Elektrik dağıtım ihalelerine yabancı gelecek mi?
Birçok nedenden dolayı elektrik dağıtım ihaleleri büyük oranda akamete uğradı. Bir taraftan sağlıklı bir ihale modeli ortaya konamazken, diğer taraftan buna rağmen elektrik dağıtım ihalelerine ilgi gösterenler bu detaylara fazla takılmadan, yüksek bedeller teklif etti. Neticede kaybeden Türkiye ve Türk işadamları olurken, kazanan tek taraf Özelleştirme İdaresi Başkanlığı oldu. Çünkü iptaller sebebiyle ihalelere katılan işadamlarından konsorsiyumlardan alınan teminatlar gelir olarak kaydedildi. Nereden bakarsak bakalım bazı elektrik dağıtım bölgelerini peşin alabilecek bir rakam, yaklaşık 300 milyon dolar ÖİB kanalıyla Hazine'nin kasasına girdi. Yeterli araştırma yapmadan, çeşit varsayımlarla hareket ederek yüksek rakam verip sonra ihaleye katılmaktan vaz geçenler kadar, ÖİB'nin ihale yapma şekli ve bazı detayları yanlış aktarmasıyla böyle bir tablo oluştu.
Kasımda 3 önemli ihale var. Akdeniz 6 Kasım, Boğaziçi 13 Kasım ve Gediz bölgesi elektrik dağıtım ihalesi de 20 Kasım'da yapılacak. Bir önceki ihale ile arasında ne gibi değişiklikler olduğu konusunda bazı gruplardan tatmin edici cevap alamadım. Henüz yabancı yatırımcılardan da beklenen teklifler gelmiş değil. Sadece bazı yerli şirketlerin kuracakları konsorsiyumlarda yabancıların yer alabileceği ihtimali üzerinde duruluyor. Tek somut yabancı yatırımcı teklifi şimdilik Gediz dağıtım bölgesine Hindistan Tata'dan gelecek gibi görünüyor.
Galiba bu ihalelerde en önemli düzeltme kayıp-kaçak tarafında yapıldı. En azından ihaleye ilgi gösterenler bu defa bir nevi devlet tarafından aldatılmış olmayacak. Çünkü bir önceki ihalede ÖİB tarafından kayıp-kaçak oranının yüzde 710 seviyelerinde olduğu belirtilen bölgelerde bile yüzde 15-17 düzeyinde çıkması, ihaleyi kazananların sır odalarına girmeleriyle ortaya çıkmıştı. Bazı gruplar bir önceki ihalede milyon dolarları yakarak yaşadıkları acı tecrübeyle yeni ihalelere daha gerçekçi tablolarla hazırlanacak. Zira önemli orandaki kayıp-kaçak sapmaları bazı dağıtım bölgelerinde 30 yıllık süre dikkate alındığında 1.5-2 milyar dolarlık ek yük anlamına geliyordu.
İhaleye hazırlanan bazı gruplarla görüştüğümde önceki yüksek rakamların bu defa gündeme gelmeyeceği kanaatinde olduklarını gördüm. Boğaziçi için en fazla 1.7 ile 2 milyar dolar seviyelerinde bir teklif bekleniyor. Önceki ihalede 3 milyar dolar gibi astronomik bir rakam Mehmet Emin Karamehmet ve ortağından gelmiş, ama onu takip eden diğer iki grup da teminat yakarak vazgeçmişti. Anadolu yakası için telaffuz edilen en yüksek rakam da 1.5 milyar dolar. Boğaziçi'ne şimdiye kadar 13 şirket ilgi göstermiş. Henüz içlerinde bir yabancı yatırımcıyı veya dahil olduğu konsorsiyumu teyit edemedim. ÖİB'nin, enerji politikalarını belirleyen Enerji Bakanı Taner Yıldız'ın, regülasyon tarafındaki EPDK'nın da bu husus kafa yorması gerekir. Bakalım kasımdaki elektrik dağıtım ihaleleri nasıl geçecek?
Hat açılmadan 10 bin bilet satıldı
Türk Hava Yolları (THY) ile yeni bir anlaşma gerçekleştiren Mısır Turizm Bakanlığı bu alanda bölgede birbirlerini tamamlayan ciddi ortaklıklar geliştirecek gibi görünüyor. İstanbul'dan Mısır Turizm Bakanı Hisham Zazou, Ulaştırma Bakan Yardımcısı Yahya Baş ve THY Genel Müdürü Temel Kotil ile birlikte Şarm El-Şeyh hattının açılışı için uçağa adım attığımda, tüm koltukların dolu olduğu dikkatimden kaçmadı. Biraz araştırdığımda hat açılmadan yarısına yakını yurtdışı olmak üzere Şarm El-Şeyh için yaklaşık 10 bin bilet satıldığını öğrendim. Yakında İstanbul-Hurghada hattı da devreye girecek ve bu nokta için de yoğun talep varmış. THY yetkilileri, çok noktaya uçmakla beraber, yakın coğrafyadaki noktalara daha sık uçarak, frekans sayısını artırmalarının, global uçuş ağlarını güçlendirmede daha etkin olacağını keşfetmiş olmalılar. Mısır'da ise Arap Baharı ile birçok havayolunun kaybettiği pazarı THY güçlü bir şekilde doldurabilir. Yarın mönüde 'Hazine bankalarıyla Hazine garantili kredi' olacak. Duyurmuş olayım.