Av. SÜLEYMAN BOŞÇA*

Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) desteği Türkiye’nin yerli ve milli enerji politikası hedefi çerçevesinde, yerli ve yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimini ön plana çıkartmak amacıyla kurulmuştur.

Sektörde bu mekanizmanın sürdürülmesi adına oluşan soru işaretleri, 3453 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile 31.12.2025 tarihine kadar işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesisleri için açıklanan YEKDEM ve yerli katkı fiyatının açıklanmasıyla cevaplanmış, 2021 Temmuz ayı sonrasındaki yenilenebilir enerji yatırımlarının önündeki belirsizlik ortadan kaldırılmıştır.

Destek mekanizmasında geçmişte Döviz bazlı destek söz konusuyken, yeni mekanizmanın bu desteği Türk Lirası üzerinden vermesi planlandığı üzere uygulamaya alınmıştır.

YEKDEM fiyatlarının üçer aylık dönemlerde güncellenecek olması ve güncellemede kullanılacak olan formülün açık ve net olması yenilenebilir enerji yatırımlarında finansmana erişimi belli ölçüde kolaylaştıracaktır.

Söz konusu teşvik ile yenilenebilir enerji sektörü, yatırımcılar için cazip halde tutulmaya çalışılacak, dışa bağımlılığı azaltarak, çevreyi daha az kirleterek daha az maliyetle üretim hedefine bağlı kalınmaya çalışılacaktır.

Her yatırım ortamında olduğu gibi yenilenebilir enerji üretiminde de yatırımcıların önde gelen beklentilerinden bir tanesi öngörülebilirliktir. Bu karar ile bu alanda üretim yapacak yatırımcılar, kısa ve orta vadeli planlarını hangi formülasyon çerçevesinde yapacaklarını hesaplayabilecekler.

Değişiklik neticesinde; geçmişte, döviz bazlı destek verilen mekanizmada teşvikler yerli ekipman kullanımına göre değişiklik gösteriyor ve YEKDEM kapsamında elektriğin kilovatsaatine rüzgar ve hidroelektrik için 7,3 dolar/sent, jeotermal için 10,5 dolar/sent, biokütle ve güneş için de 13,3 dolar/sent teşvik veriliyordu.

Türk Lirası cinsinden oluşturulan yeni destek mekanizmasında, 1 Temmuz 2021'den 31 Aralık 2025'e kadar işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesisleri için uygulanacak YEKDEM fiyatı kilovatsaat başına hidroelektrik üretim tesisi için 40 kuruş, rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisi için 32 kuruş, jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi için 54 kuruş ve biyokütleye dayalı üretim tesislerinde çöp gazı veya atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynaklar için 32 kuruş, biyometanizasyon için 54 kuruş, termal bertaraf için 50 kuruş olarak belirlendi.

YEKDEM fiyatı uygulama süresinin 10 yıl olacağı bu tesisler için yerli katkı fiyatının kilovatsaat başına 8 kuruş, yerli katkı uygulama süresinin ise 5 yıl olmasına karar verildi.

Söz konusu dönemde işletmeye girecek YEK belgeli üretim tesisleri için belirlenen bu fiyatlar, 1 Ocak 2021’den itibaren başlamak ve kaynak bazında olmak üzere üçer aylık dönemler halinde ve ilki 1 Nisan 2021'de olmak üzere her yıl ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında belirlenen yönteme göre güncellenecek.

YEKDEM fiyatlarının güncellenmesinde dolar/sent olarak da üst sınır uygulanacak.

Söz konusu üst sınır kilovatsaat başına hidroelektrik üretim tesisleri için 6,40 dolar/sent , rüzgar ve güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için 5,10 dolar/sent, jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisleri için 8,60 dolar/sent ve biokütleye dayalı üretim tesislerinde çöp gazı veya atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen kaynaklar için 5,10 dolar/sent, biyometanizasyon için 8,60 dolar/sent, termal bertaraf için 8 dolar/sent olarak uygulanacak.

(*) Enerji Hukuku Araştırma Enstitüsü Başkanı