Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Bitkisel Ürün Denge Tabloları, 2018-2019 verilerini yayınladı.

Buna göre, toplam tahıl ürünlerinde 2018-2019 piyasa döneminde yurt içi üretimin yurt içi talebi karşılama derecesi (yeterlilik derecesi) yüzde 92,4 olarak gerçekleşti.

Toplam tahıl üretiminde en büyük paya sahip olan buğdayın yeterlilik derecesi yüzde 100,5, yem sanayinin en önemli girdilerini oluşturan arpanın yeterlilik derecesi yüzde 94,7, mısırın yeterlilik derecesi ise yüzde 70,3 olarak gerçekleşti.

Pirinçte yeterlilik oranı yüzde 69,2 olurken, kuru baklagillerde yüzde 91 seviyesinde gerçekleşti.

Kuru baklagillerin alt başlıklarına bakıldığında ise kuru fasulyede yüzde 72, kırmızı mercimekte yüzde 74,9 olan yeterlilik derecesi, yeşil mercimekte yüzde 86,8 seviyesinde. Nohutta ise söz konusu oran yüzde 114 düzeyinde gerçekleşti.

Patateste yeterlilik derecesi yüzde 103,3 olarak gerçekleşirken, kuru soğanda yüzde 97,4 oldu.

Yağlı tohumlar tarafında ise Kolzada yüzde 132,9 olan bu oran, ayçiçeğinde yüzde 66,4, pamukta yüzde 104,3 olurken soya da sadece yüzde 5,7 olarak gerçekleşti.

Şeker pancarında yeterlilik derecesi yüzde 100 olan Türkiye'nin şeker yeterlilik derecesi ise yüzde 89,4 düzeyinde.

Sert kabuklu meyvelerde, 2018-2019 piyasa döneminde en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 445,5 ile fındıkta gerçekleşti.

Bademde yeterlilik derecesi yüzde 82,3 olarak gerçekleşirken, cevizde yüzde 74,2 oldu. 

Turunçgiller grubunda yer alan meyvelerin tamamında kendine yeterliliğin olduğu görüldü. Türkiye'nin toplam çay arzının büyük bir kısmı kendi üretiminden karşılanırken, çayın yeterlilik derecesi yüzde 96,8 oldu.

Toplam sebze ürünlerinde, 2018-2019 piyasa döneminde yurt içi üretimin, yurt içi talebi karşılama derecesi yüzde 106,4 oldu.

Sebzelerde en yüksek yeterlilik derecesi havuçta yüzde 113,8 olurken, domateste yüzde 110,6, sakız kabakta ise yüzde 109,1 olarak gerçekleşti.

Bilindiği üzere TÜİK'in ürün denge tabloları, tarımsal ürünlerin arz kaynaklarını ve kullanım şekillerini belirli bir referans dönemi boyunca karşılaştırarak ortaya koyuyor.

Yeterlilik derecesi; bir bölgenin kullanılabilir üretiminin (iç üretim) o bölgenin talebini ya da yurt içi kullanımını (insan, hayvan ve endüstrinin bütün ihtiyaçlarını) ne ölçüde karşılayacak durumda olduğunu gösteriyor. Değerin, 100'den küçük olması, üretimin yurt içi talebi tam olarak karşılayamadığı durumu temsil ediyor. 100'den büyük olan bir değer, normal iç ihtiyaçları geçen, ihraç edilebilir ve/veya stoklanabilir miktarların varlığını gösteriyor.

İrfan Donat

Bloomberg HT Tarım Editörü