İRFAN DONAT
Tüm Türkiye’de uygulanan 17 günlük tam kapanma süreci nedeniyle semt pazarlarının da kurulamamasından dolayı tonlarca sebze ve meyve, üreticinin ve hal esnafının elinde kaldı.
Adana, Mersin ve Antalya gibi illerden ürünlerine alıcı bulamadıkları için yollara döken ya da hasat etmeden tarlada bırakıp süren üretici görüntüleri gelmeye başladı.
Salatalık, biber, marul üreticileri ve üreticiden alım yapan hal esnafı satamadıkları ürünleri kasalar halinde dökerken, tüketiciler de söz konusu ürünleri pahalıya tüketmekten şikayetçi.
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, Bloomberg HT'de son gelişmeleri değerlendirdi.
Kapanma ile birlikte talebin iyice düştüğünü ve sistemin sadece zincir marketler üzerinden çalıştığı için üretici, hal esnafı ve perakendeci esnafın zor durumda kaldığını ifade eden Tavşan, Tarım Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı ile görüşme yaptıklarını belirterek, semt pazarlarının belirli gün ve saatlerde açılması talebinde bulunduklarını belirtti.
Tavşan, "Cumartesi ya da pazar günü semt pazarlarının açılma ihtimali konuşuluyor. Önerdiğimiz bir diğer alternatif çözüm ise pazarcı esnafının kendi araçlarıyla özel izin çerçevesinde mahallerde sebze ve meyve satışı yapması yönünde. Buna benzer e-ticaret uygulamaları zaten var. Bunu semt pazarlarının kapalı olduğu dönemde pazarcı esnafı için de uygulayabiliriz" dedi.
Hal fiyatları ile market fiyatları arasındaki makas açıldı
4 Mayıs tarhinde Antalya ve Mersin hallerindeki sebze fiyatları ile zincir marketlerdeki fiyatlar arasında da ciddi bir fark olduğu gözlendi.
Hallerde salatalık fiyatı 0,20-0,50 kuruş arasında değişirken ziincir marketlerde aynı salatalığın fiyatı 7-9 TL arasında değişiyor.
Hallerde 1-3 TL arasında olan biber fiyatları marketlerde 12,90 TL'den satılıyor.
Domates fiyatları hallerde 1-4 TL arasında değişirken, zincir marketlerde 8-10 TL arasında satışa sunuluyor.
Maydanoz fiyatları hallerde 0,35-0,70 kuruş arasında iken aynı ürün marketlerde 1,5-2,5 TL arasında satılıyor.
Hallerde 0,50-1 TL arasında değişen kabak fiyatı ise zincir marketlerde 7,50 TL'den satılıyor.
Esnaf çözüm bekliyor
Adana Kabzımallar Odası Başkanı Ali Batman, tonlarca ürünün alıcı bulamadığını ve çürümeye terkedildiğini belirterek, “Sadece bir esnafımızda 50-60 ton kuru soğan çürüdü. 30 kuruşa soğan satamıyoruz. Patateste de durum aynı... Pazarlar kapalı olduğu için hallerin açık olması hiçbir işe yaramıyor. Marketler açık ama onlarda halden ürün almıyor. Tarlalardan direkt alıyor. Tarladaki üreticiyi de boğuyorlar ve dönüp ucuza marketlerde satmıyorlar. Bugün alıcı olmadığı için salatalık 50-60 kuruşa kadar düştü" dedi.
Alanya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe, semt pazarlarının tam kapanma döneminde haftanın 1 ya da 2 günü sıkı tedbirler alınarak açılması önerisinde bulundu. Göktepe, aksi takdirde vatandaşların marketlerden yüksek fiyatlara meyve sebze almak zorunda bırakıldığını savundu.
Finike Toptancı Hal Dernek Başkanı İsmail Karataş ise tam kapanmanın seradaki sebzelerin hasat edilme dönemine denk geldiğini belirterek, "Semt pazarları kurulamadığı için sadece marketler alım yapıyor. Ancak marketler bizim üreticimizin ürettiği ürünleri kaldıramıyor. Bizim yetkililerden talebimiz HES kodu ile emniyet ve jandarma birimlerinin gözetiminde pazar yerlerinin kontrollü bir şekilde biran önce faaliyete geçmesidir" diye konuştu.
