Viyana'da Kapsamlı Ortak Eylem Planı toplantısı gerçekleştirildi
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi: (İngiltere'nin, ülkesine ait petrol tankerini alıkoymasına ilişkin) İran'ın petrol taşıyan tankerinin alıkonulması veya petrol ihracatına ilişkin herhangi bir müdahale, Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na (KOEP) ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2231 sayılı kararına aykırıdır
Avusturya'nın başkenti Viyana'da, KOEP olarak adlandırılan İran nükleer anlaşmasına taraf İran, Çin, Rusya, Fransa, Almanya, İngiltere ve Avrupa Birliği'nden (AB) üst düzey yetkililer, Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi (EEAS) Genel Sekreteri Helga Schmid başkanlığında toplandı.
Toplantının ardından İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, yaklaşık bir ay önce gerçekleştirilen toplantının ardından anlaşmaya ilişkin kimi gelişmelerin yaşandığını, bu nedenle olağan dışı toplantı düzenlediklerini söyledi.
Arakçi, toplantı hakkında her konuda uzlaşılamasa da görüşmenin olumlu bir atmosferde geçtiğini kaydederek, “KOEP'e ilişkin bir çok taahhüt yerine getiriliyor ve taraf ülkeler hali hazırda anlaşmaya bağlı kalarak, bu önemli diplomatik anlaşmayı muhafaza etmek istiyor." diye konuştu.
- İngiltere'ye tanker tepkisi
İngiltere'ye bağlı Cebelitarık özerk yönetimi tarafından İran'a ait "Grace 1" adlı tankerin alıkonulmasına da tepki gösteren Arakçi, "İran'ın petrol taşıyan tankerinin alıkonulması veya petrol ihracatına ilişkin herhangi bir müdahale, Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 2231 sayılı kararına aykırıdır." ifadesini kullandı.
Arakçi, KOEP'in, bakanlar seviyesinde gelecek haftalarda toplanacağını ancak henüz kesin tarihin belirlenmediğini belirterek, toplantıdan önlemli sonuçlar elde etmek için tarafların ciddi bir hazırlık yapacağını aktardı.
- "INSTEX benzeri çözümler bulunmalı"
Uzmanlar toplantısı yapılmasına da karar verdiklerini dile getiren Arakçi, İran'ın, ABD'nin yaptırımlarından etkilenmemesi için pratik çözümlere ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Arakçı; İngiltere, Fransa ve Almanya'nın ABD yaptırımlarını aşıp İran ile ticarete devam edebilmek için kurdukları, INSTEX (Instrument in Support of Trade Exchnages - ticari faaliyetlere özel araç desteği) adı verilen mekanizmanın, tam anlamıyla işlemese de hali hazırda kullanıldığına dikkati çekerek, INSTEX'in para transferi için başvurulan bir araç olduğunu, ticaret, yatırım ve enerji gibi alanlarda faaliyet gösterecek INSTEX gibi pratik çözümlerin bulunmasının görüşüleceğini söyledi.
- "İNSTEX üçüncü ülkelere açılmalı"
Çin'in Birleşmiş Milletler Silahsızlanma Konferansı Temsilcisi Vekili Büyükelçi Fu Cong da INSTEX'in AB dışında üçüncü ülkelere açılması ve söz konusu mekanizmanın kapsamına gıda ve tıbbi unsurların da dahil edilmesinin toplantıda görüşülen önemli konulardan olduğunu, Çin'in, İNSTEX'in bu doğrultuda genişletilmesinden taraf olduğunu aktardı.
Büyükelçi Cong, toplantıya katılan tarafların, anlaşmaya bağlı kalınarak korunmasında hem fikir olduğunu, bununla beraber ABD'nin tek taraflı tutumu ve yaptırım kararına karşı olduklarını söyledi.
Görüşme sırasında, İran ve AB üyesi 3 ülke arasında anlaşmanın tam anlamıyla uygulanması hususundaki konuşmalarda, zaman zaman tansiyonun yükseldiğini belirten Cong, ancak genel anlamda toplantının olumlu ve yapıcı olduğunu sözlerine ekledi.
ABD yönetimi, 2015'te imzalanan nükleer anlaşmadan Mayıs 2018'de tek taraflı çekildikten sonra Tahran'a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya başlamıştı.
İran, anlaşmanın tarafı BM Güvenlik Konseyi üyeleri ve Almanya'dan mutabakatın korunmasını istemiş ancak beklentisi karşılanmamıştı. Bunun üzerine Tahran yönetimi, anlaşmada belirtilen uranyum stok miktarını 1 Temmuz'da, zenginleştirilmiş uranyum limitini ise 8 Temmuz'da aştığını duyurmuştu.