Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur Bloomberg HT'deki Üst Düzey programına konuk oldu. 2019'un son çeyreğinin sektör açısından iyi geçtiğini belirten Timur bu yılki ciro hedeflerini, yeni projelerini anlattı, konutta 2017'deki talep seviyelerine ancak 2021'de dönülebileceğini ifade etti.
2019'un 4.çeyreğinde gayrimenkul satışları yüksek geldi; Bu iyimser hava 2020'de de devam eder mi? 2020 beklentilerinizi dinleyebilir miyiz?
Erden Timur: Son çeyrek çok iyi geçti. 2013'ten bu yana en yüksek çeyrek oldu hatta endeksin tutunmaya başladığı dönemden bu yana en yüksek Aralık ayı satışı oldu. Tüketici daha çok bitmiş konuta talep gösteriyor ve yeni ruhsatlar da alınmıyor. Yani 2 yıldır da yeni konut yapılmıyor. Yeni ruhsatlarda yüzde 80 bir daralma var, tabi mevcutta da bir stok olduğunu düşündüğümüz için stok rakamlarını da aslında farklı yorumluyoruz. Ama yeni arz devreye girmiyor, belli bir müddet daha girmeyecektir.
Peki satışlarda bu olumlu gidişat sürer mi?
Erden Timur: 2020 Ocak'ta da iyi rakamlar geldi. Tabi bu iş faizle çok alakalı, faizler düştü orada çok iyi bir politika uygulandı. Şu anki jeopolitik koşullar böyle devam ederse satışlar da böyle devam eder. Bizim en önemli rakibimiz mevduat, mevduat getirisi çok düştü, Dövizin de stabil bir getirisi yok, türev yatırımlarında da çok geri noktadayız. O yüzden hepimiz ya gayrimenkul ya altın tercih ediyoruz. Bir de gayrimenkule karşı çok hevesli bir toplumuz.Şu anda da konut fiyatları hep artıyor maliyet artışları da iki yıldır hiç yansımamıştı..
"ALMANYA'DA PROJE GELİŞTİRMEYE BAŞLIYORUZ"
Peki NEF olarak 2020 veya önümüzdeki dönem plan projeleriniz neler olacak?
Erden Timur: Sektörde uluslararası bir marka henüz yok; yurtdışında da New York'ta projemiz var, Londra'da projeler yapmıştık, onlar teslim edildi. Şimdi gündemimizde Almanya var, orada projeler geliştirmeye başlıyoruz. Kazakistan'da bir projeye başladık. 19 tane faydalı patentimiz var, bunlarla yurtdışında know-how ile ortaklıklar kurup orada kendi dizaynımızla olacağız.
Ben birçok müteahhitin de yurtdışına gideceğini düşünüyorum. Yurtdışında bizim projelerimizde yüzde 40 Türk malzemeleri kullanılacak çünkü yapı olarak çok gelişmiş bir sektörümüz var.
Türkiye'ye gelecek olursak biz 2 yıldır 4 bine yakın konut içeren projeleri teslim ettik. Bu sene inşallah son çeyrekte veya 3.çeyrekte yeni proje düşüncemiz var. Sancaktepe projemizi teslim etmeye başladık şimdi, Nisan'da Çekmeköy teslim edilmeye başlanıyor sonra Haziran-Temmuz gibi Bahçelievler..
Satışlar açısından 2019'u 1 milyar TL ciro ile kapattık. Bu sene herhalde 1.3 milyar TL gibi bir ciro ile kapatma hedefimiz var. Talep açısından tekrar 2017 dönemine dönmesi herhalde 2021'de olacak.
Yabancıya satışta da bir artış söz konusu; Markalı konutlarda da; Irak birinci alıcı, İran ikinci ve İran derken korona virüsten etkilenir miyiz?
Erden Timur: Etkilenir tabi ki, sonuçta buraya gelip ev alıyorlar; Çin başlamıştı ve çok satıyordu..Çin diğer ülkelerde de çok ciddi alıcı. Toplam satışların küçük bir kısmı yabancı ve çok önemli çünkü net döviz girdisi sağlıyor. Yabancıya satış ülke ekonomisi için önemli ama sektör içindeki büyüklüğü çok küçük, milyon 400 konutun 40-45 bini satılıyor. Şu anki rakamlarla bile 5-6 milyar dolar ile net döviz girdisi sağlıyor.
Deprem de Türkiye'nin bir gerçeği..Ve "Kentsel Dönüşüm" projelerinde senelerdir yapılıyor; Çevre Bakanlığı'nın da bir açıklaması var: "İstanbul'da 7 bin küsür konutun acil dönüştürülmesi lazım diye." Bu konuya yeteri kadar önem veriliyor mu? Acil yapılması gereken bir konu sonuçta..?
Erden Timur: Bu işin ilerlememesinin bir sebebi biz canımızın risk altında olduğunu kavrayamıyoruz. Müteahhit tarafının da özveride bulunması lazım, müteahhite ihtiyaç yok belki faiz desteğiyle o binanın sahipleri konutlarını kendileri de dönüştürebilirler. Yani biz devreden çıkalım insanlar kendileri dönüştürsünler ama bunun çok acil ve hızlı yapılması gerekiyor.