Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran'dan ilk açıklamalar

T&uuml;rkiye İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Hakan Aran Bankacılık S&ouml;yleşileri kapsamında AA muhabirine yaptığı a&ccedil;ıklamada, salgının d&uuml;nya ekonomisinde 2020 yılında y&uuml;zde 3 &uuml;n &uuml;zerinde bir daralmaya neden olduğunu, bu yılın başında yapılan &ouml;ng&ouml;r&uuml;lerin nisan ayında olumlu y&ouml;nde revize edildiğini hatırlattı. IMF nin 6 Nisan da yayınladığı D&uuml;nya Ekonomik G&ouml;r&uuml;n&uuml;m Raporu nda d&uuml;nya ekonomisinin y&uuml;zde 6 b&uuml;y&uuml;yeceğinin &ouml;ng&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; anımsatan Aran, Dolayısıyla y&uuml;zde 3 k&uuml;&ccedil;&uuml;len bir yılın arkasından y&uuml;zde 6 lık b&uuml;y&uuml;me &ouml;ng&ouml;r&uuml;s&uuml;, 2021 de umutlu olmamızı sağlayan bir husus. dedi. 2021 yılında aşılama &ccedil;alışmalarına rağmen hala salgının seyrine y&ouml;nelik belirsizliklerin k&uuml;resel ekonomi a&ccedil;ısından temel risk unsuru olmaya devam ettiğini vurgulayan Aran, sekt&ouml;rler arasındaki ayrışmanın devam edeceğini, hizmet sekt&ouml;r&uuml;n&uuml;n de salgın kaynaklı endişelerle bir s&uuml;re daha baskı altında kalabileceğini s&ouml;yledi. - Fiili imkansızlıklar yaratıcı olmaya, ezber bozmaya yarar Bu yılın en b&uuml;y&uuml;k zorluğunun petrol, gıda ve emtia fiyatlarındaki artış, teslimat s&uuml;relerindeki gecikme ve aksayan tedarik zinciri olduğuna dikkati &ccedil;eken Aran, ş&ouml;yle devam etti: K&uuml;resel &ouml;l&ccedil;ekte ara malının ya da &uuml;retim i&ccedil;in gerekli temel girdinin alınamadığı, bunların 3 ay veya 6 ay geciktiği, stokların t&uuml;kendiği bir d&ouml;nemde bunlardan etkilenmemek &ccedil;ok kolay değil. Bir de ABD de ekonomik aktivitede g&ouml;zlenen g&uuml;&ccedil;l&uuml; toparlanma eğilimi paralelinde Fed in para politikasını beklenenden daha &ouml;nce sıkılaştırmaya başlayabileceğine ilişkin beklentiler uluslararası sermaye akımlarını etkilemek suretiyle bizim gibi gelişmekte olan ve finansmana ihtiyacı bulunan &uuml;lkeler i&ccedil;in de ayrı bir zorluk yaratıyor. Biz i&ccedil; tasarrufların yetmemesi nedeniyle b&uuml;y&uuml;mek i&ccedil;in yabancı sermaye &ccedil;ekmek durumunda olan bir &uuml;lkeyiz. Bunun y&ouml;n&uuml; değişince y&ouml;netmemiz zorlaşıyor. Pandemi koşullarında ihracat gelirimiz artıyor ama beraberinde ithalat rakamlarımız beklediğimiz kadar d&uuml;şm&uuml;yor, turizm geliri de elde edemiyoruz. Y&uuml;ksek enflasyonla bunlar birleştiğinde her alanda meslek erbaplığının gerekeceği &ouml;zel ve zor bir 2021 yılı yaşıyoruz. Bunların &uuml;stesinden nasıl geleceğiz? Zorluklar ve fiili imkansızlıklar, geciken teslimatlar, kıtlığı &ccedil;ekilen mallar daha yaratıcı olmaya, bir daha d&uuml;ş&uuml;nmeye, ezber bozmaya yarar, yeni &ccedil;&ouml;z&uuml;mler &uuml;retmeye teşvik eder. Benim buna ne kadar ihtiyacım var? Bunsuz yapabilir miyim ya da bunu nasıl ikame ederim diye yeni &uuml;r&uuml;n ve hizmetler yaratılabilir. B&ouml;yle bir durumda vazge&ccedil;ilmez g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z pek &ccedil;ok &uuml;r&uuml;n&uuml;n yenisini piyasaya s&uuml;rmek m&uuml;mk&uuml;n olabilir. &Uuml;reticinin yaşadığımız sorunlara biraz bu g&ouml;zle bakması durumunda bir&ccedil;ok yeni iş alanı, yeni &uuml;r&uuml;nler ve yeni &ccedil;&ouml;z&uuml;mler g&ouml;rebiliriz. Bu, ciddi bir d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m başlatır ve parasal genişlemeyle birleştiğinde ekonominin itici g&uuml;c&uuml; bu yenilik&ccedil;i d&ouml;n&uuml;ş&uuml;m olabilir diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. - Temel sorunlar; y&uuml;ksek enflasyon, b&uuml;y&uuml;me, d&uuml;ş&uuml;k istihdam ve cari a&ccedil;ığın finansmanı Hakan Aran, T&uuml;rkiye nin temel sorunlarının; y&uuml;ksek enflasyon, potansiyelinin altında b&uuml;y&uuml;me, d&uuml;ş&uuml;k istihdam ve cari a&ccedil;ığın finansmanı olduğuna dikkati &ccedil;ekerek, k&uuml;resel &ouml;l&ccedil;ekte enflasyonist etkilerin devam ettiği, emtia fiyatlarının y&uuml;kseliş eğiliminde olduğu bu konjonkt&uuml;rde orta vadede nasıl s&uuml;rd&uuml;r&uuml;lebilir b&uuml;y&uuml;me ortamı yaratılabileceği, diğer bir ifadeyle, fiyat istikrarının ve finansal istikrarın nasıl sağlanacağı, ekonomideki mevcut kırılganlıklara odaklanırken b&uuml;y&uuml;me dinamiklerinin nasıl etkileneceği konusunun en b&uuml;y&uuml;k a&ccedil;maz olduğunu s&ouml;yledi. Aran, mart ayı itibarıyla T&uuml;ketici Fiyat Endeksi ndeki artışın y&uuml;zde 16,2 olduğunu ve d&ouml;viz kurundaki dalgalanmaların enflasyona ge&ccedil;işkenlik etkisiyle fiyat istikrarı a&ccedil;ısından hala &ouml;nemli bir risk unsuru olmaya devam ettiğini kaydetti. Başta enerji olmak &uuml;zere emtia fiyatlarındaki artışlar ve TL deki değer kayıplarının &ouml;ncelikle maliyet kanalı &uuml;zerinden &uuml;retici fiyatlarını arttırdığını belirten Aran, mart ayı itibarıyla &Uuml;retici Fiyat Endeksi nde de y&uuml;zde 31,2 ye ulaşan bir artış g&ouml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; anımsattı. &Uuml;retici fiyatlarındaki bu y&uuml;ksek oranlı artışın uygun talep koşullarında t&uuml;ketici fiyatlarına da yansıma riski olduğuna işaret eden Aran, Talep bu kadar canlıyken, bir de b&uuml;y&uuml;yeceğiz dediğimizde enflasyonun nerelere varacağı konusu kritik. Bu nedenle ilk ve &ouml;ncelikli sorunumuz y&uuml;ksek enflasyon. diye konuştu. - Bor&ccedil; &ouml;demede sorun g&ouml;rm&uuml;yoruz İş Bankası Genel M&uuml;d&uuml;r&uuml; Aran, diğer &ouml;nemli sorunun ise b&uuml;y&uuml;mek i&ccedil;in gerekli olan dış kaynağın temini ve cari a&ccedil;ığın nasıl finanse edileceği konusu olduğunu vurguladı. Şubat ayı itibarıyla 12 aylık k&uuml;m&uuml;latif verilerle cari a&ccedil;ığın 37,8 milyar dolar olduğunu belirten Aran, ş&ouml;yle devam etti: Bizim finanse etmemiz gereken 37,8 milyar dolarlık bir cari a&ccedil;ığımız var. İ&ccedil;eride bunu finanse edebilecek b&ouml;yle bir birikimimiz var mı? T&uuml;m bor&ccedil;larımızı &ccedil;evirsek dahi cari a&ccedil;ığın finansmanını sağlayamadığımızda d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z kadar b&uuml;y&uuml;yemiyoruz. B&uuml;y&uuml;mek i&ccedil;in dışarıdan ilave sermaye akımına ihtiyacımız var. Bu giriş olmazsa ne olur? D&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z kadar b&uuml;y&uuml;yemeyiz. O zaman b&uuml;y&uuml;me ve istihdam da sorunlarımız arasına katılır. Normalde y&uuml;zde 5, belki y&uuml;zde 6 b&uuml;y&uuml;yebiliriz ama daha fazla b&uuml;y&uuml;memizdeki en b&uuml;y&uuml;k engel, cari a&ccedil;ığın finansmanı olacak. O nedenle biz Banka olarak 2021 de &uuml;lke ekonomisi i&ccedil;in y&uuml;zde 3,5 lik b&uuml;y&uuml;me &ouml;ng&ouml;r&uuml;yoruz. Cari a&ccedil;ığımızı finanse edecek dış kaynak bulabilir, &uuml;lkemize daha fazla sermaye akımı &ccedil;ekebilirsek y&uuml;zde 3,5 in &uuml;zerinde bir b&uuml;y&uuml;me ger&ccedil;ekleşebilir ama o zaman da enflasyon hedefini tutturmakta, enflasyonu indirmekte zorlanabiliriz. Dolayısıyla birbiriyle etkileşim i&ccedil;erisinde olan ger&ccedil;ekten hassas dengeler s&ouml;z konusu. T&uuml;rkiye nin 190,3 milyar dolar d&uuml;zeyindeki kısa vadeli d&ouml;viz y&uuml;k&uuml;ml&uuml;l&uuml;klerinin maliyetine katlanmak kaydıyla &ccedil;evrilebileceğini ifade eden Aran, &Uuml;lke risk primimiz y&uuml;kseldiği i&ccedil;in daha y&uuml;ksek faiz oranlarıyla da olsa her kurum borcunu &ccedil;evirebilir durumda. Dolayısıyla biz &ouml;demeler dengesi konusunda, bor&ccedil; &ccedil;evirme ve bor&ccedil; &ouml;demede sorun g&ouml;rm&uuml;yoruz. dedi. - Kararlı duruş, beklentiyi bug&uuml;n değiştirir Hakan Aran, bu a&ccedil;mazın nasıl aşılacağına dair de şunları s&ouml;yledi: Benim &ouml;ncelikle &ouml;nerim şu olur; ekonomide &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliğe ihtiyacımız var, s&uuml;ratle bunu sağlamamız lazım. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; ekonomide birtakım parasal aktarım mekanizmaları vardır ve aldığınız aksiyonların sonu&ccedil;larını hemen g&ouml;remezsiniz. Merkez Bankası bir faiz kararı alır, bunun enflasyona etkisini belki 4 ay sonra g&ouml;r&uuml;rs&uuml;n&uuml;z, b&uuml;y&uuml;meye etkisini belki 6 ay sonra g&ouml;r&uuml;rs&uuml;n&uuml;z, istihdama etkisini belki 9 ay sonra g&ouml;r&uuml;rs&uuml;n&uuml;z. Ekonominin, fabrikanın, işletmenin y&ouml;netiminde alınan kararlar doğru bile olsa o kararların sonu&ccedil;ları, birtakım gecikmelerle ve parasal aktarım mekanizmalarının devreye girmesiyle birlikte zincirleme etkilerle ortaya &ccedil;ıkar. &Ccedil;ok hızlı sonu&ccedil; beklemek, o sonu&ccedil; gelmezse yanlış yaptığımızı d&uuml;ş&uuml;nmek ayrı bir yanlışa g&ouml;t&uuml;rebilir. O nedenle sabırlı olmak, bu alanda istikrarlı bir duruş ve &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği sağlamak &ccedil;ok &ouml;nemli. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; kararlı duruş, bug&uuml;n&uuml;n sonu&ccedil;larını hemen değiştirmez ama beklentiyi bug&uuml;n değiştirir ve insanlar 4 ay sonra enflasyonun d&uuml;şeceğini, 6 ay sonra istihdamın artacağını, T&uuml;rkiye nin daha fazla b&uuml;y&uuml;yeceğini beklemeye başladıkları anda aslında siz bug&uuml;nden sonu&ccedil; almaya başlamış olursunuz. O nedenle beklentilerin pozitife d&ouml;nmesi &ccedil;ok &ouml;nemli. Ben buna inanıyorum. &Uuml;lke olarak b&ouml;yle adımlar atarsak bu, &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;n de başlangıcı olacaktır. Bir yerden başlamak istiyorsak &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliğe odaklanmanın doğru bir yer olacağını d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. T&uuml;rkiye yi diğer &uuml;lkelerden olumlu ayrıştıran unsurlara da değinen Aran, T&uuml;rkiye nin kamu maliyesi g&ouml;stergelerinin, her t&uuml;rl&uuml; bozulmaya rağmen hala d&uuml;nyadaki benzerlerinden daha iyi durumda olduğunu vurguladı. Y&uuml;zde 3,4 seviyesindeki b&uuml;t&ccedil;e a&ccedil;ığının GSYH ye oranının &uuml;lkenin olumlu ayrıştığı &ouml;nemli noktalardan olduğuna işaret eden Aran, bunun, diğer g&ouml;stergelerdeki bozulmalara rağmen y&ouml;netilebilir bir seviye olduğunu ve T&uuml;rkiye nin sorunlarını d&uuml;zeltebilecek kapasitesinin bulunduğunu g&ouml;sterdiğini kaydetti. - El birliği ile fırtınalı d&ouml;nemi aşmalıyız T&uuml;rkiye nin kaybettiği bir yerde kazanan olmaz diyen Aran, devamla şu değerlendirmelerde bulundu: Hepimiz aynı gemideyiz. El birliği ile bu fırtınalı d&ouml;nemi aşmalıyız. &Uuml;lkemize sahip &ccedil;ıkmak istiyorsak ekonomimizdeki kırılganlık unsurlarına odaklanmalı ve ihtiya&ccedil; duyulan politikalarda belirsizliklere mahal vermeyerek g&uuml;ven ortamını tesis etmeliyiz diye d&uuml;ş&uuml;n&uuml;yorum. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; para politikasının etkinliğini, alınacak kararların enflasyon, b&uuml;y&uuml;me, istihdam &uuml;zerinde etkili olmasını ancak bu şekilde sağlayabiliriz. &Uuml;lkeye sahip &ccedil;ıkmak istiyorsak gerekli g&uuml;ven ortamını tesis edelim ki d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z mekanizmalar &ccedil;alışsın. Yoksa yıllar gelir ge&ccedil;er ama biz o makus kaderimizi değiştiremeyiz. O y&uuml;zden ekonomide serbest piyasa dinamiklerine g&uuml;venmemiz, onun &ccedil;alışmasına fırsat vermemiz ve &ouml;ng&ouml;r&uuml;lebilirliği sabırla tesis etmemiz bence sorunları &ccedil;&ouml;zmek i&ccedil;in yeter. Ben pek &ccedil;ok şeyin kendiliğinden yoluna girebileceğini, bizi ayrıştıran fakt&ouml;rlerle yapacağımız birka&ccedil; hamle ile pek &ccedil;ok şeyin kendiliğinden yola girmesinin zor olmayacağına inanıyorum. - Yay gibi gerilmiş, ok gibi fırlamaya hazır sekt&ouml;rler var Hakan Aran, T&uuml;rkiye deki b&uuml;t&uuml;n oyuncuların kırılganlıkları başarılı bir şekilde y&ouml;netme becerisi ve kriz deneyimi bulunduğunu ifade ederek, Biz b&ouml;yle krizleri &ccedil;ok g&ouml;rd&uuml;k, ge&ccedil;irdik, bu t&uuml;r kırılganlıkları y&ouml;netme becerisine sahibiz. Kısa d&ouml;nemli olumsuzluklardan sıyrılsak, ileriye baksak reel sekt&ouml;rde m&uuml;thiş bir dinamizm var. 2018 den bu yana kur atağı, deprem, sel derken tam d&uuml;zeleceğiz diye d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z sırada pandemi ile karşılaştık. Ertelenmiş, harcamaya d&ouml;nmek i&ccedil;in bekleyen talep var. Bu d&ouml;nemde yay gibi gerilmiş, ok gibi fırlamaya hazır bir potansiyel barındıran sekt&ouml;rler var. şeklinde konuştu. Asya ile Avrupa yı birbirine bağlayan T&uuml;rkiye nin, &ouml;nemli bir hub olduğunu ve ticarette &ccedil;ok &ouml;nemli bir lokasyonda yer aldığını vurgulayan Aran, &uuml;lkenin dinamik n&uuml;fusu, gelişmiş altyapısı, finansal altyapısı ve stratejik &ouml;nemdeki coğrafi konumunun insan kaynağı zenginliği ile birleştirildiğinde &uuml;lkeyi pozitif y&ouml;nde ayrıştıracak &ouml;zellikler olduğunu s&ouml;zlerine ekledi.

Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran'dan ilk açıklamalar

Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, "Ekonomide serbest piyasa dinamiklerine güvenmemiz ve çalışmasına fırsat vermemiz, öngörülebilirliği sabırla tesis etmemiz sorunları çözmek için yeter." dedi.

Öne Çıkanlar