasağını'' getiriyor.
Anketi cevaplandıran şirket yetkililerinin yüzde 50'si şirket ana sözleşmelerini yeni kanun ile uyumlu hale getirmeleri gerektiğini bildiklerini vurgularken, yüzde 40 gibi bir oran yönetici, ortak ve yakınlarının şirkete borçlanmaya devam ettiğini ifade ediyor.
Şirketlerin yüzde 20'si yöneticilerine ücret, huzur hakkı, ikramiye, kar payı şeklinde yapılan ödemelere ana sözleşmede veya genel kurul bilgilendirmelerinde yer verirken, şirketlerin yüzde 15'inin genel kurul yönergesi, yüzde 35'inin teşkilat yönetmeliği bulunuyor. Şirketlerin yüzde 55'i yıllık faaliyet raporu hazırlarken, yüzde 35'i 1 Mart 2013 tarihine kadar bağımsız denetçi seçimi için hazırlıklara başlamış durumda.