Hangi kurum depremin ekonomik etkilerini nasıl değerlendirdi?
Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremlerin yaşanmasının ardından afetin ekonomik boyutu da gündeme gelmişti. Birçok kurum, daha önce yaşanan depremleri de baz alarak hazırladıkları raporlar ile depremin GSYH'ya etkilerinin boyutlarını inceledi.
Moody's
Mali zararı 25, sigorta zararı 5 milyar dolar
Moody's RMS'e göre, Türkiye'de meydana gelen depremlerin ekonomik kayıpları 25 milyar, sigorta kapsamındaki zararları ise 5 milyar doları aşacak
Fitch
Kayıp 4 milyar dolara ulaşabilir
Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings yaptığı açıklamada, Türkiye ve Suriye'yi etkileyen depremlerde sigortalanabilir kaybı ölçmenin zor olduğunu, ancak kaybın büyük ihtimalle 2 milyar doları aşabileceğini hatta 4 milyar dolara ulaşabileceğini belirtti.
Yayımlanan notta ayrıca, sigortalanmış kayıpların büyük oranda reasüransla telafi edileceği kaydedildi.
EBRD
Depremin büyümeye etkisi sınırlı kalacak
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (EBRD) hazırlanan raporda, Kahramanmaraş depremlerinin 1999 depremine göre daha geniş bir bölgede gerçekleştiği, çok daha fazla hasara yol açtığı kaydedildi.
Buna karşın bölgenin ülke ekonomisine katkısının sınırlı olduğu belirtildi. Nüfusun yüzde 15’ine ev sahipliği yapan bölgenin, GSYİH’nin yüzde 9’una katkıda bulunduğu belirtildi.
Rapor, 1999 depremine dair deneyime ve 25 ülkedeki 40’tan fazla büyük depremden elde edilen kanıtlara dayandırıldı.
Dünya Bankası
Büyüme tahmini yarım puan aşağı revize edecekler
Dünya Bankası, Türkiye’yi sarsan 6 Şubat deprem felaketinin fiziksel yapılara hasarının 34,2 milyar dolar, diğer bir deyişle 2021 GSYH’sının yüzde 4’ü kadar olacağını hesapladı.
Depremlerin etkisine ilişkin bir rapor hazırlayan Dünya Bankası’nın Türkiye Direktörü Humberto Lopez, yaptığı açıklamada, Türkiye için 2023 GSYH büyüme tahminlerini de yüzde 3,5-4 aralığından yarım puan aşağı revize edeceklerini söyledi.
Hesaplanan tutarın yarısından fazlasının konut hasarından kaynaklandığını belirten Dünya Bankası; demiryolları, otoyollar ve köprüler dahil olmak üzere altyapıda oluşan “geniş çaplı” hasarı da dikkate aldığını belirtti.
Goldman Sachs
Depremin GSYH üzerindeki etkisi yüzde 1’in altında kalabilir
Goldman Sachs ekonomistleri Clemens Grafe ve Başak Edizgil hazırladığı notta, “1999 Marmara depremi GSYH’daki payı, şimdiki depremin üç katından daha büyük bir bölgeyi etkiledi.
Bir akademik çalışma, o depremin maliyetinin GSYH’nin yüzde 1,2’sine tekabül ettiğini ortaya koydu. Bu sonuçlar ve bölgenin büyümedeki payı dikkate alındığında geçen haftaki depremin GSYH’ye maliyetinin yüzde 1’in oldukça altında kalabileceğini hesaplıyoruz” denildi.
JPMorgan
Depremin fiziksel maliyeti 25 milyar dolar
ABD'li yatırım bankası JPMorgan, Türkiye'yi sarsan Kahramanmaraş merkezli deprem felaketine ilişkin fiziki maliyetin 25 milyar dolar olacağını tahmin etti. Bu rakam GSYH'nin yüzde 2,5'ine denk geliyor.
Bloomberg
2023'te GSYİH'da yüzde 1'lik daralma yaratabilir
Bloomberg depremden etkilenen 10 ilin ülke ekonomisine toplam katkısının yüzde 9 civarında olduğunu dolayısıyla 2023 Türkiye GSYİH’sında da yüzde 1’lik bir daralma yaratmasını beklediklerini belirtti.
Kurum hesaplamalarının birkaç varsayım üzerine kurulu olduğunu; birinci olarak GSYİH üzerindeki olumsuz etkiyi azaltacağını tahmin ettikleri üretimde afet bölgelerinden etkilenmeyen alanlara kayma olmadığını varsayan statik bir yaklaşıma sahip olduklarını ve yeterli veriye sahip olunamadığından 10 ilin tamamında simetrik bir etki yaratacağını değerlendirdiklerinin altını çizdi.
TÜRKONFED
Depremlerin mali hasarının 84,1 milyar dolar olması bekleniyor
Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Kahramanmaraş merkezli depremlerin Türkiye ekonomisi için 84 milyar doları aşan bir mali hasar yaratacağını belirtti.
TÜRKONFED'in "2023 Kahramanmaraş Depremi Afet Durum Raporu" başlıklı raporunda 1999 yılında yaşanan Marmara depreminin verileri esas alınarak can kaybı ve mali hasara yönelik öngörüler hazırlandı.
Öngörülen mali hasarın 70,75 milyar dolarının konut zararı, 10,4 milyar dolarının milli gelir kaybı ve 2,91 milyar dolarının işgünü kaybı olacağı tahmin edildi.
Raporda, illerin milli gelire katkılarındaki azalmaya paralel olarak afete maruz kalan 10 ilin ihracatının, ihracatı göğüsleyen liman altyapısının bozulmasının da etkisiyle, 15 milyar dolar düzeyinin altına düşebileceği tahmin edildi.