Türk-ABD ilişkilerinde kritik dönem
ABD Başkanı Joe Biden, Türkiye'de 2. turda Cumhurbaşkanı olarak tekrar seçilen Recep Tayyip Erdoğan'a yaptığı telefon görüşmesi sonrası ikili ilişkilerdeki ana sorunlar tekrar kamuoyunun gündemine geldi. F-16 satışının ve İsveç'in NATO üyeliğinin konuşulmasının adından, gözler Temmuz ayında Litvanya'da gerçekleşecek olan NATO Liderler Zirvesi'ne çevrildi.
ALİ ÇINAR/CİNER MEDYA GRUBU ABD TEMSİLCİSİ
Başkan Biden, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinde, İsveç’in NATO üyesi olmasını belirttiğini ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da F-16 satışının çözülmesini istediğini belirtmesi üzerine, “İki konu birbirine bağlı şekilde mi çözülecek?” sorusunu akıllara getirdi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Türkiye'ye İsveç'in NATO üyeliğine biran önce onay verme çağrısında bulunmuş ve F-16 satışı ile İsveç’in NATO üyeliği ile arasında bir bağ olmadığını dile getirmişti.
Benzer açıklamayı dün Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby de yineleyerek, Biden yönetiminin İsveç’in NATO üyeliğine hazır olduğunu tekrar belirttiğini ve üyelik ile Türkiye’ye F-16 satışı arasında bir bağ kurulmasının hata olacağını vurgulamıştı.
Kongre'den farklı sesler geliyor
Türkiye’ye F-16 satışına uzun süredir karşı çıkan ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez yaptığı açıklamada , "Şimdi önemli olan Erdoğan'ın Türkiye ile nasıl bir geleceğe yöneleceği. Bugüne dek izlediği rotayı değiştirmek isterse bunu görmek için sabırsızlanıyorum" dedi. Bazı meslektaşlarından farklı düşündüğünü gösteren Menendez, İsveç konusunu tek sorun olarak görmediğini dile getirmişti.
Konuya ilişkin yorum yapan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komite Başkanı Cumhuriyetçi Michael McCaul da, Yunanistan'ın ABD yapımı F-35 savaş uçaklarını satın almasına ve F-16'larını geliştirmesine verilecek son onayların ve Türkiye'nin de İsveç'in NATO üyeliğini onaylamasının ardından Ankara’ya bu satışa izin vereceklerine inandığını belirtmişti.
Öte yandan, F-16 sorunun çözülmesi hakkında şart koşan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Kıdemli Üyesi Demokrat Gregory Meeks, “F-16 satışı için bazı adımlar atılması gerekiyor. Bu adımlar atılmadığı sürece bu satışa karşıyım. İsveç engelinin kaldırılması da bu adımlardan biri. Daha başka adımlar da var.” ifadelerini kullanmıştı.
Gözler muhtemel Biden-Erdoğan görüşmesinde
Temmuz ayında Litvanya’da gerçekleşecek NATO Liderler Zirvesi’nde Başkan Biden ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın özel ikili bir görüşme yapma ihtimali konuşuluyor.
Türkiye 2021 yılının Ekim ayında, ABD'li silah üreticisi Lockheed Martin şirketine toplam değeri 20 milyar dolar olan F-16 savaş uçakları ile 80 modernizasyon kiti satın almak için başvuruda bulunmuştu. ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin F-16 satışı ve modernizasyonu ile ilgili gayri resmi bildiriyi ABD Kongresi’ne göndermiş ancak resmi bir bir belge yollamamıştı.
Beyaz Saray tarafından tamamen desteklense de, 20 milyar dolarlık işlemin gerçekleşmesi için Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu ve Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun dört liderinin de satışa yeşil ışık yakması gerekiyor.