KUTAY KORAP
Salgının birçok sektörü olumsuz etkilediği 2020 yılı Borsa İstanbul'un tarihinde yatırımcı tabanının genişlemesinin yanında, aracı kurumların finansal sonuçlarının da hızla yükseldiği bir yıl olarak kayıtlara geçti. Özellikle yılın son çeyreğinde aracı kurumların kârlarını katladığı görüldü.
2020 yılının dördüncü çeyreğine dair finansalların son gönderme tarihi yaklaşırken, banka ve aracı kurumların büyük bir çoğunluğu bilançolarını paylaştı. Şirketler yıllık ve çeyreklik karlılıklarında son dönemlerin en iyi performansını sergiledi. 5 aracı kurumun kârlılığı çeyreksel bazda yüzde 31, yıllık bazda ise yüzde 258 arttı.
Yatırımcı borsaya akın etti
Pandemi etkisi ile olağan dışı dönemlerin yaşandığı sermaye piyasalarında, yatırımcı davranışları ve beklentilerinde de yenilikler gözlemlendi. Birçok ülkede faizlerin sıfıra yakınsaması, bol likidite ve cazip değerlemeler yatırımcıları sermaye piyasasına çekti. Düşük faiz ortamı ve genişleyici politikalar ile yatırımcıların getiri arayışları, pay piyasalarındaki olumlu havanın önemli motivasyonu oldu.
Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre 2020 yılının Ocak ayında 1,2 milyon olan yatırımcı sayısı, bir yılda 2 milyon 156 bine çıktı.
— MKK (@MerkeziKayitTur) January 16, 2021
Halka arzlardan pozitif katkı
Sermaye piyasalarında yatırımcı sayısının artmasındaki en önemli katkı hızlanan halka arzlardan geldi.
Yatırımcının tabana yayılmasına dair önemli gelişmelerden biri olan bu artış; piyasalardaki işlem hacimlerine de destek sağladı. Pay piyasaları, Ödünç Pay piyasası, Borçlanma Araçları, Türev Piyasalar ve Uluslararası piyasalar gibi birden fazla alanda yatırımcılar tasarruflarını kullandı. Bu işlemlerin her biri aracı kurumların gelir kalemlerini pozitif etkiledi.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği verilerine göre 2019 yılında yatırım kuruluşlarının pay piyasasındaki işlem hacmi 4,26 milyar TL olurken, 2020 yılında bu rakam 3 katından fazla artarak 13,19 milyar TL seviyesine yükseldi.
Vadeli işlem opsiyon piyasasında ise rakamlar benzer dönemde 2 katına çıkarak, 5,70 milyar TL oldu. Aracı kurumların gelir dağılımı incelendiğinde ise toplam gelirin yüzde 63'ünü komisyon geliri oluşturmaktadır. Geri kalan payın yüzde 16'sını kurum portföy kar ve zararları oluştururken, diğer gelirler kalemi de benzer oranda pay almaktadır. Piyasa değerini yıllık bazda yaklaşık yüzde 60 artışla 1,78 milyar TL'ye çıkaran Borsa İstanbul'da bu rüzgârı destekledi.
Kredili hesaplarda dikkat çeken artış
Açığa satış yasağını olduğu 2020 döneminde, ödünç pay piyasasındaki işlem hacmi de 21,1 milyar TL ile 2019'a göre oldukça hafif oranda azaldı. Açığa satış işlem hacmi 312 milyar TL olurken, açığa satışın toplam işlem hacmi içindeki payı yüzde 2'ye geriledi. Bu rakam 2019 yılında yüzde 6 seviyesindeydi.
Kredi işlemler cephesinde ise 5,8 milyar TL olurken, kredi kullanan hesap sayısı 11 bin 895'ten 21 bin 481'e çıktı. Aracı kurumlar kredili kullanan hesap sayılarından elde ettikleri gelirleri de artırmış oldu.