Küresel piyasalarda tüm dikkatler ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'a yapacağı ziyarete çevrildi. Pelosi'nin uçağı Tayvan'a indi.
Pelosi'nin bu ziyareti, 1997’den beri adaya yapılan en üst düzey ABD ziyareti oldu.
Uçağı Tayvan'a iniş yapan Pelosi, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda ziyarete ilişkin açıklamada bulundu.
Pelosi, Tayvan liderliğiyle görüşmelerinin ortak çıkarları destekleyeceğini vurgulayarak "Singapur, Malezya, Güney Kore, ve Japonya dahil Hint-Pasifik bölgesindeki ziyaretlerimiz ortak güvenlik, ekonomik ve demokratik yönetim odaklıydı. Tayvan liderliğiyle görüşmelerimiz, ortağımıza desteğimizi yeniden teyit edip özgür ve açık Hint-Pasifik bölgesini ilerletmek de dahil olmak üzere ortak çıkarlarımızı destekleyecek. Ziyaret, ABD'nin Tayvan'ın demokrasisini destekleme konusundaki sarsılmaz taahhüdünü onurlandırdı." ifadesini kullandı.
Ziyaretin önemine işaret eden Pelosi, "Dünya otokrasi ve demokrasi arasında seçimle karşı karşıya kalırken, ABD'nin 23 milyon Tayvanlıyla dayanışması bugün her zamankinden daha önemli." değerlendirmesinde bulundu.
Pelosi, Tayvan ziyaretinin hiçbir şekilde 1979 Tayvan İlişkileri Yasası ve uzun süredir devam eden ABD politikasıyla çelişmediğine işaret ederek ABD'nin statükoyu değiştirmeye yönelik tek taraflı çabalara karşı çıkmaya devam ettiğini kaydetti.
ABD uçak gemisi Tayvan'ın güneyinde
Pelosi'nin Ada'yı ziyaret edeceği iddialarının ardından geçen hafta başında harp filosuyla Singapur'dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde hareket ederek Güney Çin Denizi'ne gelen Ronald Reagan savaş gemisinin Tayvan'ın güneydoğusunda seyrettiği bildirildi.
ABD Donanma Enstitüsüne bağlı USNI News haber sitesi, Pasifik'teki 7. Filo'ya bağlı görev yapan geminin, dün, Filipinler'deki San Bernadino Boğazı'nı geçerek Filipinler Denizi'ne açıldığını kaydetti.
Site, gemiye, amfibi deniz piyadelerini taşıyan bir amfibi hücum gemisi Tripoli'nin eşlik ettiği bilgisini paylaştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi'nin Tayvan ziyaretini kınadı
Bakanlık, Pelosi'yi taşıyan uçağın Tayvan'a ulaşmasının hemen ardından yayımladığı açıklamada, Çin muhalefetine ve protestolarına rağmen yapılan ziyaretin "tek Çin" ilkesinin ve Çin-ABD diplomatik ilişkilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri'deki taahhütleri ciddi şekilde ihlal ettiği belirtildi.
Çin'in ziyarete karşı olduğunun, kınadığının ve ABD'yi protesto ettiğinin vurgulandığı açıklamada, "Bu davranış, ateşle oynamak gibi, son derece tehlikeli. Ateşle oynayan kendini yakar." ifadesi kullanıldı.
Açıklamada, Pelosi'nin ziyaretinin Çin'in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal ettiği, Tayvan Boğazı'ndaki barış ve istikrarın altını oyduğu, Tayvan bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçlere yanlış mesaj verdiği belirtilerek şu ifadelere yer verildi:
"Dünyada yalnızca tek Çin vardır ve Tayvan onun topraklarının ayrılmaz parçasıdır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) hükümeti tüm Çin'in tek meşru temsilcisidir. Tek Çin ilkesi uluslararası toplumun evrensel kabul görmüş mutabakatı, uluslararası ilişkilerin temel normudur."
ABD'nin 1979'da imzalanan Diplomatik İlişkilerin Kurulmasına İlişkin Çin-ABD Ortak Bildirisi'nde ÇHC hükümetini Çin'in tek meşru temsilcisi olarak tanıdığını ve bu bağlamda Tayvan halkı ile kültürel, ticari ve diğer gayrı resmi ilişkilerini sürdürmeyi vaat ettiğinin hatırlatıldığı açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Kongre, ABD hükümetinin parçası olarak, tek Çin politikasına uymakla ve Tayvan bölgesi ile resmi ilişki kurmaktan kaçınmakla yükümlüdür. Çin, ABD Kongresi üyelerinin Tayvan'ı ziyaret etmesine daima karşı çıkmıştır. Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi, Kongre'nin görevdeki liderlerinden olduğuna göre, Tayvan'ı ziyareti ve buradaki etkinlikleri, her ne biçim ve sebeple olursa olsun, ABD'nin resmi ilişkilerin seviyesini yükseltmeye yönelik büyük bir siyasi provokasyonudur. Çin bunu hiçbir zaman kabul edemez, Çin halkı bunu kesinlikle reddeder."
Ziyaret haberleri ABD-Çin arasında gerilimi artırmıştı
Pelosi'nin gezi kapsamında Tayvan'ı ziyaret edeceğine ilişkin söylentiler, ABD-Çin ilişkilerinde gerilime sebep olmuştu.
Çin Savunma Bakanlığı, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi'nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği uyarısında bulunmuş ve "Pelosi Tayvan'ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak." ifadesini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanlığı da olası ziyaretle ilgili, "Her tür olasılığa hazırlıklıyız. Eğer ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı tedbirler alacağız." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Meclis Başkanı'nın resmi internet sitesinde ziyaret programına ilişkin yayımlanan açıklamada, Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya'yı kapsayan gezinin durakları arasında Tayvan'a yer verilmemişti.
Nisan'da planlanan ziyaret iptal edilmişti
82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada'yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olacak. Daha önce, 1997'de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan'ı ziyaret etmişti.