HANDE BERKTAN
Türkiye'nin ilk Ulusal Yapay Zeka Stratejisi'nin yol haritası ve hedefleri belirlendi.
Stratejide, yapay zeka alanının milli gelire katkısının yüzde 5’e çıkarılması, yapay zeka alanındaki istihdamın 50 bin kişiye yükseltilmesi, lisansüstü mezun sayısının 10 bin kişiye ulaşması hedefleniyor.
Yerli ve millî yapay zekâ uygulamalarının kamu alımlarında önceliklendirilmesi, uluslararası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye’nin ilk 20 ülke arasında yer alması da stratejinin hedefleri arasında yer alıyor.
Yapay Zeka Stratejisi kalkınma hedefleri arasına girdi
11. Kalkınma Planı ile 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan 2021-2025 Ulusal Yapay Zekâ Strateji belgesi, Türkiye’nin 2025 yılına kadar yapay zekâ alanında yürüteceği çalışmalar için yol haritası niteliği taşıyor.
Stratejinin öncelikleri ve bu kapsamdaki amaç ve tedbirler, Dijital Türkiye ve Millî Teknoloji Hamlesi vizyonları çerçevesinde belirlendi.
Dijital Türkiye; toplumsal, ekonomik ve kamusal faaliyetlerinde; dijital teknoloji, ürün ve hizmetleri kullanarak sağladığı üretkenlik artışı ve veriden ürettiği değerle küresel ölçekte rekabetçi bir Türkiye’yi hedefliyor.
Türkiye’nin yüksek teknoloji ürünlerini millî ve özgün olarak üretebilecek insan ve altyapı kapasitesinin geliştirilmesini hedefleyen Millî Teknoloji Hamlesi; ekonomik ve teknolojik bağımsızlığı güçlendirmeyi, kritik teknolojilerde atılım sağlayacak politika ve uygulamaları hayata geçirmeyi amaçlıyor.
Stratejinin 50 bin kişiye istihdam sağlaması hedefleniyor
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 6 stratejik öncelik etrafında tasarlandı. Öncelikler; yapay zekâ uzmanı yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak; araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek; kaliteli veriye ve teknik altyapıya erişim, sosyo-ekonomik uyumu hızlandıracak düzenlemeler yapmak, uluslararası iş birliklerini güçlendirmek ve yapısal ve işgücü dönüşümünü hızlandırmak olarak belirlendi.
Stratejide bu öncelikler bağlamında 24 amaç ve 119 tedbir de bulunuyor.
Stratejide belirlenen 2025 hedeflerinden bazıları şöyle:
- GSYİH’ya katkısı yüzde 5’e yükseltilecek
- İstihdam en az 50 bin kişiye çıkarılacak
- Merkezî ve yerel yönetim kamu kurum ve kuruluşlarında yapay zekâ alanındaki istihdam en az bin kişi olacak
- Lisansüstü düzeyde mezun sayısı en az 10 bin kişiye ulaşacak
- Yerel ekosistemin geliştirdiği uygulamaların kamu alımlarında önceliklendirilerek ticarileştirilmesi desteklenecek
- Uluslararası yapay zekâ endekslerindeki sıralamalarda Türkiye ilk 20 ülke arasında yer alacak.
Yapay Zeka Ekosistemi Danışma Grubu kuruluyor
Yapay zekâ stratejisinin takibi, süreçlerin yönetilmesi amacıyla Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi Yönlendirme Kurulu oluşturulacak.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı'nın başkanlık edeceği Kurul, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi başkanı ile Sanayi ve Teknoloji bakan yardımcısı tüm toplantılara katılacak.
Toplantının gündemine göre ilgili bakanlıkların bakan yardımcıları ve YÖK başkanı ile diğer temsilciler toplantıya davet edilecek. Kurula önerilerde bulunmak amacıyla ilgili özel sektör, akademi ve STK temsilcilerinin katılacağı Yapay Zekâ Ekosistemi Danışma Grubu da oluşturulacak.
TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü kuruldu
Strateji belgesi, 40 kamu kurumu, 26 akademisyen, 38 özel sektör kuruluşu, 4 sivil toplum kuruluşu, 2 meslek örgütü ve 4 uluslararası organizasyon ile yapılan çalışmalarla hazırlandı.
Ekonomik ve sosyal yaşamda yapay zekâ ile ortaya çıkan paradigma değişiminin şekillendirdiği küresel eğilimler analiz edildi. Nisan ayında paydaşların görüşüne açılan taslak metin, daha sonra nihai haline aldı.
Türkiye’de kamu kurumlarının yeni nesil teknolojilere hazır hâle getirilmesi ve veriye dayalı etkin karar alma süreçlerine sahip olabilmeleri için de çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi bünyesinde “Büyük Veri ve Yapay Zekâ Uygulamaları Dairesi Başkanlığı” ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “Millî Teknoloji Genel Müdürlüğü” kuruldu.
Üniversitelerin araştırma merkezleri ile sektörleri bir araya getirerek yapay zeka teknoloji çözümleri üretilmesinde katalizör olmak üzere TÜBİTAK Yapay Zekâ Enstitüsü kuruldu.
Ulusal Yapay Zeka Strateji'sinin, Türkiye’de yapay zeka teknolojileri ile ilgili farkındalığı artırıp bu alandaki ekosistemin ve yatırımların gelişmesine önemli katkılar sunması ve kalifiye istihdam sağlaması bekleniyor.
Türkiye’de yapay zeka girişim sayısı henüz 200 civarında
Birçok araştırmaya göre yapay zekânın 2030 yılına kadar küresel ekonomiye 13 ile 15,7 trilyon dolar katkı yapması ve yüzde 13 ile 14 arasında büyüme göstermesi bekleniyor.
2025 yılında dünya ortalamasında kişi başı 19 terabayt veri söz konusu olacak. Önümüzdeki 3 yılda üretilecek verinin son 30 yılda üretilenden fazla olması öngörülüyor.
ABD ve Çin’de yapay zekâ odaklı girişim sayısı 2 bini bulurken Türkiye’de bu sayı yaklaşık 200 civarında. Türkiye’deki yapay zekâ girişimlerin yaklaşık yüzde 50’si teknoparklarda, yüzde 73’ü ise İstanbul’da bulunuyor.
Türkiye’de yapay zekâya ilişkin ilk adım, Ordinaryüs Profesör Cahit Arf tarafından atıldı. Cahit Arf, 1959 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi’nde “Makineler Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir?” konulu bir sunum yaptı. Strateji hazırlıklarında yürütülen çalışmalar, Cahit Arf’ın “Bilgiye olan iştiyakımızın kendine bir yol bulması, akl-ı selime güvencin yayılmasına bağlıdır.” cümlesinden feyz alınarak başlatıldı.