TCMB'nin zorunlu karşılıkla miktarsal sıkılaştırma adımının etkisi ne oldu?

T&uuml;rkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın ilk Enflasyon Raporu kapsamında g&uuml;ncel konuların y&uuml;ksek ayrıntı d&uuml;zeyinde geniş kapsamlı olarak değerlendirildiği 8 Kutu yayınladı. Miktarsal Sıkılaştırma Adımları &Uuml;zerine Bir Değerlendirme başlıklı 1.1 nolu kutuda, TCMB nin, dezenflasyonun en kısa s&uuml;rede tesisi, enflasyon beklentilerinin &ccedil;ıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması i&ccedil;in 2023 &uuml;n ikinci yarısında parasal sıkılaştırma s&uuml;recine başladığı anımsatıldı. Fiyat istikrarının kalıcı tesisi i&ccedil;in gereken parasal sıkılık d&uuml;zeyi i&ccedil;in TL likidite gelişmelerinin yakından takip edildiği ve miktarsal sıkılaştırma kararları ile parasal aktarımın g&uuml;&ccedil;lendirildiği belirtilen analizde, TCMB nin son d&ouml;nem attığı likidite adımlarının parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artırmayı hedeflediği ifade edildi. Kur Korumalı Mevduat kur farkı &ouml;demeleri ve TL karşılığı d&ouml;viz işlemleri nedeniyle 2023 &uuml;n ikinci yarısından itibaren bazı d&ouml;nemlerde sistemde TL likidite fazlası oluştuğu ve TCMB nin A&ccedil;ık Piyasa İşlemleri nde net bor&ccedil; alan konumuna ge&ccedil;tiği belirtilen analizde şu bilgiler verildi: TCMB, piyasada oluşabilecek likiditenin sterilizasyonu i&ccedil;in bir&ccedil;ok politika aracına sahiptir. Nitekim oluşan likidite fazlası, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artırmak i&ccedil;in &ccedil;eşitli ara&ccedil;larla sterilize edilmiştir. Bu &ccedil;er&ccedil;evede 2023 &uuml;n temmuz, eyl&uuml;l ve kasım aylarında miktarsal sıkılaştırma kapsamında yapılan zorunlu karşılık oran artışları ile sistemden toplam 1 trilyon lira sterilize edilmiştir. Sistemin fonlama ihtiyacı, zorunlu karşılık oranlarının artırılması &ouml;ncesinde Temmuz 2023 ortasında 926 milyar lira iken, 21 Aralık 2023 itibarıyla 1,269 trilyon liraya gelmiştir. Zorunlu karşılıklara ilişkin atılan miktarsal sıkılaştırma adımlarının ardından TCMB, 21 Aralık 2023 te yaptığı duyuru sonrasında parasal aktarım mekanizmasının g&uuml;&ccedil;lendirilmesi amacıyla kullanılan sterilizasyon ara&ccedil;larının &ccedil;eşitliliği artırılarak TL depo alım ihaleleri d&uuml;zenlemeye başlamıştır. TCMB, 30 Ocak 2024 tarihli duyurusu kapsamında zorunlu karşılık uygulamasına ilişkin yaptığı d&uuml;zenlemelerle miktarsal sıkılaştırma s&uuml;recine devam etmiştir. Kur korumalı hesaplar i&ccedil;in zorunlu karşılık oranları indirilirken, d&ouml;viz cinsi hesaplar i&ccedil;in TL cinsinden tesis edilen ilave zorunlu karşılık oranında artışa gidilerek yapılan uygulama değişikliğinin net etkisi 125,8 milyar lira sıkılaşma y&ouml;n&uuml;nde olmuştur. TL depo alım ihaleleri Analizde, TCMB nin 22 Aralık 2023 ten itibaren sistemdeki fazla likiditeyi, gecelik vadenin dışında d&uuml;zenlediği 1 ve 2 hafta vadeli TL depo alım ihaleleri ile sterilize ettiği, bu tarihten itibaren sistemdeki ge&ccedil;ici fazla likiditenin d&uuml;şmesiyle birlikte depo ihaleleri ile &ccedil;ekilen tutarın da gerileme kaydederek 25 Ocak 2024 itibarıyla 32 milyar lira d&uuml;zeyine geldiği bildirildi. TL depo alım ihaleleri ile fazla likiditenin &ccedil;ekilmesinin gecelik vadede yapılan sterilizasyon tutarının kademeli olarak gerilemesini sağladığı bildirilen analizde, TCMB nin gecelik sterilizasyon tutarının makul d&uuml;zeylere inmesiyle g&ouml;sterge niteliğindeki gecelik repo faizlerinin oluştuğu BIST Repo-Ters Repo Pazarı gecelik vadeli işlem hacimlerinin makul seviyelerde seyrettiği ve bu yolla para piyasalarının etkin &ccedil;alışmasının desteklendiği belirtildi. Depo alım ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama faizlerin TCMB politika faizine yakın d&uuml;zeylerde oluştuğu kaydedilen analizde, A&ccedil;ık Piyasa İşlemleri kanalıyla gecelik vadede yapılan sterilizasyon tutarının makul d&uuml;zeylere d&uuml;ş&uuml;r&uuml;lmesinin BIST repo pazarı işlem hacimlerine olumlu yansımaları yanında TCMB para politikası duruşunun gecelik faizlere aktarımında iyileşme kaydedilmiştir. D&uuml;zenlenen depo ihaleleri ile fazla likiditenin vadeli &ccedil;ekilmesi sonucunda BIST Repo-Ters Repo Pazarı gecelik repo faiz oranları, TCMB politika faizine yakın seyretmiştir. ifadesine yer verildi. TCMB, temel iletişim aracı olan Enflasyon Raporu nu her yıl &ouml;nceden duyurulan bir takvim &ccedil;er&ccedil;evesinde 3 ayda bir yayınlıyor. Enflasyon Raporu nda TCMB nin orta vadeli &ouml;ng&ouml;r&uuml;leri ve enflasyon tahminlerinin yanı sıra genel makroekonomik gelişmeler kapsamlı olarak ele alınarak enflasyonu etkileyen unsurların genel değerlendirmesi yapılıyor. Enflasyon Raporu nda ayrıca g&uuml;ncel konuları irdeleyen geniş kapsamlı analizlerin yer aldığı kutular yer alıyor.

TCMB'nin zorunlu karşılıkla miktarsal sıkılaştırma adımının etkisi ne oldu?

Döviz cinsi hesaplar için TL cinsinden tesis edilen ilave zorunlu karşılık oranında artışa gidilmesini içeren 30 Ocak 2024 tarihli uygulama değişikliğinin net etkisi 125,8 milyar lira "sıkılaşma yönünde" oldu.

Öne Çıkanlar