Türkiye ikinci çeyrekte yüzde 4,8 büyüdü
-
Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık olarak yüzde 4,8 büyüme kaydetti. Çeyreklik bazda büyüme ise yüzde 1,6 oldu.
-
Sektör bazında inşaat ve sanayide büyüme görülürken, tarımda daralma izlendi.
-
Ana gruplara bakıldığında hanehalklarının tüketimi ve yatırımlar öne çıktı. Kamu harcamalarında da daralma dikkat çekti.
-
Bloomberg HT'nin hesaplamalarına göre hanehalkı harcamaları ikinci çeyrekte büyümeye 3,4 puan; yatırımlar da 2,2 puan katkı yaptı. Stoklardaki değişimlerden de 1,2 puanlık katkı geldi. Bunlara karşın net ihracat büyümeyi 1,4 puan; kamu harcamaları da 0,6 puan aşağı çekti.
Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,8 büyüme kaydetti.
TÜİK verilerine göre çeyreklik bazda büyüme yüzde 1,6 oldu.
Bloomberg HT anketine katılan kurumların beklentisi ikinci çeyrekte yıllık bazda büyümenin yüzde 3,8 olacağı yönündeydi.
Çeyreklik büyüme beklentisi ise yüzde 0,6 olarak belirlenmişti.
TÜİK daha önce yüzde 2 olarak açıkladığı yıllık bazdaki ilk çeyrek büyümesini yüzde 2,3 olarak yukarı yönlü revize etti. Aynı dönem için çeyreklik büyüme ise yüzde 1'den yüzde 0,7'ye çekildi.
İnşaat ve sanayi büyüdü, tarım daraldı
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2025 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; inşaat sektörü toplam katma değeri yüzde 10,9, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 7,1, sanayi sektörü yüzde 6,1, ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmetleri yüzde 5,6, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 5,4, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 2,6, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,6 ve diğer hizmet faaliyetleri yüzde 2,1 arttı.
Tarım sektörü yüzde 3,5, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri ise yüzde 1,2 azaldı.
Tüketim harcamaları arttı
Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2025 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 5,1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 5,2 azalırken gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 8,8 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı, 2025 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 1,7, ithalatı ise yüzde 8,8 arttı.
Bloomberg HT'nin hesaplamalarına göre hanehalkı harcamaları ikinci çeyrekte büyümeye 3,4 puan; yatırımlar da 2,2 puan katkı yaptı. Stoklardaki değişimlerden de 1,2 puanlık katkı geldi.
Bunlara karşın net ihracat büyümeyi 1,4 puan; kamu harcamaları da 0,6 puan aşağı çekti.
İşgücü ödemelerinin katma değer içerisindeki payı yüzde 38,4 oldu
İşgücü ödemeleri, 2025 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 42 arttı. Net işletme artığı/karma gelir yüzde 46,3 arttı.
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 38,8 iken, bu oran 2025 yılında yüzde 38,4 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 39,5 iken yüzde 40,2 oldu.
Kişi başı gelir 2024'te 15 bin 325 dolar
TÜİK 2024 yılına ilişkin yıllık gayrisafi yurt içi hasıla verilerini de yayımladı.
Buna göre yıllık verilere dayalı olarak hesaplanan bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksiyle 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 3,3 arttı.
Kişi başına GSYH, 2024 yılında cari fiyatlarla 503 bin 76 TL, dolar cinsinden 15 bin 325 dolar oldu.
Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2024 yılında bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 4,3 arttı. Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamalarının cari değerlerle GSYH içindeki payı yüzde 54 oldu. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları sırasıyla, yüzde 21,7 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 15,9 ile ulaştırma ve yüzde 15,9 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu.
Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2024 yılında yüzde 14,5 olurken, gayrisafi sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 31,3 olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 0,8 azalırken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 2,7 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı 2024 yılında zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,1 artarken ithalatı ise yüzde 4,4 azaldı. Harcama yöntemine göre cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı yüzde 27,6, ithalatın payı ise yüzde 27 oldu.
Şimşek'ten büyüme yorumu
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından büyüme verileriyle ilgili değerlendirme yaptı.
Şimşek şu ifadeleri kullandı:
Zorlu küresel koşullara rağmen ekonomimiz istikrarlı şekilde büyüyor, enflasyon düşmeye devam ediyor. Uyguladığımız programla hedeflerimize emin adımlarla ilerliyoruz.
2025 yılının ikinci çeyreğinde büyüme takvim ve düşük baz etkilerinin de katkısıyla yıllık yüzde 4,8 gerçekleşti.
İmalat sanayi, yüksek teknolojili üretimdeki güçlü artışın desteğiyle 12 çeyreğin en iyi performansını sergiledi. Tüketim ve yatırım dengeli seyrini sürdürdü.
Ticaret ortaklarımızın yaklaşık yüzde 2 ile görece düşük büyümesine ve öne çekilen talebe rağmen cari açığın milli gelire oranı yıllık yüzde 1,3 ile sürdürülebilir seviyelerde kalmaya devam etti.
Programımızın nihai hedefi olan kalıcı refah artışında önemli bir eşiğe yaklaştık. Dünya Bankası sınıflamasına göre 2025 yılında yüksek gelirli ülkeler grubuna girme ihtimalimiz arttı.
Önümüzdeki dönemde, finansal koşulların daha elverişli hale gelmesi ve küresel belirsizliklerin azalması sayesinde büyümenin kademeli olarak potansiyeline yakınsamasını bekliyoruz.
Kazanımlarımızı daha da ileriye taşıyacak Orta Vadeli Programımızı (2026-28) yakında kamuoyu ile paylaşacağız. Fiyat istikrarı ve sürdürülebilir yüksek büyüme hedeflerimiz doğrultusunda programımızı kararlılıkla uygulamayı sürdüreceğiz.