Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, piyasalarda yaşanan çalkantının ve döviz kurlarının geldiği seviyenin bir çok firmayı endişelendirdiğini ve olumsuz etkilediğini söyledi.
Hisarcıklıoğlu, "Piyasaların ivedilikle istikrara kavuşmasını sağlayacak acil önlemler alınmasını ve öngörülebilirliğin temin edilmesini bekliyoruz" diye ekledi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) döviz müdahalelerine karşı iş dünyasından da yorum geliyor.
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan Twitter hesabından yaptığı açıklamada "Dün faiz indirimine giden Merkez Bankası’nın, bugün elindeki kıymetli döviz kaynaklarını piyasaya sürmesini şaşkınlıkla izliyoruz."
— Erdal BAHÇIVAN (@erdal_bahcivan) December 17, 2021
Perşembe günü TCMB'nin faizi 100 baz puan indirmesinin ardından dolar/TL kurunda yeni rekorlar kaydedilirken, haftanın son işlem gününde kurda 17 seviyesinin üzeri kaydedildi.
Kurun 17'yi geçmesinin ardından TCMB piyasaya beşinci kez döviz satışıyla müdahale etti.
TCMB’nin 1 Aralık tarihindeki ilk müdahalesi yaklaşık 650 milyon dolar, 3 Aralık’taki ikinci müdahalesi yaklaşık 400 milyon dolar, 10 Aralık’taki üçüncü müdahalesi ise yaklaşık 500 milyon dolar seviyesindeydi. TCMB’nin dördüncü ve 2,5 milyar dolarlık son müdahalesi ile birlikte toplam tutar yaklaşık 4 milyar seviyesine yükselmişti.
EROL OYTUN ERCAN
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizini beklentiler doğrultusunda 100 baz puan indirdi. Karar metninde arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin ima ettiği alanın kullanımının tamamlanmasına karar verildiği belirtildi.
Yabancı kurumlardan analistler ve ekonomistler ise TCMB faizleri sabit tutsa bile piyasa güveninin yakın zamanda onarılamayacağını belirtiyor.
Faiz indirim döngüsünün sonlandığına şüpheyle yaklaşan analistler, enflasyonun hızlanmasını ve Türk lirasındaki değer kaybının büyük oranda devam etmesini bekliyor.
Credit Agricole Gelişen Piyasalar Araştırma Müdürü Sebastien Barbe, faizlerin sabit bırakılmasının kur üzerindeki baskıyı bir miktar hafifletebileceğini fakat Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hala faizlerin düşürülmesini istediğini belirtti. Barbe, “Erdoğan’ın hala tersine bir mesaj vermediği düşünüldüğünde bu hala faizlerin indirilmesini istediği anlamına geliyor” diye ekledi.
“Enflasyonun gelecek aylarda hızlanmasını bekliyoruz. Ama asıl soru hanehalkının Türk lirasına olan güveninin ne zaman kaybolacağı” diyen Barbe, Türk lirası mevduatların azalmasının Türk lirasındaki değer kaybını artıracağını söyledi.
ITC Markets Stratejisti Piotr Matys de Merkez Bankası’nın piyasaları faiz indirim döngüsünün durduğuna ikna edecek kredibilitesinin olmadığını ifade etti. Matys, “TCMB faizlerin sabit kalacağına dair mesaj vermemeli. Bunun yerine Türk lirası bir daha rekor düşük seviyeye gerilediğinde faizleri artırmalı” diye belirtti.
“Eğer Merkez Bankası faiz indirimlerini durdurarak dolar kurunu istikrara kavuşturabileceğini düşünüyorsa piyasalar bunun tersini kanıtlayacaktır” diyen Matys, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları düşünüldüğünde TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun yılın ilk yarısında faizleri sabit tutup tutamayacağının yakından takip edileceğini dile getirdi.
Medley Advisor Gelişen Piyasalar Direktörü Nick Stadtmiller ise TCMB’nin 2022’nin ilk yarısında faizleri sabit tutmasını beklediğini ve yakında herhangi bir faiz artırımı da yapmacaklarını düşündüğünü söyledi.
“Para politikası belirlenirken enflasyon tamamen gözardı ediliyor gibi gözüküyor. Belli ki politika yapıcılar arasında Türk lirasının değerini korumaya çalışan kimse yok” diyen Stadtmiller, TCMB’nin sadece TL’deki keskin yükselişleri kontrol etmeye çalıştığını ama cari açığı kapatmak için Türk lirasının değer kaybetmesine izin verdiğini belirtti.
Monex Europe Kıdemli Piyasa Analisti Simon Harvey, 2022’nin ilk çeyreğinde enflasyonun yükseleceğini ve bu artışın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz indirimi çağrılarının da artmasına neden olacağını ifade etti.
“Böylece Türk lirası’nın üzerindeki baskı önümüzdeki aylarda sürecektir ve piyasalar 2023’teki seçimler yaklaştıkça faizlerin daha da ineceği konusunda temkinli olacaktır” diyen Harvey, TCMB’nin rezervlerini yeniden azaltmaya başlamasıyla finansal risklerin Türkiye ekonomisinde daha belirgin olacağını vurguladı.
Commerzbank Gelişen Piyasalar Ekonomist Tatha Ghose da TCMB’nin faiz kararının beklentileriyle paralel geldiğini fakat faiz indirim döngüsünün sonlandığına şüpheyle yaklaştıklarını söyledi.
“Faiz indirim döngüsünün sonlandığına dair bir işaret verirler diye düşünmüştüm ama bu indirimin son olduğu konusunda şüpheciyim” diyen Ghose, gelecek yılar cari fazla değil cari açık oluşmasını beklediklerini söyledi.
17'ye çıkan dolar/TL kuru sonrasında TCMB piyasaya müdahale etti.
TCMB'den yapılan açıklamada "Döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir." ifadeleri kullanıldı.
Bu müdahale TCMB'nin Aralık başından bu yana yaptığı beşinci müdahalesi oldu.
TCMB’nin 1 Aralık tarihindeki ilk müdahalesi yaklaşık 650 milyon dolar, 3 Aralık’taki ikinci müdahalesi yaklaşık 400 milyon dolar, 10 Aralık’taki üçüncü müdahalesi ise yaklaşık 500 milyon dolar seviyesindeydi. TCMB’nin dördüncü ve 2,5 milyar dolarlık son müdahalesi ile birlikte toplam tutar yaklaşık 4 milyar seviyesine yükselmişti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası lirada hızlanan değer kaybı ve bozulan enflasyon görünümü gölgesinde politika faizini 100 baz puan indirerek yüzde 14’e çekmişti.
Bloomberg HT anketine katılan kurumların beklentisi TCMB’den 100 baz puan indirim yapılması yönündeydi.
TCMB karar metninde faiz indirimleri için ima edilen sınırlı alanın tamamlandığı vurgusu yaptı. Metinde “Alınmış olan kararların birikimli etkileri 2022 yılının ilk çeyreğinde yakından takip edilecek ve bu dönemde fiyat istikrarının sürdürülebilir bir zeminde yeniden şekillenmesi amacıyla geniş kapsamlı politika çerçevesi gözden geçirme süreci yürütülecektir” ifadeleri kullanılmıştı.
Dolar/TL, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın politika faizini 100 baz puan indirmesinin ardından yükselerek cuma günü 17,14 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Dolar kuru Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın beşinci müdahalesi sonrasında 16,50'nin altına geriledi.
Dolar/TL pazartesi günü rekor tazeledikten sonra TCMB’nin dördüncü müdahalesiyle 14 seviyesinin altına geri çekilmişti. Salı günü öğleden sonra yeniden yükselişe geçen dolar kuru çarşamba günü 14,80 seviyesinin üzerine tırmanmıştı.
Merkez Bankası’nın faiz kararı sonrasında perşembe gününü 15,69 civarında kapatan dolar kuru, cuma günü yükselişini sürdürerek 17'nin üzerini gördü.
Türkiye'nin 10 yıllık tahvil getirisi ise yüzde 22,76 ile rekor yüksek seviyeye ulaştı.
Dolar/TL Kasım ayında yüzde 40’a yakın yükseliş kaydettikten sonra Aralık başından bu yana da yüzde 10 civarında yükseldi. Türk lirası dolar karşısında sene başından bu yana yüzde 50'den fazla değer kaybederken en son 2001 yılında yıllık bazda bu kadar büyük bir değer kaybı yaşanmıştı.
Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS) 551 baz puan seviyesinde bulunurken 10 yıllık tahvil faizi yüzde 22,64 civarında seyrediyor. Bloomberg Dolar Spot Endeksi cuma günü yatay bir seyir izlerken 10 yıllık ABD Hazine tahvil faizi yüzde 1,42 seviyesinde bulunuyor.
TCMB politika faizini beklentiler doğrultusunda 100 baz puan indirerek yüzde 14'e çekti. Karar metninde arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin ima ettiği alanın kullanımının tamamlanmasına karar verildiği belirtildi. Metinde 2022 yılının ilk çeyreğinde para politikası çerçevesinin gözden geçirileceği ifade edildi.
TCMB verilerine göre 10 Aralık haftası itibariyle brüt rezervler 123 milyar dolara geriledi. Bu rakam geçen hafta 124,1 milyar dolar olmuştu. 19 Kasım haftası itibariyle toplam rezervler 128 milyar doların üzerini görmüştü.
Net rezervler ise 22,5 milyar dolardan 21,2 milyar dolara geriledi. Swap hariç bakıldığında ise geçen hafta net rezervin eksi 38,8 milyar dolar olduğu görüldü. Bir önceki dönem bu rakam eksi 37,9 milyar dolar olmuştu.
