BEGÜM NUR ALKIŞ
Pandemi döneminde ivme kazanan teknoloji şirketleri, şimdilerde işten çıkarma haberleriyle gündemde. Öte yandan yüksek enflasyon ve finansal koşullardaki sıkılaşma teknoloji şirketlerinin hisse değerlerinde önemli düşüşleri de beraberinde getirdi. Uzmanlara göre, teknoloji şirketlerinde yaşanan istihdam kaybının bir sebebi pandemi sonrası yeni normal olarak adlandırılan alışkanlıklarda belli oranda eskiye dönülmesi.
Başarsoft CEO'su ve YASAD Başkan Vekili Alim Küçükpehlivan, istihdamda yaşanan kayıplara ilişkin bir diğer sebebi şirketlerin kendilerini yenileyememesi olarak değerlendirdi. Küçükpehlivan, “Teknolojik döngüde belli bir büyüklüğe geldikten sonra kendini yenilemeyi beceremeyen firmalar belli bir durgunluğa ulaştı. Meta, Twitter ve bazı sosyal medya şirketlerinde durum bu şekilde” dedi.
Türkiye’de elemanların kendileri gidiyor
İşten çıkarmaların bu süreçte doğru bir strateji olduğunu da belirten Küçükpehlivan, “Ne zaman açılacağını bilmediğiniz bir piyasada bunu yapmazsanız, maliyetlerinizden dolayı batabilirsiniz” açıklamasında bulundu. Küçükpehlivan, globalde yaşanan bu kayıpların Türkiye’de kendiliğinden oluştuğuna da dikkat çekti: “Şirketler kendileri eleman çıkarmaya vakit bulamadan bu kayıpları yaşıyor. Kaynaklarımız ciddi anlamda yurtdışına göç ediyor. Bu durum aynı zamanda bizim açımızdan bir tehdit, nitelikli elemanlarımızı kaybediyoruz. İş gücümüz ciddi anlamda zayıfladı. Şirketler böyle bir kaybı yönetebilmek açısından iş birliği ve projelerde daralmalara gidiyor.”
Pandemi sonrası gelen normalleşme ile dijital mecraların müşteri trafiklerini geleneksel kanallara kaptırdığına değinen KPMG Türkiye İnsan ve Değişim Yönetimi Direktörü Jan Erdem ise küresel ekonomik yavaşlamanın hem tüketici harcamalarına hem de şirketlerin dijital mecralarda yaptıkları reklam harcamalarına olumsuz yansıdığını söyledi. Erdem, “Tüm bunlar pandeminin en büyük kazananı olan büyük teknoloji şirketlerinin gelirlerinde ve kârlılıklarında olumsuz etkiye yol açtı. Şirketler de ilk reaksiyon olarak çareyi istihdamı azaltmakta buldu” dedi.
Hızla istihdam azaltan şirketler ciddi sorunlar yaşayabilir
Çalışanların bu tür ani reaksiyon veren şirketlere karşı mesafeli olduğuna dikkat çeken Erdem, “Geçmişte kriz dönemlerinde şirketlerin benzer reaksiyonlar verdiğine şahit olduk. Belirsizlik ortamında bu tepkiler, ekonomik aktivite ve talepteki toparlanma sonrasında şirketlerin tekrar eski hızını kazanmasını önemli ölçüde etkiliyor. Bugün hızla istihdam azaltan şirketler, ekonomik toparlanmada ihtiyaç duyacakları insan sermayesini oluşturmada ciddi sorunlar yaşayabilirler” değerlendirmesine yer verdi.
Konuyu bir de Türkiye tarafından ele alan Erdem, “Bir iki istisna dışında istihdam trendlerinde son dönemde majör bir değişim gözlemlemiyoruz. Ülke olarak son iki yılda başta teknoloji alanında olmak üzere nitelikli istihdam konusunda en çok şikâyet ettiğimiz konu, yetenekli ve yetişmiş kaynağımızı yurt dışındaki firmalara kaybetmiş olmamızdı. Bu da aslında ülkemizde istihdam piyasasının aşırı ısınmasını bir nevi engellemiş oldu. Şu an pandemide hızlı büyüyen teknoloji firmalarının ve yurt dışı kaynaklı yetenek talebinin azaldığını gözlemliyoruz” açıklamasında bulundu.
Globaldeki daralma Türkiye’de özellikle oyun sektörünü etkiliyor
Türkiye’de ciddi sayılacak işten çıkarmaların olduğunu dile getiren Fiber Games Ceo'su Sinan Akkol ise globalde yaşanan bu gelişmelerin oyun sektörüne etkisini değerlendirdi. Akkol, “Unicorn olan bazı oyun firmaları iş gücünü yüzde 10-15’e yakın daralttı. Geçtiğimiz Ocak ayında 650 oyun stüdyosu varken, şu anda toplam 500 stüdyonun altına indi. Türkiye’de özellikle oyun sektörü globaldeki bu daralmadan etkileniyor” dedi.
Ne olmuştu?
Teknoloji sektörünün önemli oyuncularının işten çıkarma haberi Kasım ayında ardı ardına sıralandı. Ekonomik belirsizliklerle Amazon'un küresel iş gücünün yüzde 3'üne denk gelen 10 bin kişiyi işten çıkaracağı konuşulurken, Facebook, Instagram ve WhatsApp'ın sahibi Meta ise 11 binden fazla çalışanını işten çıkaracağını duyurmuştu. Verdiği karar nedeniyle çalışanlarından özür de dileyen Meta'nın CEO’su Mark Zuckerberg, işten çıkarma kararına neden olarak şirket gelirlerindeki düşüşünü göstermişti. Elon Musk'ın 44 milyar dolara satın alması sonrası Twitter'da işten çıkarmalar başlamış ve şirket çalışanlarının yüzde 50'sinin işine son verildiği bildirilmişti. Dünyadaki teknoloji şirketlerinin istihdam trendlerini halka açık kaynaklardan takip eden layoffs.fyi sitesine göre 2022 yılı boyunca teknoloji şirketleri 140 bin kişiyi işten çıkarırken bu işten çıkarmaların 35 bini son bir ayda gerçekleşti.