Eylül ayı ile birlikte yılın üçüncü çeyreği ve 9 ay geride kaldı. Bugünden itibaren son çeyreğe girdik. Geriye dönüp bakınca finansal piyasalar yılın ilk çeyreğini gayet iyi geçirdi, ikinci çeyrek dinlenme ve geri çekilme dönemiydi. Üçüncü çeyrekte piyasalar yeniden canlandı ve çok iyi bir dönem yaşadı.
■ Dünya Borsalarının ortalamasını yansıtan MSCI Endeksi üçüncü çeyrekte yüzde 6.2, yılın 9 aylık döneminde de yüzde 10.7 prim yaptı. Gelişen piyasalar ise son çeyrekte yüzde 8.7, 9 ayda yüzde 9.4 değer kazandı.
■ Emtia fiyatları yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 8.8 artış kaydetti. Bu artışta petrol fiyatları etkili. Brent petrolün fiyatı 97.8 dolardan 112.5 dolara yükseldi ve yüzde 15 arttı. ABD petrolü ise 84.2 dolardan 92.1 dolara çıktı ve yüzde 9.3 ile sınırlı artı kaybetti.
■ ABD borsalarında son çeyrek primleri yüzde 4-6 arasında gerçekleşti.
BEKLENTİSİZ DÖNEM: Altın yükseldi, faizler düştü. Finansal piyasaların iyi olmasında bir yandan AB, diğer yandan ABD merkez bankalarının parasal genişlemeye gideceği beklentileri etkili oldu. Bu beklentileri parasal otoriteler boş çıkarmadı. Hatta fazlasıyla karşıladı. Nitekim bütün piyasalar için 14 Eylül kırılmanın yaşandığı tarih oldu. Parasal genişleme kararları bu açıdan kâr
realizasyonlarını yumuşattı.
Ekim ayına ve yılın son çeyreğine ise herhangi bir beklenti kalmadı. Bu da yılın son çeyreğinde satış baskısı oluşturabilir. ABD seçimleri ise bu baskıyı hafifletebilir.
YENİ YIL YENİ POZİSYON: Seçim yaklaştıkça ve seçim gerçekleştiğinde, yaklaşmakta olan yıl sonunun da etkisiyle hesaplar bağlanacağından, satışlar daha da yoğunlaşabilir. Eğer yılın son çeyreği satış baskısı altında geçerse, kârlar realize edilirse hem fiyatlar ucuzlamış hem de yatırım yapılacak nakit bollaşmış olacak. Bol likidite ve cazip fiyat seviyelerinin etkisiyle bu kez yeni yılla birlikte yeni pozisyonların açılması gündeme gelebilir. Tabii o zaman eğer İran'a müdahale gündeme gelmemişse. Yeni yılda yeni pozisyonların açılması, piyasalarda bir çeyrek iyi bir çeyrek kötü eğilimin devamını getirebilir.

 

TÜRKİYE BORSASI DÜNYA 3'ÜNCÜSÜ

Ekim ayı ortasındaki kırılmaya kadar Türkiye borsası dünya borsalarından pozitif yönde ayrışmıştı. Yılın 9 aylık döneminde gelişen piyasalar yüzde 9.4 prim yaparken İMKB yüzde 29.5 değerlendi. Pozitif eğilimdeki bu performansı rakiplerinin üç katını buldu. Bununla da Mısır ve Pakistan borsalarının ardından dünya üçüncülüğüne yerleşti.
Ancak bu pozitif yönlü ayrışma eylül ortasından itibaren borsaların gevşeme döneminde negatif yönlü ayrışmaya dönüştü. Gelişmekte olan piyasaların son iki haftalık kaybı yüzde 1.5'te kalırken İMKB'nin kaybı yüzde 3.2 ile bunun iki katına çıktı.

 

ABD seçimleri asıl petrol için milat

Emtiaların performansı farklı. Buğday, yulaf, mısır gibi tarımsal ürünlerin fiyatı son kuraklıklarla hızla yükseldi. Parasal genişleme ile buna altın, gümüş ve platin de eşlik ediyor. Kıymetli metallerdeki bu değerlenme devam da edebilir.
Petrol fiyatları ise her yükselişte ya ABD'den ya Suudi Arabistan'dan darbe yiyor. Siyaset uzmanları bu durumun ABD seçimlerine kadar sürebileceği görüşünde. Petrol fiyatlarının kasıma kadar baskı altında kalması demek seçim sonrasında sıçramayı beraberinde getirebilir.
Kaldı ki, ABD seçimleri nedeniyle Ortadoğu'ya müdahalenin ertelendiği varsayımı doğru çıkarsa bu riskin de gündeme gelmesiyle petrolde hızlı bir tırmanışa bile şahit olabiliriz. Bu kuşku doğruysa ABD seçimleri asıl petrol fiyatları için milat olabilir.

SONUÇ: "Geri dönmek yanlış yöne gitmekten iyidir." İngiliz atasözü