Kritik Fed toplantısı öncesi bilmeniz gerekenler
Piyasalar, Amerikan Merkez Bankası Fed'in bugün varlık alımı azaltımı açıklayıp açıklanmayacağına odaklanmış durumda. Bloomberg anketine katılan 49 ekonomistin büyük bir kısmı Fed politika yapıcılarının bu hafta varlık alım programını daraltmaya başlayacaklarını duyurmasını bekliyor.
Amerikan Merkez Bankası Fed bu akşam TSİ 21:00’de faiz kararını açıklayacak, Fed Başkanı Jerome Powell TSİ 21:30’da basın toplantısı düzenleyecek. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin medyan beklentisi politika faiz aralığının yüzde 0-0,25’te bırakılması yönünde.
Ancak ekonomistler Fed’in bugün varlık alım azaltımları (tapering) konusunda açıklama yapmasına kesin gözüyle bakıyor. Tek mesele varlık alım azaltımının ne zaman ve ne kadarlık tutarlarla başlayacağı.
Genel fikir birliği Fed’in varlık alımlarına kasım ayında başlaması ve bu süreci 2022 ortalarına kadar sonuçlandırması yönünde. Fed’in aylık olarak Hazine tahvillerinde 10 milyar dolarlık, ipoteğe dayalı menkul kıymetlerde de 5 milyar dolarlık azaltımlar gerçekleştireceği tahmin ediliyor.
Bloomberg Economics ekonomistlerine göre faiz artırımlarının ne zaman başlayabileceği konusunda bir takvim ortaya konması beklenmiyor. Bununla birlikte vadeli piyasalardaki fiyatlamalar ve ekonomist beklentileri 2022 sonuna doğru 25 baz puanlık bir artırımın beklendiğini gösteriyor.
Bank of America, Wells Fargo ve TD ekonomistleri bugünkü toplantının doları desteklemesini bekliyor. Aralarında Michelle Meyer’in olduğu BofA stratejistlerine göre, “daha hızlı bir tapering” beklentisiyle “dolarda riskler yukarı yönlü”.
TD Securities’in aralarında Jim O’Sullivan’ın olduğu stratejistler de Fed’in “tapering” açıklaması ile doların güçleneceği görüşünde. Wells Fargo’dan Mike Schumacher’a göre Fed’in “daha kalıcı enflasyonist baskıları” kabul etmesiyle dolar ve kısa vadeli tahvil getirileri yükselebilir.
Tutanaklarda değinilmişti
Fed’in Eylül ayında gerçekleştirdiği Federal Açık Piyasa Komitesi toplantısının tutanaklarında varlık alımlarının kademeli olarak azaltılmasına Kasım veya Aralık ortasında başlanabileceği belirtilmişti.
Çoğu Fed üyesi, varlık alımlarının azaltılması yönünde konulan hedeflerde kayda değer ölçüde ilerlemenin yakında sağlanacağını öngörürken, bazı Fed üyeleri tahvil alımlarının finansal riskleri yükselttiğini kaydetmişti.
Ekonomistlere göre Fed varlık alımlarını Kasım’da azaltmaya başlayacak
Bloomberg’in ekonomistlere dayandırdığı anketine göre, Fed politika yapıcılarının bu hafta, enflasyona ilişkin endişelerin arttığı bir ortamda, yoğun varlık alım programını daraltmaya başlayacaklarını duyurması bekleniyor.
Ankete katılan 49 ekonomistin çoğunluğu, ABD merkez bankasının Kasım ayında varlık alımlarını azaltmaya başlayacağı ve bu süreci 2022 yılının ortasında tamamlayacağı tahmininde bulundu. Fed’in halihazırda aylık toplam 120 milyar dolar olan varlık alımlarını, Hazine tahvillerinde 10 milyar dolar ve mortgage bazlı menkul kıymetlerde 5 milyar dolar azaltma kararı alması bekleniyor.
Ankete katılanlar, faiz artırımlarının 2022 yılında ya da 2023 yılı başlarında başlayacağı konusunda neredeyse yarı yarıya bölünmüş durumda. Katılanların çok az farkla çoğunluğu, faizlerin 2023 yılının başlarında artırılmaya başlanmasını beklerken, bu artırımlar sonucu gösterge faizin 2024 yılının sonunda yüzde 1,75 seviyesine ulaşmasını öngörüyor. Bu, Eylül ayında düzenlenen anketteki seviyenin çeyrek puan üzerinde.
2013'teki varlık alımı azaltımında ne olmuştu?
2008 finansal krizi tüm dünyada etkisini hissettirirken merkez bankalarının, ağır resesyondan kaçınmak ve finans piyasalarını yeniden normal işleyişine kavuşturmak amacıyla, krize ilk tepkileri politika faizlerini sıfır seviyesine çekmek ya da yaklaştırmak olmuştu. Bazı faizler ilerleyen dönemlerde eksiye bile geçmişti.
Bunun da sorunu çözemediği görülünce, olağan dışı yöntemler gündeme gelmişti. Başta ABD ve İngiltere olmak üzere, Japonya ve Avrupa merkez bankaları varlık alımları yoluyla ekonomiyi canlandırmaya ve deflasyon sarmalından kaçınmaya çalışmışlardı.
Olağan dışı tedbirlere en iyi örnek, bilançosunun yaklaşık dört kat büyümesine neden olan Fed'in tahvil alım programlarıydı.
Krizi önlemek için alınan tedbirler sonucu, özellikle 2010 yılından sonra, fonlar, güçlü büyüme gösteren ve daha iyi getiri imkanları sağlayan gelişen piyasalara akmaya başlamıştı.
Gelişen piyasalara yönelen bu fonlar bazı ülkeler üzerinde konsantre oldu ve net sermaye akışının yüzde 90'ı Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Meksika, Peru, Polonya ve Türkiye'ye yönelmişti.
2013 yılının ilkbaharında ABD ekonomisinin güçlendiğine ilişkin işaretler gelmesi, dönemin Fed Başkanı Ben Bernanke'nin 22 Mayıs 2013'te Kongre'de yaptığı konuşmada, yılın ilerleyen dönemlerinde, varlık alımlarının hızında yavaşlamaya gidilebileceğini söylemeye yöneltmişti.
Bernanke'nin bu açıklamasını 19 Haziran'daki basın toplantısında da tekrarlaması ile birlikte, uzun vadeli ABD tahvil faizleri hızlı bir yükseliş gösterirken, dolar diğer para birimleri ve özellikle gelişen ülke paraları karşısında güçlenmişti. 2013 yılının yaz dönemindeki bu sert hareketlere, varlık alımlarının azaltılmasının yarattığı öfke anlamına gelen "taper tantrum" dendi.