Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Temmuz’da aylık bazda yüzde 0,58, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,02 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 11,76, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 8,33 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından Salı günü açıklanan verilere göre tüketici fiyatları Temmuz'da yıllık yüzde 11.76, aylık yüzde 0.58 artış kaydetti. Beklenti yıllık bazda yüzde 12, aylık bazda yüzde 0.80 idi. Enflasyon Haziran'da yıllık yüzde 12.62, aylık yüzde 1.13 seviyesinde gerçekleşmişti.
Bugün açıklanan diğer bir veriye göre İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Temmuz'da 56,9'a yükselerek Şubat 2011'den beri en yüksek seviye olarak kaydedildi.
Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, Bloomberg HT'ye yaptığı değerlendirmede, TÜFE’nin Temmuz’da aylık bazda 0,58 olarak açıklanmasının yaz ayları için çok da düşük bir rakam olmadığını belirtti. Buna ek olarak, “ÜFE’deki artışın yüksek olmasının maliyet enflasyonu tarafından baskının devam ettiğini gösteriyor” diyen Aslanoğlu, kurlardaki hareketlenmenin Temmuz ayı verilerinde hafif de olsa etkisini göstermiş olabileceğini söyledi.
Türkiye İmalat PMI’nın 56,9 seviyesinde gerçekleşmesi ile, Mart ve Temmuz sonu döneme bakıldığında grafiklerin V şeklini gösterdiğini kaydeden Aslanoğlu, dünya genelinde de açıklanan verilerin Türkiye’ye benzer şekilde beklentilerin üzerinde geldiğini söyledi. “Açıklanan verilerde önemli olan bunun ne kadar sürdürülebilir olacağıdır.” diyen Aslanoğlu, bu verilerin ancak Kovid-19 salgınındaki vaka sayısının ters yönlü ya da yatay olması durumunda sürdürülebileceğini söyledi.
Bloomberg HT’ye konuk olan bir başka akademisyen Prof. Dr. Necip Çakır ise, talebin bu kadar düşük olduğu bir ekonomide bu enflasyon oranının çarpıcı olduğunu aktardı. Türkiye İmalat PMI’ın Temmuz’da 56,9 gerçekleşmesinin iyi bir rakam olduğunu belirten Çakır, PMI’ın yarattığı talep artışının etkisini önümüzdeki ayda görebileceğiz dedi.
Prof. Dr. Çakır, Almanya’nın bu sene yüzde 6.2’lik bir daralma yaşayacağını ve bununda 1932’den beri en kötü performans olması beklenildiğini söyledi. Buna ek olarak, Euro bölgesinde ise gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 12 düşmesi beklendiğinin ve daralmanın 1995’den beri beklenen en kötü rakam olacağının altını çizen Çakır, bu veriler ışığında “Avrupa Birliği’nin bu kadar kötü bir performans gösterdiği bir ortamda PMI’daki artışı sürdürebilmemizin pek mümkün olmadığını düşünüyorum.” dedi.
Enflasyona sebep olan faktörler ortadan kaldırılmadığı sürece yüksek bir enflasyon yaşamak zorunda kalınacağını aktaran Çakır, tarımın Türkiye ekonomisinde oluşturacağı olumlu etkilerine de değindi. Tarımın tek başına Türkiye’nin cari açığını çözeceğini söyleyen Çakır, tarımın sanayinin finansmanını sağlayan bir sektör olduğunu vurguladı.
Yabancı ekonomistler enflasyon verisini olumlu karşıladı
Yabancı ekonomistler beklenenden düşük gelen enflasyon verisini olumlu karşıladı, trendin devam etmesinin gerekliliğine vurgu yaptı.
TÜİK tarafından açıklanan verilere göre, tüketici fiyatları Temmuz ayında yıllık %11,76, aylık ise %0,58 artış gösterdi. Bloomberg News’in gerçekleştirdiği ankette katılan 15 ekonomistin medyan beklentisine göre, enflasyonun yıllık yüzde 12 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyordu.
Yabancı ekonomistler, beklenenden daha düşük gelen enflasyon verisini olumlu karşıladı, ancak Merkez Bankası'nın enflasyon hedeflerine ulaşılabilmesi için bu trendin devam etmesi gerektiğinin de altını çizdiler.
Bloomberg HT'ye değerlendirmelerde bulunan Rabobank Gelişen Piyasalar Stratejisti Piotr Matys geçen aya göre daha az artış gösteren enflasyon verisinin “cesaret verici” olduğunu söyledi ve “Piyasanın TL’ye olan çekimserliğinin değişmesi için bu trendin gelecek aylarda daha iyiye gitmesi gerekli” diye belirtti.
Reel faizlerin negatif alanda bulunmasının TL için iyi bir işaret olmadığını söyleyen Matys, ’nin ileriki aylarda yükselme ihtimali için önlem alınmazsa bunun enflasyonu körükleyeceğini vurguladı.
Commerzbank Kıdemli Gelişen Piyasalar Ekonomisti Tatha Ghose ise enflasyon verisinin beklenenden iyi geldiğini, ancak fiyatlardaki değişimin hala yüksek olduğunu söyledi.
“TÜFE piyasa beklentisinden iyi geldi fakat girdi fiyatlarıyla artabilecek enflasyonu önceden görebilmemizi sağlayan ÜFE beklenenden daha kötü çıktı” diyen Ghose, “Enflasyon verisi iyi gelmesine rağmen fiyatların değişim hızı hala istenen seviyelere inebilmiş değil, şu anki yavaşlamayla MMerkez Bankası'nın enflasyonu %9’un altında tutma hedefini tutturmak zor olabilir” diye belirtti.
Bütçe açıklarının negatif reel faiz oranlarıyla birlikte Türkiye’de sorunlara yol açabileceğine değinen Ghose, Dolar/TL’nin hassas bir denge noktasında olduğunu söyledi.
Zeynep Bayar ve Erol Oytun Ercan
Bloomberg HT.com Editörleri